Ορθόδοξο Χριστιανικό Ιστολόγιο
Ο
Ορθόδοξος Ιερός Ναός αποτελεί το κέντρο της ενοριακής ζωής, γι αυτό και κατά
κανόνα βρίσκεται στο κέντρο της συνοικίας, ή του χωριού και για την ανέγερση
του απαιτείται άδεια του Επισκόπου.
Α. Το Άγιο Βήμα
Το Άγιο Βήμα είναι το ιερότερο μέρος του Ναού και εικονίζει τα επουράνια, για αυτό είναι πάντα υπερυψωμένο από τον υπόλοιπο Ναό και διαχωρίζεται από αυτόν με το εικονοστάσιο (ή τέμπλο). Βρίσκεται στην ανατολική πάντα πλευρά, ώστε οι πιστοί προσευχόμενοι να είναι στραμμένοι προς την ανατολή - υπάρχει ανέκαθεν η συσχέτιση της ανατολής με τον Κύριό μας, την πηγή του Φωτός και της Ζωής - κατά την Ανατολή είναι η αρχαία πατρίδα μας o Παράδεισος όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή "Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον ἐν Ἐδὲμ κατὰ ἀνατολὰς καὶ ἔθετο ἐκεῖ τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε" (Γέν. 2,8), αλλά και σε πολλά άλλα Πατερικά κείμενα γίνεται αναφορά στην Ανατολή ως σύμβολο του Θεού. Επίσης στην επάνοδό του ο Χριστός κατά τη Δευτέρα Παρουσία, για να κρίνει τον κόσμο, θα έλθει από Ανατολών, όπως αναφέρουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, γι αυτό και το σώμα των νεκρών στην ταφή βλέπει προς Ανατολάς.
Η είσοδος στο Άγιο Βήμα επιτρέπεται κανονικά μόνο σε Ιερείς και κατ' εξαίρεση σε Μοναχές για να διακονούν (15ος Κανών Νικολάου Κων/πόλεως). Βάση επίσης και του 69ου Κανόνα της 6ης Οικουμενικής Συνόδου ούτε άνδρες, ούτε γυναίκες πρέπει να εισέρχονται στο Άγιο Βήμα. Ο κανόνας αυτός εθεωρείτο τόσο ιερός, ώστε τον σέβονταν ακόμη και Αυτοκράτορες.
Το Αντιμήνσιο, το οποίο βρίσκεται πάνω στην Αγία τράπεζα, είναι ύφασμα λινό ή μεταξωτό περίτεχνα διακοσμημένο συνήθως με την ταφή του Κυρίου μας, ή με τον Τίμιο Σταυρό, ή το Άγιο Ποτήριο και στις τέσσερις άκρες του πρέπει να φέρει ραμμένα σε ειδικά θυλάκια Άγια Λείψανα και μάλιστα Μαρτύρων, όπως κατά την αρχική περίοδο του Χριστιανισμού η αναίμακτος θυσία ετελείτο πάνω σε τάφους Μαρτύρων, επειδή επότιζαν με το αίμα τους, όπως ο Κύριος, την Εκκλησία.
Πάνω στην Αγία Τράπεζα τελείται σε κάθε Θεία Λειτουργία πραγματική θυσία του Κυρίου μας. Να σημειωθεί εδώ οτι οι περισσότεροι των αιρετικών δεν δέχονται οτι επί της Αγίας Τράπεζας τελείται θυσία και οτι η Αγία τράπεζα είναι θυσιαστήριο, αλλά θεωρούν οτι η Θεία Κοινωνία είναι απλή αναπαράσταση της σταυρικής θυσίας και οτι η τελετή του Μυστικού Δείπνου είναι απλή ανάμνηση του πάθους του Χριστού.
- Αριστερά μέσα στο Άγιο Βήμα υπάρχει η Αγία Πρόθεση σε κόγχη και συμβολίζει το σπήλαιο της Γέννησης του Χριστού. Εκεί, πριν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας τελείται η ακολουθία της Αγίας Προσκομιδής, όπου προσφέρονται και προετοιμάζονται τα Τίμια Δώρα και ο Ιερέας μνημονεύει τα ονόματα των προσφερομένων.
- Μέσα στο Άγιο Βήμα επίσης υπάρχει το Σκευοφυλάκιο, όπου φυλάσσονται όλα τα Ιερά Σκεύη και αντικείμενα.
Το Άγιο Βήμα διαχωρίζεται από τον Κυρίως Ναό με το Εικονοστάσιο, ή Τέμπλο, το οποίο έχει συνήθως τρεις πύλες (μία για κάθε κλίτος του ναού). Η κεντρική ονομάζεται Ωραία Πύλη (λόγω της καλλιτεχνικής κατασκευής και των περίφημων διακοσμήσεων στο Ναό της Αγίας Σοφίας) και επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο στους Λειτουργούς. Συνήθως στο κάτω μέρος της υπάρχει δίφυλλη ξυλόγλυπτη πόρτα και στο επάνω μέρος κινητή κουρτίνα, η οποία λέγεται Καταπέτασμα.
Δεξιά της Ωραίας Πύλης εικονίζεται ο Χριστός και αμέσως μετά ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Αριστερά της Ωραίας Πύλης εικονίζεται η Παναγία και αμέσως μετά ο Άγιος του Ναού (σημείωση: στο Άγιον Όρος δεν τηρείται η σειρά αυτή).
Στις πλαϊνές πύλες του Τέμπλου εικονίζονται οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Β. Ο κυρίως Ναός
Ο κυρίως Ναός είναι ο χώρος των πιστών, όπου παρακολουθούν και συμμετέχουν στις Ιερές Ακολουθίες.
Γ. Ο Πρόναος (ή Νάρθηκας)
- Ο Ορθόδοξος Ιερός Ναός (γενικά)
- Πώς εισερχόμαστε στον Ιερό Ναό
- Πότε πρέπει να είμαστε όρθιοι στον Ιερό Ναό:
- στον Εσπερινό
- στον Όρθρο
- στη Θεία Λειτουργία
- Πώς ενεργούμε σε διάφορες περιπτώσεις μέσα στον Ιερό Ναό
- όταν ο Ιερέας θυμιάζει
- όταν ο Ιερέας μας παραγγέλλει να κλείνουμε την κεφαλή
- όταν ο Ιερέας μας ευλογεί
- όταν προσκυνούμε το Ευαγγέλιο
- Βοηθητικά Μέσα Θείας Λατρείας
- τα Ιερά Άμφια
- τα Λειτουργικά Σκεύη
- τα Λειτουργικά Βιβλία
Ο Ορθόδοξος Ιερός Ναός (γενικά)
|
Ο
Ιερός Ναός συμβολίζει τον κόσμο ολόκληρο (ορατό και αόρατο) και κάθε τι μέσα σε
αυτόν έχει μελετηθεί σχολαστικά και έχει τη δική του χρησιμότητα και σημασία. Το
άνω μέρος του Ναού συμβολίζει τον ουρανό και το κάτω τα επί της γης.
Μέσα στο Ιερό Ναό τελείται η αναίμακτη θυσία του Χριστού μας, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.
Μέσα στο Ιερό Ναό τελείται η αναίμακτη θυσία του Χριστού μας, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.
Το όνομα
Εκκλησία σημαίνει συνάθροιση και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Κύριό μας και
τους Αποστόλους.
Ο
Ορθόδοξος Ιερός Ναός αποτελείται από τον Πρόναο (ή Νάρθηκα), από τον κυρίως Ναό
και από το Άγιο Βήμα (ή Ιερό).
Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται μια τυπική κάτοψη ενός Ιερού Ναού με Νάρθηκα.
Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται μια τυπική κάτοψη ενός Ιερού Ναού με Νάρθηκα.
Α. Το Άγιο Βήμα
Το Άγιο Βήμα είναι το ιερότερο μέρος του Ναού και εικονίζει τα επουράνια, για αυτό είναι πάντα υπερυψωμένο από τον υπόλοιπο Ναό και διαχωρίζεται από αυτόν με το εικονοστάσιο (ή τέμπλο). Βρίσκεται στην ανατολική πάντα πλευρά, ώστε οι πιστοί προσευχόμενοι να είναι στραμμένοι προς την ανατολή - υπάρχει ανέκαθεν η συσχέτιση της ανατολής με τον Κύριό μας, την πηγή του Φωτός και της Ζωής - κατά την Ανατολή είναι η αρχαία πατρίδα μας o Παράδεισος όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή "Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον ἐν Ἐδὲμ κατὰ ἀνατολὰς καὶ ἔθετο ἐκεῖ τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε" (Γέν. 2,8), αλλά και σε πολλά άλλα Πατερικά κείμενα γίνεται αναφορά στην Ανατολή ως σύμβολο του Θεού. Επίσης στην επάνοδό του ο Χριστός κατά τη Δευτέρα Παρουσία, για να κρίνει τον κόσμο, θα έλθει από Ανατολών, όπως αναφέρουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, γι αυτό και το σώμα των νεκρών στην ταφή βλέπει προς Ανατολάς.
Η είσοδος στο Άγιο Βήμα επιτρέπεται κανονικά μόνο σε Ιερείς και κατ' εξαίρεση σε Μοναχές για να διακονούν (15ος Κανών Νικολάου Κων/πόλεως). Βάση επίσης και του 69ου Κανόνα της 6ης Οικουμενικής Συνόδου ούτε άνδρες, ούτε γυναίκες πρέπει να εισέρχονται στο Άγιο Βήμα. Ο κανόνας αυτός εθεωρείτο τόσο ιερός, ώστε τον σέβονταν ακόμη και Αυτοκράτορες.
Αυτό
που συμβαίνει βέβαια σήμερα είναι η κατ' εξαίρεση είσοδος ανδρών στο Άγιο Βήμα, σε περιπτώσεις
εκτέλεσης συγκεκριμένων διακονημάτων (βοηθητικών εργασιών) προς τους
Ιερείς, και σε ειδικές περιπτώσεις (κατόπιν ειδικής ευλογίας) ενδέχεται να
επιτραπεί η είσοδος σε συγκεκριμένη γυναίκα για συγκεκριμένα διακονήματα επίσης
και μόνο.
Πάντως
γενικά οφείλουμε να τηρούμε ευλαβικά τον Ιερό αυτό Κανόνα που αναφέρθηκε προηγουμένως
(ακόμη και οι άνδρες) για δική μας κυρίως ωφέλεια και να μην εισερχόμαστε μέσα
στο Άγιο Βήμα, χωρίς να το παρεξηγούμε.
Επίσης, ακόμη και εάν μας επιτραπεί η είσοδος μέσα στο Άγιο Βήμα, ποτέ δεν πρέπει να διαβούμε έμπροσθεν της Αγίας Τράπεζας στο χώρο μέχρι και την Ωραία Πύλη στο κέντρο του Τέμπλου, στον οποίο μόνο οι Ιερείς επιτρέπεται να διαβαίνουν. Έτσι αν πρέπει να διαβούμε κατά μήκος το Ιερό, αυτό θα πρέπει να γίνεται πάντα όπισθεν της Αγίας Τράπεζας και φυσικά πάντα με την απαιτούμενη ευλάβεια.
Επίσης, ακόμη και εάν μας επιτραπεί η είσοδος μέσα στο Άγιο Βήμα, ποτέ δεν πρέπει να διαβούμε έμπροσθεν της Αγίας Τράπεζας στο χώρο μέχρι και την Ωραία Πύλη στο κέντρο του Τέμπλου, στον οποίο μόνο οι Ιερείς επιτρέπεται να διαβαίνουν. Έτσι αν πρέπει να διαβούμε κατά μήκος το Ιερό, αυτό θα πρέπει να γίνεται πάντα όπισθεν της Αγίας Τράπεζας και φυσικά πάντα με την απαιτούμενη ευλάβεια.
Μέσα
στο Άγιο Βήμα βρίσκονται:
-
Η Αγία Τράπεζα (στο κέντρο) που συμβολίζει το θρόνο του Θεού, αλλά και
τον τάφο του Κυρίου μας, ο οποίος ως Θεός αναπαύεται στο θρόνο Του και ως
άνθρωπος θυσιάζεται υπέρ της σωτηρίας του κόσμου.
Η
Αγία Τράπεζα έχει ορθογώνιο ή τετράγωνο σχήμα και στηρίζεται σε μια κεντρική κολώνα που
συμβολίζει το Χριστό, είτε σε τέσσερις οι οποίες συμβολίζουν τους τέσσερις
Ευαγγελιστές (Απ. Ματθαίος, Απ. Μάρκος, Απ. Λουκάς και Απ. Ιωάννης) επί των
οποίων εδράζεται η Χριστιανική πίστη. Κατά τα εγκαίνια του Ναού τοποθετούνται
στο κέντρο της Αγίας Τράπεζας Άγια Λείψανα.
Η
Αγία Τράπεζα είναι καλλυμένη με ειδικά καλλύματα και πάνω σε αυτήν γίνεται κατά
τη διάρκεια του 24ώρου μία μόνο Θεία Λειτουργία, γιατι ο Χριστός
θυσιάστηκε μία μόνο φορά για τη σωτηρία των ανθρώπων και όπως λέει ο Άγιος
Νικόδημος ο Αγιορείτης "...δια να μη διπλασιάζεται ο μοναδικός θάνατος του
Χριστού..."
Όταν
πρέπει να τελεστεί και δεύτερη Θεία Λειτουργία στον ίδιο Ναό (π.χ. σε αγρυπνία,
η διπλή πρωινή Θεία Λειτουργία), τότε είτε αυτή τελείται σε κάποιο από τα
παρεκκλήσια του Ναού (εάν υπάρχουν), είτε τοποθετείται πρόσθετη τράπεζα μπρος
από την Αγία Τράπεζα και τελείται σε μία από αυτές, αλλά με διαφορετικό
Αντιμήνσιο κάθε φορά και άλλον Ιερέα, όπως τελείται και στην ύπαιθρο ή μέσα σε
στρατόπεδα. Ο Ιερέας επίσης επιτρέπεται μόνο μία φορά να τελεί τη μία θυσία την
ίδια ημέρα.
Το Αντιμήνσιο, το οποίο βρίσκεται πάνω στην Αγία τράπεζα, είναι ύφασμα λινό ή μεταξωτό περίτεχνα διακοσμημένο συνήθως με την ταφή του Κυρίου μας, ή με τον Τίμιο Σταυρό, ή το Άγιο Ποτήριο και στις τέσσερις άκρες του πρέπει να φέρει ραμμένα σε ειδικά θυλάκια Άγια Λείψανα και μάλιστα Μαρτύρων, όπως κατά την αρχική περίοδο του Χριστιανισμού η αναίμακτος θυσία ετελείτο πάνω σε τάφους Μαρτύρων, επειδή επότιζαν με το αίμα τους, όπως ο Κύριος, την Εκκλησία.
Το
Αντιμήνσιο είναι φορητή Αγία Τράπεζα και η ονομασία του προέρχεται από τις
λέξεις "Άντί" και "Μένσα" λατινική λέξη της Τράπεζας,
δηλαδή "Αντιτράπεζα" και επινοήθηκε πριν πολλούς αιώνες για να
τελείται πάνω σε αυτό η Θεία Λειτουργία σε χώρους εκτός των Ιερών Ναών όταν
υπήρχε ανάγκη.
Το
Αντιμήνσιο παραμένει πάντοτε πάνω στην Αγία Τράπεζα και επ΄αυτού τοποθετείται το
Ιερό Ευαγγέλιο. Απλώνεται πριν να αρχίσει ο Χερουβικός Ύμνος και μετά τη Μεγάλη
Είσοδο εναποτίθενται πάνω του τα Τίμια Δώρα. Μετά τη Θεία Λειτουργία
αναδιπλώνεται, αφού απομακρυνθεί προσεκτικά από αυτό κάθε ίχνος μαργαρίτη
που βρίσκεται πάνω του (από τον άρτο που έγινε Σώμα Κυρίου).
Επίσης
πάνω στην Αγία Τράπεζα υπάρχει πάντοτε το Ευαγγέλιο, ο Σταυρός ευλογίας,
λαμπάδες και κανδήλες και το Αρτοφόριο, όπου διατηρείται το Σώμα και το Αίμα
του Κυρίου μας για την κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις (ασθενών
κλπ).
Πάνω στην Αγία Τράπεζα τελείται σε κάθε Θεία Λειτουργία πραγματική θυσία του Κυρίου μας. Να σημειωθεί εδώ οτι οι περισσότεροι των αιρετικών δεν δέχονται οτι επί της Αγίας Τράπεζας τελείται θυσία και οτι η Αγία τράπεζα είναι θυσιαστήριο, αλλά θεωρούν οτι η Θεία Κοινωνία είναι απλή αναπαράσταση της σταυρικής θυσίας και οτι η τελετή του Μυστικού Δείπνου είναι απλή ανάμνηση του πάθους του Χριστού.
Ή
Ορθόδοξη Εκκλησία μας πιστεύει οτι η επί του σταυρού θυσία του Χριστού είναι
μεν η πρωτότυπος, αλλά και όλες οι άλλες θυσίες δεν είναι εκ νέου εκτυπώσεις,
αλλά ανατυπώσεις της μιας πρωτοτύπου (όπως γίνεται και όταν τυπώνεται ένα
βιβλίο στην πρωτότυπη έκδοση και κατόπιν ανατυπώνεται χωρίς όμως να διαφέρει
κάθε φορά από το πρωτότυπο).
Ο
Χριστός ανέφερε ευλογώντας τον άρτον "Τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα, τὸ ὑπὲρ ἡμῶν κλώμενον." Η λέξη "κλώμενον" (ως μετοχή ενεργού ενεστώτα)
σημαίνει οτι θα ενεργείται συνεχώς.
Λέγοντας επίσης "Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν" δε σημαίνει να γίνεται εικονικά και συμβολικά, αλλά πραγματικά, διαβεβαιώνοντας οτι εντός του ποτηρίου είναι το αίμα Του πραγματικά και όχι συμβολικά. Εξάλλου και η λέξη "ἐκχυνόμενον" δηλώνει οτι πρόκειται για πραγματικό αίμα και πραγματική θυσία.
Λέγοντας επίσης "Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν" δε σημαίνει να γίνεται εικονικά και συμβολικά, αλλά πραγματικά, διαβεβαιώνοντας οτι εντός του ποτηρίου είναι το αίμα Του πραγματικά και όχι συμβολικά. Εξάλλου και η λέξη "ἐκχυνόμενον" δηλώνει οτι πρόκειται για πραγματικό αίμα και πραγματική θυσία.
Αυτή
η πραγματική θυσία λοιπόν τελείται κάθε φορά πάνω στην Αγία Τράπεζα κατά τη
Θεία Λειτουργία. Και αυτό γίνεται από την αγάπη του Κυρίου μας προς εμάς, "εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον" γι αυτό κι εμείς, αφού συμβουλευθούμε τον Πνευματικό μας, πρέπει να φροντίζουμε (κατόπιν των υποδείξεών του) ώστε να συμμετέχουμε τακτικά στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, το Υπέρτατο Δώρο του Θεού στον άνθρωπο.
-
Πίσω από την Αγία Τράπεζα υπάρχουν τα Εξαπτέρυγα, λάβαρα με παραστάσεις
ακτινοβολούντων αγγέλων, τα οποία συμβολίζουν το Αγγελικό Τάγμα των εξαπτερύγων
Αγγέλων, το οποίο παραστέκεται τιμητικά στο Θεό.
-
Επίσης πίσω από την Αγία Τράπεζα υπάρχει το Σύνθρονο, όπου παριστάνει την επουράνιο
καθέδρα του Κυρίου μας, όπου σε ορισμένους ναούς διατηρείται κατά την αρχαία
παράδοση, αλλά όταν αναπτύχθηκε το τέμπλο έπεσε σε αχρηστία και μεταφέρθηκε
στον κυρίως Ναό, απέναντι από το θρόνο του Αυτοκράτορα, το Δεσποτικό θρόνο.
- Αριστερά μέσα στο Άγιο Βήμα υπάρχει η Αγία Πρόθεση σε κόγχη και συμβολίζει το σπήλαιο της Γέννησης του Χριστού. Εκεί, πριν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας τελείται η ακολουθία της Αγίας Προσκομιδής, όπου προσφέρονται και προετοιμάζονται τα Τίμια Δώρα και ο Ιερέας μνημονεύει τα ονόματα των προσφερομένων.
-
Δίπλα στην Αγία Πρόθεση υπάρχει ο Νιπτήρας για να πλένουν τα χέρια τους
οι Ιερείς και για να χύνεται εκεί ό,τι ιερό και αγιασμένο υπάρχει που δεν
επιτρέπεται να ριφθεί αλλού (π.χ. αγιασμένο νερό Βαπτίσματος κλπ) γι αυτό και
κάτω από το νιπτήρα υπάρχει το Χωνευτήριο.
- Μέσα στο Άγιο Βήμα επίσης υπάρχει το Σκευοφυλάκιο, όπου φυλάσσονται όλα τα Ιερά Σκεύη και αντικείμενα.
Το Άγιο Βήμα διαχωρίζεται από τον Κυρίως Ναό με το Εικονοστάσιο, ή Τέμπλο, το οποίο έχει συνήθως τρεις πύλες (μία για κάθε κλίτος του ναού). Η κεντρική ονομάζεται Ωραία Πύλη (λόγω της καλλιτεχνικής κατασκευής και των περίφημων διακοσμήσεων στο Ναό της Αγίας Σοφίας) και επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο στους Λειτουργούς. Συνήθως στο κάτω μέρος της υπάρχει δίφυλλη ξυλόγλυπτη πόρτα και στο επάνω μέρος κινητή κουρτίνα, η οποία λέγεται Καταπέτασμα.
Δεξιά της Ωραίας Πύλης εικονίζεται ο Χριστός και αμέσως μετά ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Αριστερά της Ωραίας Πύλης εικονίζεται η Παναγία και αμέσως μετά ο Άγιος του Ναού (σημείωση: στο Άγιον Όρος δεν τηρείται η σειρά αυτή).
Στις πλαϊνές πύλες του Τέμπλου εικονίζονται οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Αριστερά και δεξιά στο Άγιο Βήμα, ενδέχεται να υπάρχουν και
κλίτη - παρεκκλήσια αφιερωμένα σε διάφορους Αγίους, για τα οποία θα υπάρχουν και
διαφορετικές επιπρόσθετες της κεντρικής Αγίες Τράπεζες και διαφορετικές Πύλες.
Τα κλίτη αυτά εορτάζουν την ημέρα εορτασμού του Αγίου στα οποία είναι
αφιερωμένα.
Ο κυρίως Ναός είναι ο χώρος των πιστών, όπου παρακολουθούν και συμμετέχουν στις Ιερές Ακολουθίες.
Γ. Ο Πρόναος (ή Νάρθηκας)
Είναι το πρώτο τμήμα της οικοδομής του Ναού στη δυτική του πλευρά και συνήθως είναι ένας επιμήκης στενόμακρος χώρος από τη μία ως την άλλη άκρη του Ναού, ο οποίος επικοινωνεί με τον κυρίως Ναό με τρεις θύρες, η μεσαία εκ των οποίων ονομάζεται Βασιλική. Σήμερα πολλοί ναοί δεν έχουν Νάρθηκα, αλλά στους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής περιόδου, όσοι επιθυμούσαν να γίνουν Χριστιανοί κατηχούνταν στο Νάρθηκα και παρακολουθούσαν από το χώρο αυτό τη Λειτουργία του Λόγου και όταν ο Ιερέας έλεγε το "...οι κατηχούμενοι προέλθετε..." τότε αποχωρούσαν, προκειμένου να αρχίσει η Λειτουργία του Μυστηρίου.
Σήμερα στο χώρο του Νάρθηκα υπάρχουν τα Προσκυνητάρια.
Σήμερα στο χώρο του Νάρθηκα υπάρχουν τα Προσκυνητάρια.
Στα μοναστήρια ο Νάρθηκας ονομάζεται Λιτή. Στο χώρο αυτό τελούνται ακολουθίες όπως το Μεσονυκτικό, οι Ώρες, το Απόδειπνο και οι Νεκρώσιμες Ακολουθίες των Μοναχών.
_____________________________________________________________________________
Επιμέλεια κειμένου: Ορθόδοξο Χριστιανικό Ιστολόγιο Δρόμος Ορθοδοξίας
Βοηθητικές πηγές - Βιβλιογραφία: εδώ
_____________________________________________________________________________
Επιμέλεια κειμένου: Ορθόδοξο Χριστιανικό Ιστολόγιο Δρόμος Ορθοδοξίας
Βοηθητικές πηγές - Βιβλιογραφία: εδώ