Αν θέλουμε να επικοινωνούμε με το Θεό
Πατέρα μας και να δεχόμαστε τη Χάρη Του, τότε ο Εκκλησιασμός μας πρέπει
να είναι τακτικός, οπωσδήποτε και κάθε Κυριακή (ημέρα αφιερωμένη
στον Κύριο - εξού και το όνομα Κυριακή - γι αυτό επίσης πρέπει να
αποφεύγουμε την εργασία την ημέρα αυτή). Κατά τον εκκλησιασμό και
ιδιαίτερα στη Θεία Λειτουργία (ακόμη περισσότερο όταν μετέχουμε στη Θεία
Κοινωνία) λαμβάνουμε τη Χάρη του Θεού στη ζωή μας, ενισχύοντας τον
Πνευματικό μας Αγώνα.
• "δεν έχω χρόνο"
Χρόνος υπάρχει για ανώφελα πράγματα, για βόλτες, για γήπεδο, για εκδρομή για την καφετέρια, το καφενείο, τη θάλασσα.
Ο καθένας για τον τόπο που θέλει να φθάσει, στο δρόμο αυτόν θα περπατάει.
• "ο παπάς είναι αμαρτωλός"
Στην Εκκλησία πάμε μόνο για να λατρεύσουμε τον Τριαδικό Θεό και για τα Ιερά Μυστήρια. Η αναξιότητα του παπά και των υπολοίπων συντελεστών του Ναού δεν μας αφορά. Εμείς θα δώσουμε λόγο για τα δικά μας και αυτοί για τα δικά τους.
• "έχω πένθος"
Αντιθέτως πρέπει πιο συχνά να εκκλησια-ζόμαστε όταν έχουμε πένθος, με βάση το λόγο του Κυρίου μας: "Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς" (Κατά Ματθαίον κεφ.11, στ.28), αλλά και για να προσευχηθούμε για τις ψυχές των κεκοιμημένων, μέσω των μνημόσυνων, που αποδεδειγμένα βοηθούν τις ψυχές τους.
• "θα ακούσω τη Λειτουργία από το ραδιόφωνο"
Αυτό ισχύει μόνο για άρρωστους, κατάκοιτους, υπέργηρους, ή αν εργάζεται κανείς σε υποχρεωτική εργασία και δεν μπορεί να πάει στην Εκκλησία. Το Σώμα και το Αίμα Του Χριστού όμως, που είναι η κορύφωση της Θείας Λειτουργίας δεν μπορούμε να το λάβουμε μέσω ραδιοφώνου & τηλεόρασης.
• διάφορες άλλες δικαιολογίες όπως:
οτι μας ενοχλεί το λιβάνι, ή οτι δεν έχουμε πολυτελή ενδυμασία λες και θα πάμε σε δεξίωση, ή οτι δεν θα έχουμε καμία ωφέλεια, ή οτι δεν χρειάζεται αφού περάσαμε από το Ναό και ανάψαμε ένα κεράκι, λες και το κερί θα μας σώσει από μόνο του, ή για να μη μας κοροϊδεύουν τους νέους ως οπισθοδρομικούς και θρησκόληπτους κλπ.
Όλα αυτά είναι τακτικές του διαβόλου και άλλες πολλές, για να μας αποτρέψει από την Εκκλησία και κατά συνέπεια, σε βάθος χρόνου, από τη σωτηρία της ψυχής μας.
• "εργάζομαι την Κυριακή"
Αφήσαμε τελευταίο ένα από τα σπουδαιότερα θέματα. Η εργασία της Κυριακής δεν έχει την ευλογία του Θεού. Κυριακή λέγεται η ημέρα αυτή διότι είναι αφιερωμένη στον Κύριο (εξ' ου και η λέξη Κυριακή). "Είμαι φτωχός σου λέει κάποιος, πρέπει να εργασθώ και την Κυριακή για να βοηθήσω την οικογένειά μου" - δεν καταλαβαίνει όμως οτι το κέρδος που προέρχεται από την εργασία της Κυριακής είναι καταραμένο κέρδος και ακριβώς εάν την ημέρα αυτή την αφιέρωνε στον Κύριο, σε συνδυασμό με την καθημερινή πνευματική ζωή που θα έκανε και αυτός και η οικογένειά του, τότε πλέον δεν θα έφτανε ποτέ στο επίπεδο της φτώχιας ώστε να κινδυνεύει η επιβίωσή του, διότι ακριβώς δεν θα τον άφηνε ποτέ ο Χριστός να φθάσει.
Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται:
"έξι ημέρες πρέπει να εργάζεσαι και να κάνεις όλα τα έργα σου, την δε ημέρα την εβδόμη, ημέρα αναπαύσεως, θα την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου, σε αυτήν δε θα κάνεις κανένα έργο εσύ και ο υιός σου και η θυγατέρα σου και ο δούλος σου και η δούλη σου, το βόδι σου, το υποζύγιό σου και κάθε ζώο σου και αυτός ακόμη ο ξένος ο οποίος παραμένει προσωρινά κοντά σου. Διότι σε έξι ημέρες δημιούργησε ο Κύριος τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν σε αυτά και κατέπαυσε κατά την έβδομη ημέρα. Δια τούτο ευλόγησε ο Κύριος την εβδόμη ημέρα και την έκανε για εμάς αγία, αφιερωμένη σε Αυτόν." (Έξοδος κεφ.20, στ.9-11, και σε Δευτερονόμιον κεφ.5, στ.12-15)
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγάλος αυτός Εθναπόστολος, που αφορμή για το μαρτύριό του ήταν ο αγώνας του για την κατάργηση των παζαριών της Κυριακής και η μετάθεσή τους στα Σάββατα, στην Δ' Διδαχή του μας λέει τα εξής: «Πρέπει καί ἐμεῖς νά ἐργαζόμαστε τίς ἕξι ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος γιά αὐτά τά μάταια, γήινα καί ψεύτικα πράγματα, καί τήν Κυριακή νά πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία καί νά στοχαζόμαστε τίς ἁμαρτίες μας, τόν θάνατο, τήν κόλαση, τόν Παράδεισο, τήν ψυχή μας πού εἶναι τιμιότερη ἀπό ὅλο τόν κόσμο, καί ὄχι νά πολυτρῶμε καί νά πολυπίνουμε καί νά κάνουμε ἁμαρτίες. Οὔτε νά ἐργαζόμαστε καί νά πραγματευόμαστε τήν Κυριακή. Ἐκεῖνο τό κέρδος ὁποῦ γίνεται τήν Κυριακή εἶναι ἀφορισμένο καί καταραμένο, καί βάζετε φωτιά καί κατάρα στό σπίτι σας καί ὄχι εὐλογία.»
Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι 17 αιώνες πριν, στις 7 Μαρτίου του έτους 321 μ.Χ. ο Άγιος Μέγας Κωνσταντίνος καθιερώνει την αργία της Κυριακής, ως ημέρα αναπαύσεως, αγαλλιάσεως, Θείας Λατρείας και αγαθοεργίας. Σήμερα και πάντα οφείλουμε να προστατεύουμε την αργία της Κυριακής στη χώρα μας, στην οποία βρίσκεται η καρδιά της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, με τόσο αίμα Αγίων να έχει ποτίσει τούτο το χώμα, διότι σε διαφορετική περίπτωση η ασέβεια είναι φοβερή προκαλώντας το Θεό να μας εγκαταλήψει.
Έχουμε ευθύνη λοιπόν οι Χριστιανοί για τη διαφύλαξη της αργίας της Κυριακής και θα δώσουμε λόγο γι αυτό, εν ημέρα κρίσης.
Ο Χριστιανός την Κυριακή:
Η προετοιμασία για τον Εκκλησιασμό
• Κατ' αρχήν θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πνευματικά, με μετάνοια, συμφιλίωση με όσους μας έβλαψαν, ή εμείς βλάψαμε, ελεημοσύνη, καλές πράξεις και γενικά καθαρότητα καρδιάς.
• Εάν πρόκειται να κοινωνήσουμε θα πρέπει πριν τον Εκκλησιασμό να διαβάσουμε την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως και μάλιστα από το προηγούμενο βράδυ, αλλά και το πρωί πριν ξεκινήσουμε για την Εκκλησία.
• Η καθυστέρησή μας και η προσέλευσή μας στο τέλος των Ιερών Ακολουθιών δεν αποτελεί ένδειξη σεβασμού στην Θεία Πρόσκληση. Όπως οι φίλοι ενός θεατρικού έργου προσέρχονται από την αρχή στο θέατρο, έτσι και στην Εκκλησία πρέπει να προσερχόμαστε από την αρχή.
• Πέρα από την πνευματική μας προετοι-μασία, απαιτείται και η σωματική μας προετοιμασία, καθαρό σώμα δηλαδή και σεμνή ενδυμασία, η οποία πρέπει να εμπνέεται από τη σοβαρότητα και την ιερότητα του χώρου. Άσεμνη και αποκαλυπτική εμφάνιση, ή ακόμη και ακριβά ενδύματα που προσελκύουν το ανθρώπινο μάτι, δεν συνάδουν με τον ιερό χώρο του Ναού, διότι αφενός προσβάλουν τον ίδιο το Χριστό και την Εκκλησία Του και αφετέρου είναι εστία πρόκλησης αμαρτιών στους υπόλοιπους Χριστιανούς, τους οποίους θα σκανδαλίσει η ενδυμασία μας. Και ναι μεν ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του, αλλά θα χρεωθούμε και εμείς το σκανδαλισμό που επιτρέψαμε στις ψυχές των άλλων ανθρώπων.
Η συμπεριφορά μας στον Ιερό Ναό
Ο Ναός είναι χώρος Ιερός και αυτό πρέπει να το πιστεύουμε εισερχόμενοι σε αυτόν. Μερικά πρακτικά θέματα που καλό είναι να θυμόμαστε κατά την είσοδο και παραμονή μας στον Ιερό Ναό είναι τα εξής:
1. Η εμφάνισή μας (όπως αναφέρθηκε και πριν) γενικά πρέπει να συνάδει με την ιερότητα του χώρου, που σημαίνει ότι πρέπει να είναι ταπεινή. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι ούτε αποκαλυπτική (π.χ. εξώπλατα, ντεκολτέ, μίνι φούστες κλπ για τις γυναίκες, ή κοντά παντελόνια για τους άνδρες), αλλά ούτε και εξεζητημένη, όπως περίτεχνες κομμώσεις, φαντασμαγορικά ρούχα κλπ για τις γυναίκες ή/και βαψίματα (μάτια, χείλη κλπ), σαν να ήταν βραδινή κοσμική έξοδος. Ειδικά η προσκύνηση των Εικόνων από γυναίκες με βαμμένα χείλη, γεγονός το οποίο επιπλέον λερώνει και την Εικόνα, είναι μεγάλη ασέβεια, καθώς επίσης αν γίνεται το ίδιο και κατά τη Θεία Κοινωνία.
Δεν προσερχόμαστε λοιπόν στην Εκκλησία ενδιαφερόμενοι για το τι θα πει ο κόσμος για την εμφάνισή μας, αλλά αναλο-γιζόμενοι πώς θέλει να μας δει ο Χριστός και εξωτερικά και εσωτερικά, γνωρίζοντας ότι αν νοιώθουμε πραγματικό σεβασμό και ευλάβεια, αυτό συγκινεί το Θεό. Συνήθως η εξωτερική μας εμφάνιση βέβαια εκφράζει και την εσωτερική μας διάθεση.
Επίσης το σωστό είναι οι γυναίκες να αποφεύγουν τα παντελόνια στους Ιερούς Ναούς, προς ένδειξη σεβασμού και αποφυγή σκανδαλισμών, ιδιαίτερα δε, εάν εισέρχονται σε Μοναστήρι οπότε, είτε θα φοράνε μακριές φούστες από πριν, ή θα εφοδιαστούν με επιπρόσθετη φούστα που συνήθως υπάρχουν στις εισόδους των Μοναστηριών για να τη φορέσουν πάνω από το παντελόνι, την οποία επιστρέφουν πάλι πίσω κατά την έξοδό τους.
Εάν πάντως έχουμε την οποιαδήποτε αμφιβολία για το ευπρεπές της ενδυμασίας μας που τυχόν να μην είναι η κατάλληλη, αλλά θέλουμε από εσωτερική ανάγκη να μπούμε στο Ναό και να προσευχηθούμε, τότε καλό είναι να συμβουλευόμαστε πρώτα κάποιο κληρικό από το Ναό πριν εισέλθουμε σε αυτόν, εκφράζοντάς του παράλληλα την ανάγκη μας αυτή.
Φροντίζουμε επίσης να εκκλησιαζόμαστε στις
μεγάλες Εορτές της Εκκλησίας μας, αλλά και καθημερινά σε πρωινές
Ακολουθίες, (Όρθρος και Θεία Λειτουργία), στον Εσπερινό το απόγευμα, ή
σε κατανυκτικές Ιερές Αγρυπνίες το βράδυ. Μέσα στην Εκκλησία δοξάζουμε
και προσευχόμαστε στο Θεό Πατέρα μας, γνωρίζοντας οτι η δύναμη της κοινής προσευχής είναι κατά πολύ ανώτερη από την ατομική, όπως μας έχει πει ο ίδιος ο Χριστός, αλλά και συμμετέχουμε στα Ιερά Μυστήρια, όπως η Εξομολόγηση, η Θεία Κοινωνία και το Ιερό Ευχέλαιο.
Ο ίδιος ο Χριστός μας δίδαξε την αξία του Εκκλησιασμού όταν ακόμη και μικρό παιδί που ήταν προσερχόταν στο Ναό. Η ιερότητα επίσης του χώρου του Ναού και κατά συνέπεια όλων των ακολουθιών και Μυστηρίων που τελούνται μέσα σε αυτόν, φαίνεται και από την κίνηση του Χριστού να πάρει το φραγγέλιο και να διώξει μακριά όλους τους εμπόρους που εκμεταλλεύονταν το χώρο του Ναού λέγοντας: "...μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου" (Κατά Ιωάννη, κεφ.2 στ.16).
Η δύναμη της κοινής προσευχής
Η αξία της κοινής σύναξης και της κοινής προσευχής με άλλους Χριστιανούς στον ίδιο χώρο, στην Εκκλησία, φαίνεται από τα λόγια του Κυρίου μας: "οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν." (Κατά Ματθαίον κεφ.18, στ.20) δηλαδή: "όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ, ανάμεσά τους."
Επομένως ο ισχυρισμός οτι μπορεί κάποιος να προσευχηθεί και στο σπίτι του σαν να ήταν στην Εκκλησία, οπότε και δεν χρειάζεται να μεταβεί σε αυτήν, δεν μπορεί να σταθεί, διότι εφόσον η κοινή προσευχή έχει μεγαλύτερη δύναμη, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας, έναντι της προσωπικής προσευχής, επομένως μας είναι άκρως ωφέλιμο να εκκλησιαζόμαστε τακτικά.
Δεν εισακούγεται λοιπόν κάποιος τόσο πολύ παρακαλώντας μόνος του τον Κύριο, όσο όταν τον παρακαλεί μαζί με άλλους αδελφούς του Χριστιανούς.
Ας μην ξεχνάμε οτι όταν ο Απόστολος Πέτρος βρισκόταν αλυσοδεμένος στη φυλακή, έγινε θερμή προσευχή από τους συναγμένους πιστούς, κι αμέσως ελευθερώθηκε.
Ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε οτι η κατ’ ιδίαν προσευχή είναι προετοιμασία για την κοινή και ενώ η κοινή προσευχή μπορεί να φαίνεται κατώτερη από την κατ΄ ιδίαν επειδή στο Ναό δεν μπορείς να κινηθείς ελεύθερα, από πλευράς ισχύος όμως είναι ανώτερη, γιατι προσεύχονται πολλοί μαζί.
Αλλά και ο Άγιος Γέροντας Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης έλεγε γενικά για την κοινή προσευχή οτι: «όταν γίνεται από κοινού η προσευχή, τότε να δεις πώς γίνεται το θαύμα.!»
Προφάσεις για αναβολή του Εκκλησιασμού
• "δεν είναι σε γλώσσα κατανοητή"
Η απάντηση εδώ είναι οτι όλα τα αναγνώσματα της Εκκλησίας και οι ύμνοι είναι έργα που γράφτηκαν δια μέσου του Αγίου Πνεύματος, μετά από πολλή προσευχή από τους Άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας και περιέχουν μεγάλη σοφία και θεολογικό πλούτο, ο οποίος θα αλλοιωθεί εάν αλλάξει η ακριβή γλώσσα στην οποία γράφτηκαν. Επίσης η αξία του πρωτότυπου είναι πάντα μεγαλύτερη.
• "θέλω να ξεκουραστώ την Κυριακή"
Αυτό δείχνει την αμέλειά μας ή και την άγνοιά μας στο θέμα της σωτηρίας της ψυχής μας. Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του δε θέτει τέτοιο ζήτημα, αλλά κανονίζει αλλιώς τις εργασίες του.
Ο χρόνος της ζωής μας είναι ελάχιστος σε σχέση με την αιωνιότητα, οπότε ας τον αξιοποιήσουμε σωστά για να σώσουμε την ψυχή μας αιώνια, πριν να είναι αργά.
Ο ίδιος ο Χριστός μας δίδαξε την αξία του Εκκλησιασμού όταν ακόμη και μικρό παιδί που ήταν προσερχόταν στο Ναό. Η ιερότητα επίσης του χώρου του Ναού και κατά συνέπεια όλων των ακολουθιών και Μυστηρίων που τελούνται μέσα σε αυτόν, φαίνεται και από την κίνηση του Χριστού να πάρει το φραγγέλιο και να διώξει μακριά όλους τους εμπόρους που εκμεταλλεύονταν το χώρο του Ναού λέγοντας: "...μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου" (Κατά Ιωάννη, κεφ.2 στ.16).
Η δύναμη της κοινής προσευχής
Η αξία της κοινής σύναξης και της κοινής προσευχής με άλλους Χριστιανούς στον ίδιο χώρο, στην Εκκλησία, φαίνεται από τα λόγια του Κυρίου μας: "οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν." (Κατά Ματθαίον κεφ.18, στ.20) δηλαδή: "όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ, ανάμεσά τους."
Επομένως ο ισχυρισμός οτι μπορεί κάποιος να προσευχηθεί και στο σπίτι του σαν να ήταν στην Εκκλησία, οπότε και δεν χρειάζεται να μεταβεί σε αυτήν, δεν μπορεί να σταθεί, διότι εφόσον η κοινή προσευχή έχει μεγαλύτερη δύναμη, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας, έναντι της προσωπικής προσευχής, επομένως μας είναι άκρως ωφέλιμο να εκκλησιαζόμαστε τακτικά.
Δεν εισακούγεται λοιπόν κάποιος τόσο πολύ παρακαλώντας μόνος του τον Κύριο, όσο όταν τον παρακαλεί μαζί με άλλους αδελφούς του Χριστιανούς.
Ας μην ξεχνάμε οτι όταν ο Απόστολος Πέτρος βρισκόταν αλυσοδεμένος στη φυλακή, έγινε θερμή προσευχή από τους συναγμένους πιστούς, κι αμέσως ελευθερώθηκε.
Ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε οτι η κατ’ ιδίαν προσευχή είναι προετοιμασία για την κοινή και ενώ η κοινή προσευχή μπορεί να φαίνεται κατώτερη από την κατ΄ ιδίαν επειδή στο Ναό δεν μπορείς να κινηθείς ελεύθερα, από πλευράς ισχύος όμως είναι ανώτερη, γιατι προσεύχονται πολλοί μαζί.
Αλλά και ο Άγιος Γέροντας Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης έλεγε γενικά για την κοινή προσευχή οτι: «όταν γίνεται από κοινού η προσευχή, τότε να δεις πώς γίνεται το θαύμα.!»
Προφάσεις για αναβολή του Εκκλησιασμού
• "δεν είναι σε γλώσσα κατανοητή"
Η απάντηση εδώ είναι οτι όλα τα αναγνώσματα της Εκκλησίας και οι ύμνοι είναι έργα που γράφτηκαν δια μέσου του Αγίου Πνεύματος, μετά από πολλή προσευχή από τους Άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας και περιέχουν μεγάλη σοφία και θεολογικό πλούτο, ο οποίος θα αλλοιωθεί εάν αλλάξει η ακριβή γλώσσα στην οποία γράφτηκαν. Επίσης η αξία του πρωτότυπου είναι πάντα μεγαλύτερη.
• "θέλω να ξεκουραστώ την Κυριακή"
Αυτό δείχνει την αμέλειά μας ή και την άγνοιά μας στο θέμα της σωτηρίας της ψυχής μας. Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του δε θέτει τέτοιο ζήτημα, αλλά κανονίζει αλλιώς τις εργασίες του.
Ο χρόνος της ζωής μας είναι ελάχιστος σε σχέση με την αιωνιότητα, οπότε ας τον αξιοποιήσουμε σωστά για να σώσουμε την ψυχή μας αιώνια, πριν να είναι αργά.
• "δεν έχω χρόνο"
Χρόνος υπάρχει για ανώφελα πράγματα, για βόλτες, για γήπεδο, για εκδρομή για την καφετέρια, το καφενείο, τη θάλασσα.
Ο καθένας για τον τόπο που θέλει να φθάσει, στο δρόμο αυτόν θα περπατάει.
• "ο παπάς είναι αμαρτωλός"
Στην Εκκλησία πάμε μόνο για να λατρεύσουμε τον Τριαδικό Θεό και για τα Ιερά Μυστήρια. Η αναξιότητα του παπά και των υπολοίπων συντελεστών του Ναού δεν μας αφορά. Εμείς θα δώσουμε λόγο για τα δικά μας και αυτοί για τα δικά τους.
• "έχω πένθος"
Αντιθέτως πρέπει πιο συχνά να εκκλησια-ζόμαστε όταν έχουμε πένθος, με βάση το λόγο του Κυρίου μας: "Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς" (Κατά Ματθαίον κεφ.11, στ.28), αλλά και για να προσευχηθούμε για τις ψυχές των κεκοιμημένων, μέσω των μνημόσυνων, που αποδεδειγμένα βοηθούν τις ψυχές τους.
• "θα ακούσω τη Λειτουργία από το ραδιόφωνο"
Αυτό ισχύει μόνο για άρρωστους, κατάκοιτους, υπέργηρους, ή αν εργάζεται κανείς σε υποχρεωτική εργασία και δεν μπορεί να πάει στην Εκκλησία. Το Σώμα και το Αίμα Του Χριστού όμως, που είναι η κορύφωση της Θείας Λειτουργίας δεν μπορούμε να το λάβουμε μέσω ραδιοφώνου & τηλεόρασης.
• διάφορες άλλες δικαιολογίες όπως:
οτι μας ενοχλεί το λιβάνι, ή οτι δεν έχουμε πολυτελή ενδυμασία λες και θα πάμε σε δεξίωση, ή οτι δεν θα έχουμε καμία ωφέλεια, ή οτι δεν χρειάζεται αφού περάσαμε από το Ναό και ανάψαμε ένα κεράκι, λες και το κερί θα μας σώσει από μόνο του, ή για να μη μας κοροϊδεύουν τους νέους ως οπισθοδρομικούς και θρησκόληπτους κλπ.
Όλα αυτά είναι τακτικές του διαβόλου και άλλες πολλές, για να μας αποτρέψει από την Εκκλησία και κατά συνέπεια, σε βάθος χρόνου, από τη σωτηρία της ψυχής μας.
• "εργάζομαι την Κυριακή"
Αφήσαμε τελευταίο ένα από τα σπουδαιότερα θέματα. Η εργασία της Κυριακής δεν έχει την ευλογία του Θεού. Κυριακή λέγεται η ημέρα αυτή διότι είναι αφιερωμένη στον Κύριο (εξ' ου και η λέξη Κυριακή). "Είμαι φτωχός σου λέει κάποιος, πρέπει να εργασθώ και την Κυριακή για να βοηθήσω την οικογένειά μου" - δεν καταλαβαίνει όμως οτι το κέρδος που προέρχεται από την εργασία της Κυριακής είναι καταραμένο κέρδος και ακριβώς εάν την ημέρα αυτή την αφιέρωνε στον Κύριο, σε συνδυασμό με την καθημερινή πνευματική ζωή που θα έκανε και αυτός και η οικογένειά του, τότε πλέον δεν θα έφτανε ποτέ στο επίπεδο της φτώχιας ώστε να κινδυνεύει η επιβίωσή του, διότι ακριβώς δεν θα τον άφηνε ποτέ ο Χριστός να φθάσει.
Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται:
"έξι ημέρες πρέπει να εργάζεσαι και να κάνεις όλα τα έργα σου, την δε ημέρα την εβδόμη, ημέρα αναπαύσεως, θα την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου, σε αυτήν δε θα κάνεις κανένα έργο εσύ και ο υιός σου και η θυγατέρα σου και ο δούλος σου και η δούλη σου, το βόδι σου, το υποζύγιό σου και κάθε ζώο σου και αυτός ακόμη ο ξένος ο οποίος παραμένει προσωρινά κοντά σου. Διότι σε έξι ημέρες δημιούργησε ο Κύριος τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν σε αυτά και κατέπαυσε κατά την έβδομη ημέρα. Δια τούτο ευλόγησε ο Κύριος την εβδόμη ημέρα και την έκανε για εμάς αγία, αφιερωμένη σε Αυτόν." (Έξοδος κεφ.20, στ.9-11, και σε Δευτερονόμιον κεφ.5, στ.12-15)
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγάλος αυτός Εθναπόστολος, που αφορμή για το μαρτύριό του ήταν ο αγώνας του για την κατάργηση των παζαριών της Κυριακής και η μετάθεσή τους στα Σάββατα, στην Δ' Διδαχή του μας λέει τα εξής: «Πρέπει καί ἐμεῖς νά ἐργαζόμαστε τίς ἕξι ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος γιά αὐτά τά μάταια, γήινα καί ψεύτικα πράγματα, καί τήν Κυριακή νά πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία καί νά στοχαζόμαστε τίς ἁμαρτίες μας, τόν θάνατο, τήν κόλαση, τόν Παράδεισο, τήν ψυχή μας πού εἶναι τιμιότερη ἀπό ὅλο τόν κόσμο, καί ὄχι νά πολυτρῶμε καί νά πολυπίνουμε καί νά κάνουμε ἁμαρτίες. Οὔτε νά ἐργαζόμαστε καί νά πραγματευόμαστε τήν Κυριακή. Ἐκεῖνο τό κέρδος ὁποῦ γίνεται τήν Κυριακή εἶναι ἀφορισμένο καί καταραμένο, καί βάζετε φωτιά καί κατάρα στό σπίτι σας καί ὄχι εὐλογία.»
Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι 17 αιώνες πριν, στις 7 Μαρτίου του έτους 321 μ.Χ. ο Άγιος Μέγας Κωνσταντίνος καθιερώνει την αργία της Κυριακής, ως ημέρα αναπαύσεως, αγαλλιάσεως, Θείας Λατρείας και αγαθοεργίας. Σήμερα και πάντα οφείλουμε να προστατεύουμε την αργία της Κυριακής στη χώρα μας, στην οποία βρίσκεται η καρδιά της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, με τόσο αίμα Αγίων να έχει ποτίσει τούτο το χώμα, διότι σε διαφορετική περίπτωση η ασέβεια είναι φοβερή προκαλώντας το Θεό να μας εγκαταλήψει.
Έχουμε ευθύνη λοιπόν οι Χριστιανοί για τη διαφύλαξη της αργίας της Κυριακής και θα δώσουμε λόγο γι αυτό, εν ημέρα κρίσης.
Ο Χριστιανός την Κυριακή:
- - κρατάει το κατάστημά του κλειστό
- - εκκλησιάζεται
- - αποφεύγει κάθε εμπορική συναλλαγή
- - στηρίζει τους εμπόρους που έχουν κλειστά τα καταστήματά τους τις Κυριακές, προτιμώντας αυτούς για τις αγορές του τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας
Η προετοιμασία για τον Εκκλησιασμό
• Κατ' αρχήν θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πνευματικά, με μετάνοια, συμφιλίωση με όσους μας έβλαψαν, ή εμείς βλάψαμε, ελεημοσύνη, καλές πράξεις και γενικά καθαρότητα καρδιάς.
• Εάν πρόκειται να κοινωνήσουμε θα πρέπει πριν τον Εκκλησιασμό να διαβάσουμε την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως και μάλιστα από το προηγούμενο βράδυ, αλλά και το πρωί πριν ξεκινήσουμε για την Εκκλησία.
• Η καθυστέρησή μας και η προσέλευσή μας στο τέλος των Ιερών Ακολουθιών δεν αποτελεί ένδειξη σεβασμού στην Θεία Πρόσκληση. Όπως οι φίλοι ενός θεατρικού έργου προσέρχονται από την αρχή στο θέατρο, έτσι και στην Εκκλησία πρέπει να προσερχόμαστε από την αρχή.
• Πέρα από την πνευματική μας προετοι-μασία, απαιτείται και η σωματική μας προετοιμασία, καθαρό σώμα δηλαδή και σεμνή ενδυμασία, η οποία πρέπει να εμπνέεται από τη σοβαρότητα και την ιερότητα του χώρου. Άσεμνη και αποκαλυπτική εμφάνιση, ή ακόμη και ακριβά ενδύματα που προσελκύουν το ανθρώπινο μάτι, δεν συνάδουν με τον ιερό χώρο του Ναού, διότι αφενός προσβάλουν τον ίδιο το Χριστό και την Εκκλησία Του και αφετέρου είναι εστία πρόκλησης αμαρτιών στους υπόλοιπους Χριστιανούς, τους οποίους θα σκανδαλίσει η ενδυμασία μας. Και ναι μεν ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του, αλλά θα χρεωθούμε και εμείς το σκανδαλισμό που επιτρέψαμε στις ψυχές των άλλων ανθρώπων.
Η συμπεριφορά μας στον Ιερό Ναό
Ο Ναός είναι χώρος Ιερός και αυτό πρέπει να το πιστεύουμε εισερχόμενοι σε αυτόν. Μερικά πρακτικά θέματα που καλό είναι να θυμόμαστε κατά την είσοδο και παραμονή μας στον Ιερό Ναό είναι τα εξής:
1. Η εμφάνισή μας (όπως αναφέρθηκε και πριν) γενικά πρέπει να συνάδει με την ιερότητα του χώρου, που σημαίνει ότι πρέπει να είναι ταπεινή. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι ούτε αποκαλυπτική (π.χ. εξώπλατα, ντεκολτέ, μίνι φούστες κλπ για τις γυναίκες, ή κοντά παντελόνια για τους άνδρες), αλλά ούτε και εξεζητημένη, όπως περίτεχνες κομμώσεις, φαντασμαγορικά ρούχα κλπ για τις γυναίκες ή/και βαψίματα (μάτια, χείλη κλπ), σαν να ήταν βραδινή κοσμική έξοδος. Ειδικά η προσκύνηση των Εικόνων από γυναίκες με βαμμένα χείλη, γεγονός το οποίο επιπλέον λερώνει και την Εικόνα, είναι μεγάλη ασέβεια, καθώς επίσης αν γίνεται το ίδιο και κατά τη Θεία Κοινωνία.
Δεν προσερχόμαστε λοιπόν στην Εκκλησία ενδιαφερόμενοι για το τι θα πει ο κόσμος για την εμφάνισή μας, αλλά αναλο-γιζόμενοι πώς θέλει να μας δει ο Χριστός και εξωτερικά και εσωτερικά, γνωρίζοντας ότι αν νοιώθουμε πραγματικό σεβασμό και ευλάβεια, αυτό συγκινεί το Θεό. Συνήθως η εξωτερική μας εμφάνιση βέβαια εκφράζει και την εσωτερική μας διάθεση.
Επίσης το σωστό είναι οι γυναίκες να αποφεύγουν τα παντελόνια στους Ιερούς Ναούς, προς ένδειξη σεβασμού και αποφυγή σκανδαλισμών, ιδιαίτερα δε, εάν εισέρχονται σε Μοναστήρι οπότε, είτε θα φοράνε μακριές φούστες από πριν, ή θα εφοδιαστούν με επιπρόσθετη φούστα που συνήθως υπάρχουν στις εισόδους των Μοναστηριών για να τη φορέσουν πάνω από το παντελόνι, την οποία επιστρέφουν πάλι πίσω κατά την έξοδό τους.
Εάν πάντως έχουμε την οποιαδήποτε αμφιβολία για το ευπρεπές της ενδυμασίας μας που τυχόν να μην είναι η κατάλληλη, αλλά θέλουμε από εσωτερική ανάγκη να μπούμε στο Ναό και να προσευχηθούμε, τότε καλό είναι να συμβουλευόμαστε πρώτα κάποιο κληρικό από το Ναό πριν εισέλθουμε σε αυτόν, εκφράζοντάς του παράλληλα την ανάγκη μας αυτή.
2. Η είσοδος μας
στον ιερό Ναό γίνεται ευλαβικά με βάδισμα αργό και αθόρυβο, χωρίς να
κάνουν θόρυβο τα τακούνια των παπουτσιών μας και διακόπτοντας κάθε
συζήτηση που τυχόν κάναμε έξω από το Ναό. Μέσα στο Ναό δεν συζητάμε με
κανέναν, παρά μόνο προσευχόμαστε. Επομένως ότι θέλουμε να πούμε, ας το
κάνουμε λίγο πριν μπούμε στο Ναό. Επίσης αν δούμε γνωστούς μας μέσα στο
Ναό δεν τους ασπαζόμαστε και δεν αρχίζουμε τους χαιρετισμούς και τις
κουβέντες.
Τέλος εάν τύχει κατά την είσοδό μας στο Ναό να διαβάζεται ο Εξάψαλμος (νωρίς στον Όρθρο πριν τη Θεία Λειτουργία), ή το Ευαγγέλιο, τότε σταματάμε ακίνητοι έως ότου λάβει τέλος η ανάγνωση. Το ίδιο κάνουμε αν τύχουμε στη Μικρή Είσοδο (με το Ευαγγέλιο) ή στη Μεγάλη Είσοδο (των Τιμίων Δώρων). 3. Το άναμμα του κεριού: αφού κάνουμε το σταυρό μας μπαίνοντας στο Ναό με μια μικρή υπόκλιση, κάνοντας μια πρώτη ευχή, κατευθυνόμαστε στο παγκάρι για να πάρουμε κεριά, αν θέλουμε. Ένα με δύο κεριά είναι αρκετά (ένα προς τιμήν του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων και ένα για τη σωτηρία των δικών μας ψυχών, ζώντων και κεκοιμημένων), ή ένα κερί για όλα. Τα πολλά κεριά συνήθως δημιουργούν και άλλα προβλήματα.
Ανάβοντας το κερί προσευχόμαστε στο Χριστό για να μας φωτίζει τη ζωή μας με το Φως Του, όπως το ταπεινό φως του κεριού και να λειώνει η ζωή μας από αγάπη, όπως λιώνει και το κερί. 4. Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων: κάνουμε μία ή τρεις μετάνοιες με σταυρό και ασπαζόμαστε την κάθε εικόνα. Αν έχει κόσμο, τότε δεν καθυστερούμε, αλλά κάνουμε τις μετάνοιες λίγο πριν έρθει η σειρά μας. Προσκυνώντας τις Εικόνες προσευχόμαστε λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», αν προσκυνάμε Εικόνα Χριστού, ή «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» αν είναι της Παναγίας, ή «Άγιε του Θεού (το όνομα του Αγίου της Εικόνας) πρέσβευε υπέρ ημών» αν είναι Εικόνα Αγίου, ή ότι άλλο θέλουμε.
Στη συνέχεια αποχωρούμε με ευλάβεια από το πλάι, με σεβασμό να μην έχουμε προς τα πίσω μας την Εικόνα, αλλά και να μην δημιουργούμε πρόβλημα στους επόμενους. Τις Εικόνες του τέμπλου επίσης δεν τις προσκυνάμε κατά τη διάρκεια των Ιερών Ακολουθιών, διότι αυτό μοιάζει ως υπερβολική ένδειξη ευλάβειας, αλλά ταυτόχρονα ενοχλεί τους υπόλοιπους πιστούς, διασπώντας την προσοχή τους.
Τέλος εάν τύχει κατά την είσοδό μας στο Ναό να διαβάζεται ο Εξάψαλμος (νωρίς στον Όρθρο πριν τη Θεία Λειτουργία), ή το Ευαγγέλιο, τότε σταματάμε ακίνητοι έως ότου λάβει τέλος η ανάγνωση. Το ίδιο κάνουμε αν τύχουμε στη Μικρή Είσοδο (με το Ευαγγέλιο) ή στη Μεγάλη Είσοδο (των Τιμίων Δώρων). 3. Το άναμμα του κεριού: αφού κάνουμε το σταυρό μας μπαίνοντας στο Ναό με μια μικρή υπόκλιση, κάνοντας μια πρώτη ευχή, κατευθυνόμαστε στο παγκάρι για να πάρουμε κεριά, αν θέλουμε. Ένα με δύο κεριά είναι αρκετά (ένα προς τιμήν του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων και ένα για τη σωτηρία των δικών μας ψυχών, ζώντων και κεκοιμημένων), ή ένα κερί για όλα. Τα πολλά κεριά συνήθως δημιουργούν και άλλα προβλήματα.
Ανάβοντας το κερί προσευχόμαστε στο Χριστό για να μας φωτίζει τη ζωή μας με το Φως Του, όπως το ταπεινό φως του κεριού και να λειώνει η ζωή μας από αγάπη, όπως λιώνει και το κερί. 4. Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων: κάνουμε μία ή τρεις μετάνοιες με σταυρό και ασπαζόμαστε την κάθε εικόνα. Αν έχει κόσμο, τότε δεν καθυστερούμε, αλλά κάνουμε τις μετάνοιες λίγο πριν έρθει η σειρά μας. Προσκυνώντας τις Εικόνες προσευχόμαστε λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», αν προσκυνάμε Εικόνα Χριστού, ή «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» αν είναι της Παναγίας, ή «Άγιε του Θεού (το όνομα του Αγίου της Εικόνας) πρέσβευε υπέρ ημών» αν είναι Εικόνα Αγίου, ή ότι άλλο θέλουμε.
Στη συνέχεια αποχωρούμε με ευλάβεια από το πλάι, με σεβασμό να μην έχουμε προς τα πίσω μας την Εικόνα, αλλά και να μην δημιουργούμε πρόβλημα στους επόμενους. Τις Εικόνες του τέμπλου επίσης δεν τις προσκυνάμε κατά τη διάρκεια των Ιερών Ακολουθιών, διότι αυτό μοιάζει ως υπερβολική ένδειξη ευλάβειας, αλλά ταυτόχρονα ενοχλεί τους υπόλοιπους πιστούς, διασπώντας την προσοχή τους.
5. Η παραμονή μας
μέσα στο ναό κατά την τέλεση των Ιερών Ακολουθιών γίνεται με ιδιαίτερη
πάντα ησυχία, χωρίς να πηγαινοερχόμαστε άσκοπα πέρα δώθε. Η θέση κατά
προτεραιότητα που επιλέγουμε είναι αριστερά του Ναού για τις γυναίκες
και δεξιά για τους άνδρες. Όσο μπορούμε επίσης και όσο η υγεία μας το
επιτρέπει, παραμένουμε όρθιοι κατά τις Ακολουθίες, και καθόμαστε κατά
διαστήματα, ενθυμούμενοι ότι τα καθίσματα είναι «για να ξεκουραζόμαστε επειδή στεκόμαστε και όχι για να κουραζόμαστε επειδή καθόμαστε». Σημαντικότατη στιγμή, εκτός των άλλων είναι κατά τη Θεία Κοινωνία, όπου είμαστε όλοι όρθιοι, είτε κοινωνάμε είτε όχι, διότι μπροστά στο Άγιο Βήμα εκείνη τη στιγμή βρίσκεται ο ίδιος ο Χριστός.
6. Σε συνάντηση με Ιερέα,
(είτε μέσα, είτε έξω από το Ναό) κάνουμε μια μικρή υπόκλιση, χωρίς να
κάνουμε το σταυρό μας και λέμε «Ευλογείτε» ή «Ευλόγησον Πάτερ», ή «Την
ευχή σας Πάτερ (ή Δέσποτα εάν είναι κάποιος Επίσκοπος) και κατόπιν του
φιλάμε το χέρι. Ο Ιερέας τότε απαντάει λέγοντας συνήθως: «Ευλογία
Κυρίου», ή «του Κυρίου», ή «ο Κύριος». Εάν παραμείνουμε με τον Ιερέα και
έχουμε διάλογο, τότε αποχωρώντας στο τέλος, ξανακάνουμε ότι κάναμε και
πριν όταν τον συναντήσαμε.
7. Κάνουμε το Σταυρό μας μέσα στο Ναό, σε στιγμές που μας αναπαύει και μας ευχαριστεί, αλλά κυρίως στις παρακάτω στιγμές:
- κατά την είσοδο και έξοδό μας από το Ναό
- κατά το άναμμα του κεριού
- όταν προσκυνάμε τις Εικόνες και τα Άγια Λείψανα
- στην αρχή και στο τέλος της κάθε Ακολουθίας
- όταν γίνεται εκφώνηση της Αγίας Τριάδος («Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι», ή «…τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»)
- όταν γίνεται εκφώνηση της Παναγίας («Τῆς Παναγίας, ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν, Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας…»), καθώς και στο Μεγαλυνάριο της Παναγίας «Τὴν Τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόκον, σὲ μεγαλύνομεν»
- στα Απολυτίκια και Τροπάρια των Αγίων, όπου ακούμε το όνομα του Αγίου, ή της Αγίας.
- στη Μικρή Είσοδο, όταν περνάει μπροστά μας το Ευαγγέλιο και στη Μεγάλη Είσοδο όταν περνάνε τα Τίμια Δώρα.
- στον Τρισάγιο Ύμνο «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς…»
- στο «Δεῦτε, προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν Θεῷ…»
- στο «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου Δεσπότα…» πριν το τέλος του Εσπερινού
- πριν και μετά τη Θεία Κοινωνία
Σύμφωνα τέλος με διάταξη που μας παραδόθηκε από παλαιά, δεν κάνουμε το Σταυρό μας: α) όταν μας θυμιάζει ο Ιερέας (κάνουμε απλά μια υπόκλιση της κεφαλής) β) κατά την ανάγνωση του Εξάψαλμου στον Όρθρο γ) όταν φιλάμε το χέρι του Ιερέα και δ) όταν παίρνουμε το αντίδωρο από τον Ιερέα.
Οι πειρασμοί του διαβόλου κατά τον Εκκλησιασμό
Όταν πλέον ο διάβολος δεν μπορεί να μας αποτρέψει από το να πάμε στην Εκκλησία, τότε προσπαθεί αυτό που κάνουμε να μην είναι καθόλα θεάρεστο. Τί κάνει λοιπόν στην περίπτωση του εκκλησιασμού;
Προσπαθεί με κάθε μέσο να αλλοιώσει την ουσιαστική συμμετοχή μας στις Ιερές Ακολουθίες και να μας αποτρέψει από την προσευχή μας, μέχρι να μας κάνει να αμαρτήσουμε και μέσα στην Εκκλησία.
- κατά την είσοδο και έξοδό μας από το Ναό
- κατά το άναμμα του κεριού
- όταν προσκυνάμε τις Εικόνες και τα Άγια Λείψανα
- στην αρχή και στο τέλος της κάθε Ακολουθίας
- όταν γίνεται εκφώνηση της Αγίας Τριάδος («Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι», ή «…τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»)
- όταν γίνεται εκφώνηση της Παναγίας («Τῆς Παναγίας, ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν, Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας…»), καθώς και στο Μεγαλυνάριο της Παναγίας «Τὴν Τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόκον, σὲ μεγαλύνομεν»
- στα Απολυτίκια και Τροπάρια των Αγίων, όπου ακούμε το όνομα του Αγίου, ή της Αγίας.
- στη Μικρή Είσοδο, όταν περνάει μπροστά μας το Ευαγγέλιο και στη Μεγάλη Είσοδο όταν περνάνε τα Τίμια Δώρα.
- στον Τρισάγιο Ύμνο «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς…»
- στο «Δεῦτε, προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν Θεῷ…»
- στο «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου Δεσπότα…» πριν το τέλος του Εσπερινού
- πριν και μετά τη Θεία Κοινωνία
Σύμφωνα τέλος με διάταξη που μας παραδόθηκε από παλαιά, δεν κάνουμε το Σταυρό μας: α) όταν μας θυμιάζει ο Ιερέας (κάνουμε απλά μια υπόκλιση της κεφαλής) β) κατά την ανάγνωση του Εξάψαλμου στον Όρθρο γ) όταν φιλάμε το χέρι του Ιερέα και δ) όταν παίρνουμε το αντίδωρο από τον Ιερέα.
Οι πειρασμοί του διαβόλου κατά τον Εκκλησιασμό
Όταν πλέον ο διάβολος δεν μπορεί να μας αποτρέψει από το να πάμε στην Εκκλησία, τότε προσπαθεί αυτό που κάνουμε να μην είναι καθόλα θεάρεστο. Τί κάνει λοιπόν στην περίπτωση του εκκλησιασμού;
Προσπαθεί με κάθε μέσο να αλλοιώσει την ουσιαστική συμμετοχή μας στις Ιερές Ακολουθίες και να μας αποτρέψει από την προσευχή μας, μέχρι να μας κάνει να αμαρτήσουμε και μέσα στην Εκκλησία.
Μερικές από τις τακτικές του είναι:
1. να μας αποσπάσει την προσοχή από τη ροή της Ακολουθίας και των τελουμένων μέσα στον Ιερό Ναό, αλλά και από την προσευχή μας, βάζοντας μας σκέψεις διάφορες, όπως το να χαζεύουμε τους πολυελαίους και τους ανθρώπους γύρω μας, το να σκεφτόμαστε αυτά που αφήσαμε σε εκκρεμότητα πριν έρθουμε να εκκλησιαστούμε και αυτά που μας περιμένουν στη συνέχεια κλπ, κάθε σκέψη δηλαδή που θα εμποδίσει την ψυχή μας να αφοσιωθεί στο Θεό και σε όσα λειτουργικά συμβαίνουν μέσα στο ναό.
2. να ταράξει την ηρεμία μας, βάζοντάς μας σκέψεις εκνευρισμού από τη στάση και τη συμπεριφορά των τριγύρω μας, από τα μικρά παιδιά που ενδεχομένως προκαλούν μια αναταραχή κλπ, ενώ ο συγκεντρωμένος πραγματικά στην προσευχή πιστός Χριστιανός ουδόλως ενοχλείται από τέτοιες καταστάσεις, ακόμη και αν ο κόσμος χαλάει δίπλα του.
3. να μας ξυπνήσει σαρκικά πάθη, κοιτάζοντας άλλους ανθρώπους που σκανδαλίζουν με την εμφάνισή τους, γυναίκες με κάπως πιο αποκαλυπτική εμφάνιση, με ιδιαίτερη ομορφιά κλπ. Λέει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...Τί κάνεις εκεί άνθρωπέ μου; Στην Εκκλησία βρίσκεσαι και τις γυναικείες ομορφιές περιεργάζεσαι; Πώς βεβηλώνεις μ' έναν τέτοιο τρόπο το Ναό του Θεού; Νομίζεις πως η Εκκλησία είναι αγορά ή, κάτι χειρότερο, πορνείο; Μέσα στην αγορά μάλιστα, ντρέπεσαι να κοιτάξεις πονηρά μια γυναίκα και στο Ναό, την ώρα που ο Θεός ο ίδιος σου μιλάει, αποτρέποντάς σε από τέτοια αμαρτήματα - γιατί "όποιος βλέπει γυναίκα με πονηρή επιθυμία, έχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μαζί της" (Κατά Ματθαίον κεφ.5, στ.28) - μεταβάλλεις τα μάτια σου σε όργανα ανομίας και την καρδιά σου σε εργαστήριο ακολασίας; Καλύτερα να ήσουνα τυφλός, παρά να χρησιμοποιείς έτσι τα μάτια σου. Σκέψου άνθρωπε μου, μπροστά σε Ποιόν στέκεσαι την ώρα της φρικτής μυσταγωγίας και μαζί με ποιούς - με τα Χερουβίμ, με τα Σεραφείμ, με όλες τις ουράνιες δυνάμεις. Αναλογίσου μαζί με ποιούς ψάλλεις και προσεύχεσαι. Είναι αρκετό για να συνέλθεις, όταν θυμηθείς οτι, ενώ έχεις υλικό σώμα, αξιώθηκες να υμνείς τον Κύριο όλης της κτίσεως μαζί με τους άυλους Αγγέλους..."
Για το λόγο αυτό η Εκκλησία φρόντισε να υπάρχουν στο Ναό ξεχωριστές θέσεις για τους άνδρες και ξεχωριστές για τις γυναίκες. Αν δεν υπάρχουν οι σχετικές πινακίδες (Θέσεις Ανδρών - Θέσεις Γυναικών), τότε οφείλουμε να γνωρίζουμε οτι οι άνδρες προσέρχονται στις δεξιές θέσεις και οι γυναίκες στις αριστερές.
Οι ξεχωριστές αυτές θέσεις δεν είναι για θέμα διάκρισης, αλλά καθαρά για θέμα πειρασμών.
Να σημειώσουμε εδώ οτι στην Εκκλησία του Χριστού δεν υπάρχουν διακρίσεις - τα ίδια Τίμια Δώρα προσφέρονται και σε άνδρες και σε γυναίκες και το ίδιο στεφανώνονται Άγιοι και οι άνδρες και οι γυναίκες. Και όπως και πάλι αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...κατά την εποχή των Αποστόλων ήταν μαζί οι άντρες και οι γυναίκες. Καθ΄ όσον οι άντρες ήταν άντρες και οι γυναίκες ήταν γυναίκες. Τώρα όμως οι μεν γυναίκες μοιάζουν με πόρνες, οι δε άνδρες μοιάζουν με μανιασμένους ίππους. Τότε και οι γυναίκες ασκούσαν πολλή ευσέβεια και οι άνδρες σεμνότητα και σωφροσύνη. Τότε για τις γυναίκες το έργο ήταν πώς θα αυξηθεί το έργο του κηρύγματος, ενώ τώρα πώς θα φανούν όμορφες και ευπαρουσίαστες"(Ε.Π.Ε. 11,800-802)
4. να μας εξαντλήσει την υπομονή όταν βρισκόμαστε στην ουρά σε ένα προσκύνημα Ιερών Εικόνων, Λειψάνων, ακόμη και κατά τη στιγμή της Θείας Κοινωνίας, ή της λήψης του Αντίδωρου κλπ, έτσι ώστε αντί να σεβαστούμε την ιερότητα του χώρου και της στιγμής, να αρχίσουμε να εκνευριζόμαστε, να σπρώχνουμε, με αποτέλεσμα ότι καλό θα λαμβάναμε, τελικά να το χάνουμε με την ασεβή συμπεριφορά μας.
5. να μας κάνει να εκτελούμε διακονήματα στο Ναό χωρίς διάκριση, μη αναλογιζόμενοι πάλι την ιερότητα του χώρου και την υποχρέωσή μας να διαφυλάξουμε την ησυχία στο Ναό.
Αυτό συμβαίνει καμιά φορά σε ανθρώπους που διακονούν στο Ναό, από επιτρόπους, νεωκόρους, άτομα του φιλόπτωχου κλπ, όπου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους τυχαίνει κάποτε να προκαλούν μεγαλύτερο εκνευρισμό στους υπόλοιπους Χριστιανούς και οχλαγωγία, όταν συμπεριφέρονται χωρίς διάκριση, όπως π.χ. κατακρίνοντας με υπερβάλλοντα ζήλο (πειρασμός εκ δεξιών) κάποιες αμέλειες των εκκλησιαζομένων, προκαλώντας περισσότερη ταραχή παρά ησυχία, την οποία οι ίδιοι θέλουν τυπικά να διαφυλάξουν.
Αυτά συμβαίνουν όταν τα διακονήματα αυτά γίνονται χωρίς διάκριση, διότι είναι μεν ιερή η ευταξία μέσα στο Ναό και καθήκον για όσους έχουν οριστεί από τον Προϊστάμενο του Ναού να τη διαφυλάττουν, αλλά όταν αυτό γίνεται χωρίς διάκριση, τότε το αποτέλεσμα είναι χειρότερο, διότι όπως είπαμε και στην ενότητα των Αρετών "Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις".
Τα 7 Ιερά Μυστήρια
Στον Ιερό Ναό επίσης τελούνται τα 7 Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, τα οποία είναι απαραίτητα για τον αγιασμό των μελών της Εκκλησίας. Τα Μυστήρια αυτά είναι Ιερές τελετές, με τις οποίες μεταδίδεται η Χάρη του Θεού προς τον άνθρωπο και είναι τα εξής: 1) το Βάπτισμα, 2) το Χρίσμα, 3) η Μετάνοια και Εξομολόγηση, 4) η Θεία Ευχαριστία, 5) ο Γάμος, 6) το Ιερό Ευχέλαιο και 7) η Ιερωσύνη.
1. να μας αποσπάσει την προσοχή από τη ροή της Ακολουθίας και των τελουμένων μέσα στον Ιερό Ναό, αλλά και από την προσευχή μας, βάζοντας μας σκέψεις διάφορες, όπως το να χαζεύουμε τους πολυελαίους και τους ανθρώπους γύρω μας, το να σκεφτόμαστε αυτά που αφήσαμε σε εκκρεμότητα πριν έρθουμε να εκκλησιαστούμε και αυτά που μας περιμένουν στη συνέχεια κλπ, κάθε σκέψη δηλαδή που θα εμποδίσει την ψυχή μας να αφοσιωθεί στο Θεό και σε όσα λειτουργικά συμβαίνουν μέσα στο ναό.
2. να ταράξει την ηρεμία μας, βάζοντάς μας σκέψεις εκνευρισμού από τη στάση και τη συμπεριφορά των τριγύρω μας, από τα μικρά παιδιά που ενδεχομένως προκαλούν μια αναταραχή κλπ, ενώ ο συγκεντρωμένος πραγματικά στην προσευχή πιστός Χριστιανός ουδόλως ενοχλείται από τέτοιες καταστάσεις, ακόμη και αν ο κόσμος χαλάει δίπλα του.
3. να μας ξυπνήσει σαρκικά πάθη, κοιτάζοντας άλλους ανθρώπους που σκανδαλίζουν με την εμφάνισή τους, γυναίκες με κάπως πιο αποκαλυπτική εμφάνιση, με ιδιαίτερη ομορφιά κλπ. Λέει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...Τί κάνεις εκεί άνθρωπέ μου; Στην Εκκλησία βρίσκεσαι και τις γυναικείες ομορφιές περιεργάζεσαι; Πώς βεβηλώνεις μ' έναν τέτοιο τρόπο το Ναό του Θεού; Νομίζεις πως η Εκκλησία είναι αγορά ή, κάτι χειρότερο, πορνείο; Μέσα στην αγορά μάλιστα, ντρέπεσαι να κοιτάξεις πονηρά μια γυναίκα και στο Ναό, την ώρα που ο Θεός ο ίδιος σου μιλάει, αποτρέποντάς σε από τέτοια αμαρτήματα - γιατί "όποιος βλέπει γυναίκα με πονηρή επιθυμία, έχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μαζί της" (Κατά Ματθαίον κεφ.5, στ.28) - μεταβάλλεις τα μάτια σου σε όργανα ανομίας και την καρδιά σου σε εργαστήριο ακολασίας; Καλύτερα να ήσουνα τυφλός, παρά να χρησιμοποιείς έτσι τα μάτια σου. Σκέψου άνθρωπε μου, μπροστά σε Ποιόν στέκεσαι την ώρα της φρικτής μυσταγωγίας και μαζί με ποιούς - με τα Χερουβίμ, με τα Σεραφείμ, με όλες τις ουράνιες δυνάμεις. Αναλογίσου μαζί με ποιούς ψάλλεις και προσεύχεσαι. Είναι αρκετό για να συνέλθεις, όταν θυμηθείς οτι, ενώ έχεις υλικό σώμα, αξιώθηκες να υμνείς τον Κύριο όλης της κτίσεως μαζί με τους άυλους Αγγέλους..."
Για το λόγο αυτό η Εκκλησία φρόντισε να υπάρχουν στο Ναό ξεχωριστές θέσεις για τους άνδρες και ξεχωριστές για τις γυναίκες. Αν δεν υπάρχουν οι σχετικές πινακίδες (Θέσεις Ανδρών - Θέσεις Γυναικών), τότε οφείλουμε να γνωρίζουμε οτι οι άνδρες προσέρχονται στις δεξιές θέσεις και οι γυναίκες στις αριστερές.
Οι ξεχωριστές αυτές θέσεις δεν είναι για θέμα διάκρισης, αλλά καθαρά για θέμα πειρασμών.
Να σημειώσουμε εδώ οτι στην Εκκλησία του Χριστού δεν υπάρχουν διακρίσεις - τα ίδια Τίμια Δώρα προσφέρονται και σε άνδρες και σε γυναίκες και το ίδιο στεφανώνονται Άγιοι και οι άνδρες και οι γυναίκες. Και όπως και πάλι αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...κατά την εποχή των Αποστόλων ήταν μαζί οι άντρες και οι γυναίκες. Καθ΄ όσον οι άντρες ήταν άντρες και οι γυναίκες ήταν γυναίκες. Τώρα όμως οι μεν γυναίκες μοιάζουν με πόρνες, οι δε άνδρες μοιάζουν με μανιασμένους ίππους. Τότε και οι γυναίκες ασκούσαν πολλή ευσέβεια και οι άνδρες σεμνότητα και σωφροσύνη. Τότε για τις γυναίκες το έργο ήταν πώς θα αυξηθεί το έργο του κηρύγματος, ενώ τώρα πώς θα φανούν όμορφες και ευπαρουσίαστες"(Ε.Π.Ε. 11,800-802)
4. να μας εξαντλήσει την υπομονή όταν βρισκόμαστε στην ουρά σε ένα προσκύνημα Ιερών Εικόνων, Λειψάνων, ακόμη και κατά τη στιγμή της Θείας Κοινωνίας, ή της λήψης του Αντίδωρου κλπ, έτσι ώστε αντί να σεβαστούμε την ιερότητα του χώρου και της στιγμής, να αρχίσουμε να εκνευριζόμαστε, να σπρώχνουμε, με αποτέλεσμα ότι καλό θα λαμβάναμε, τελικά να το χάνουμε με την ασεβή συμπεριφορά μας.
5. να μας κάνει να εκτελούμε διακονήματα στο Ναό χωρίς διάκριση, μη αναλογιζόμενοι πάλι την ιερότητα του χώρου και την υποχρέωσή μας να διαφυλάξουμε την ησυχία στο Ναό.
Αυτό συμβαίνει καμιά φορά σε ανθρώπους που διακονούν στο Ναό, από επιτρόπους, νεωκόρους, άτομα του φιλόπτωχου κλπ, όπου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους τυχαίνει κάποτε να προκαλούν μεγαλύτερο εκνευρισμό στους υπόλοιπους Χριστιανούς και οχλαγωγία, όταν συμπεριφέρονται χωρίς διάκριση, όπως π.χ. κατακρίνοντας με υπερβάλλοντα ζήλο (πειρασμός εκ δεξιών) κάποιες αμέλειες των εκκλησιαζομένων, προκαλώντας περισσότερη ταραχή παρά ησυχία, την οποία οι ίδιοι θέλουν τυπικά να διαφυλάξουν.
Αυτά συμβαίνουν όταν τα διακονήματα αυτά γίνονται χωρίς διάκριση, διότι είναι μεν ιερή η ευταξία μέσα στο Ναό και καθήκον για όσους έχουν οριστεί από τον Προϊστάμενο του Ναού να τη διαφυλάττουν, αλλά όταν αυτό γίνεται χωρίς διάκριση, τότε το αποτέλεσμα είναι χειρότερο, διότι όπως είπαμε και στην ενότητα των Αρετών "Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις".
Τα 7 Ιερά Μυστήρια
Στον Ιερό Ναό επίσης τελούνται τα 7 Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, τα οποία είναι απαραίτητα για τον αγιασμό των μελών της Εκκλησίας. Τα Μυστήρια αυτά είναι Ιερές τελετές, με τις οποίες μεταδίδεται η Χάρη του Θεού προς τον άνθρωπο και είναι τα εξής: 1) το Βάπτισμα, 2) το Χρίσμα, 3) η Μετάνοια και Εξομολόγηση, 4) η Θεία Ευχαριστία, 5) ο Γάμος, 6) το Ιερό Ευχέλαιο και 7) η Ιερωσύνη.
Η Λατρεία στη ζωή μας - π. Θεμιστοκλής Χριστοδούλου
Το Δώρο Του Θεού - Τι γίνεται κατά την Θεία Λειτουργία-Ευχαριστία ;