ΓΙΑ ΑΜΕΣΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ" ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Το ιστολόγιό μας ΔΕΝ διατηρεί λογαριασμό στο facebook
και κατά συνέπεια οποιαδήποτε άλλη συνωνυμία δεν έχει σχέση με μας

Ιερές Μονές



Εδώ θα αναρτούμε συνδέσμους για πρόσβαση σε σελίδες με Ιερές Μονές (Μοναστήρια).

Το περιεχόμενο της σελίδας θα ανανεώνεται σταδιακά. 

 Το ιστολόγιο "Δρόμος Ορθοδοξίας" δεν ευθύνεται για το περιεχόμενο άλλων διαδικτυακών τόπων.
=================================================

>> Ιστοσελίδα-1 (monastiria.gr)

>> Ιστοσελίδα-2 (Μονές Αγίου Όρους)

>> Ιστοσελίδα-3 (Εικονικές Περιηγήσεις 360ᵒ του Αγίου Όρους)

>> Ιστοσελίδα-4

>> Ιστοσελίδα-5

>> Ιστοσελίδα-6

>> Ιστοσελίδα-7

>> Ιερές Μονές Κύπρου 
     (Επίσημη ιστοσελίδα Εκκλησίας της Κύπρου)

ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ ΣΕ ΒΙΝΤΕΟ
Ζητάμε συγγνώμη για ατέλειες που υπάρχουν στο ιστολόγιό μας, για τις οποίες εργαζόμαστε σταδιακά προς διευθέτησή τους
ΜΗΝΥΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ
Αγαπητοί επισκέπτες, ξεκινήσαμε το ιστολόγιο το 2014, μετά από μια επίσκεψη στο Άγιον Όρος και κατόπιν ευλογίας του Πνευματικού μας. Αυτό που θέλαμε ήταν να συγκεντρώσουμε σε ένα σημείο, όλα τα βασικά θέματα που οφείλει να γνωρίζει ένας σωστά πορευόμενος Χριστιανός, αυτά που κι εμείς κάποτε δεν ξέραμε όλα συγκεντρωμένα να τα έχουμε κατά νου, αλλά κάτι λίγο γνωρίζαμε από ένα θέμα, τίποτε από κάποιο άλλο, πολλά ίσως για κάποιο άλλο. Αλλά όταν μιλάμε για τη σχέση μας με το Χριστό, ο Χριστός θέλει να είμαστε στο μέγιστο και σε όλα, όπως μας είπε: "με όλη την καρδιά μας, με όλη την ισχύ μας..". Επομένως η χλιαρότητα δεν αρμόζει σε έναν Χριστιανό του Κυρίου.
Ο στόχος λοιπόν αυτού του ιστολογίου που βρίσκεστε, είναι να λειτουργεί στο διαδικτυακό χώρο ως ένα σημείο αναφοράς, ένας οδοδείκτης, ένα μικρό ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ στην ορθόδοξη πνευματική ζωή, ειδικά για τον πρωτοεισερχόμενο στη χριστιανική ζωή, τα βασικά πράγματα δηλαδή για τα οποία πρέπει παράλληλα να αγωνιζόμαστε, διότι δεν μπορεί για παράδειγμα να προσευχόμαστε αλλά να μην εξομολογούμαστε, ή να εκκλησιαζόμαστε τακτικά αλλά να απέχουμε από τη Θεία Κοινωνία, ή το πιο απλό να κάνουμε λάθος το Σταυρό μας.

Στο ιστολόγιο μας αυτό δεν κυνηγάμε τις χριστιανικές ειδήσεις και άλλα θέματα με μοναδικό στόχο την επισκεψιμότητα και τη δημοτικότητα.
Για μας ειδήσεις είναι πάντα ό,τι μας έχει πει ο Κύριός μας στο Λόγο Του εδώ και τόσους αιώνες, ειδήσεις που δυστυχώς ακόμη δεν έχουν φτάσει στην καρδιά μας όπως θα έπρεπε. Ευχής έργο βέβαια θα ήταν ο Λόγος του Κυρίου μας να είχε απήχηση σε όλους τους ανθρώπους σήμερα, αλλά εμείς γνωρίζουμε οτι είμαστε το μικρό ποίμνιο και δυστυχώς ένα μικρό ποίμνιο θα αντέξει μέχρι το τέλος. Ευχόμαστε με τη Χάρη του Κυρίου μας να αντέξουμε κι εμείς μέχρι τέλους. 

Τέλος, επειδή δυστυχώς ζούμε καθοδόν στα έσχατα χρόνια της Αποκάλυψης, είναι υποχρέωσή μας να γνωρίζουμε ως ενσυνείδητοι Χριστιανοί  και τα βασικά φλέγοντα θέματα της εποχής μας, τα οποία επηρεάζουν άμεσα ή έμεσα, ή πρόκειται να επηρεάσουν σύντομα την πνευματική μας ζωή, θέματα όπως ο Οικουμενισμός και η επιδιωκόμενη διάλυση της γνήσιας ορθόδοξης χριστιανικής πίστης, το αναμενόμενο σφράγισμα της Αποκάλυψης μέσω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και άλλα τέτοια σχετικά θέματα.
Για το λόγο αυτό, διότι όπως μας είπε πάλι ο Κύριός μας, "να γνωρίζουμε την αλήθεια, διότι αυτή θα μας ελευθερώσει" κάνουμε και κάποιες βασικές αναφορές στο ιστολόγιό μας σε τρέχοντα θέματα που έχουν πνευματική υπόσταση, παραπέμποντας κυρίως σε σχετικά βίντεο που έχουν δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό, αλλά και πάλι χωρίς να κυνηγάμε διαρκώς από πίσω τις ειδήσεις, μιας και η κάθε τέτοια είδηση για ένα θέμα, ως θέμα, σκοπό ουσιαστικό θα είχε αν μας βοηθούσε να ενδυναμωθούμε και να προστατέψουμε πνευματικά τον εαυτό μας και τους γύρω μας από τα επερχόμενα. Οπότε απλά και μόνο η γνώση ύπαρξης ενός τέτοιου θέματος, π.χ. οτι μεθοδεύεται από τις δυνάμεις του σκότους το επερχόμενο σφράγισμα της Αποκάλυψης, μόνο και μόνο η γνώση αυτής της είδησης (χωρίς πολλές λεπτομέρειες και άλλα σχετικά) θα πρέπει να μας οδηγήσει στο να επιστρέψουμε άμεσα πίσω στον Πνευματικό μας αγώνα και να εντείνουμε την προσπάθεια, όπως αναφέρεται στο βασικό τμήμα του ιστολογίου μας και ειδικά στο ηλεκτρονικό βιβλίο το οποίο δημοσιεύουμε για τον πνευματικό Αγώνα και την ορθόδοξη πνευματική ζωή.

Θα θέλαμε επίσης να σας τονίσουμε, όπως αναφέρουμε και στη σελίδα "Ποιοί είμαστε" οτι δεν έχουμε κανένα ιδιοτελή σκοπό (οικονομικό, διαφημιστικό, πολιτικό, προσωπική προβολή, η οτιδήποτε άλλο μπορεί κάποιος να φανταστεί κλπ) αλλά αντιθέτως δημιουργήσαμε αυτό το ιστολόγιο με πολύ κόπο, θέλοντας να βοηθήσουμε τον κάθε αδελφό μας Ορθόδοξο Χριστιανό, όπως και εμείς βοηθηθήκαμε όταν ζούσαμε στο σκοτάδι κάποτε, παρότι βαπτισμένοι Ορθόδοξοι Έλληνες Χριστιανοί.

Αγαπητοί επισκέπτες και αναγνώστες, εάν έχετε τη θέληση να συνδράμετε κι εσείς στην προσπάθεια αυτή που ξεκινήσαμε εδώ, μεταδώστε την προσπάθεια αυτή στους συγγενείς και φίλους σας, ενημερώστε τους για το ιστολόγιό μας.
Ευχόμαστε ο Κύριος να σας ανταποδώσει στο πολλαπλάσιο την κίνησή σας αυτή, τόσο στην παρούσα ζωή όσο και στη Βασιλεία των Ουρανών.
Αμήν.
Καλό είναι να ενημερωνόμαστε για χριστιανικά νέα, ειδήσεις και προφητείες. Αν όμως δεν γνωρίζουμε και δεν βιώνουμε μια ορθόδοξη πνευματική ζωή καθημερινά, δε θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε ούτε τις τωρινές δυσκολίες, ούτε τις μελλοντικές των προφητειών.
Ξεκίνα τον Πνευματικό Αγώνα σήμερα - Ενημερώσου - Αύριο δε θα έχεις χρόνο για να αγωνιστείς - απλά θα υποκύψεις...!!!


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Α
Προσέγγιση στο σκοπό της παρούσας ζωής
(Εισαγωγικό σημείωμα συγγραφέα)
Ξεκινώντας με την απλή λογική
Πιστεύουμε στον αόρατο κόσμο από το αποτέλεσμα αυτού
Υπαρκτά δεν είναι μόνο τα ορατά
Η λογική δεν είναι πάντα το κατάλληλο εργαλείο
Δεν κατανοούμε μόνο με τα όργανα του σώματος και τη λογική
Μας χρειάζεται Φως λοιπόν για να βλέπουμε καθαρά
Όποιος είναι έξω είναι αδύνατο να γνωρίζει τα έσω
Όσο πιο κοντά στο Θεό, τόσο περισσότερο Φως
Τί επιλέγουμε λοιπόν; σκοτάδι, ή Φως;
Ο Χριστός και μας φωτίζει και μας φροντίζει
Όταν όμως ξεχνάμε το Θεό;
Ο Θεός Πατέρας μας δε ξεχνάει ποτέ το συμφέρον της ψυχής μας
Μας ταρακουνάει επιτρέποντας τις θλίψεις για να συνέλθουμε
Κάθε θλίψη έχει το σκοπό της
Ευτυχώς η μακροθυμία του Θεού δέχεται τη μετάνοιά μας
Όσο πιο νωρίτερα τόσο πιο ανώδυνα
Και για τις θλίψεις Του οφείλουμε ευγνωμοσύνη
Μετάνοια λοιπόν τώρα, πριν την ημερομηνία λήξης της
Ας εναποθέσουμε το φορτίο μας στο Χριστό
Γυρίζοντας πάλι στη λογική
Το τελειότερο εργοστάσιο
Η "φιλοσοφία" του τυχαίου;
Το σώμα μας δεν ανήκει σε εμάς, αλλά στο Δημιουργό του
Ο Δημιουργός γνωρίζει πάντα το σκοπό της δημιουργίας
Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου
Τίς Θεός Μέγας
Όσο ένα κλικ στο μυαλό
Το συμπέρασμα για τη λογική
Ας ακούσουμε το Λόγο του Δημιουργού Πατέρα μας
Ποιός είναι τελικά ο σκοπός της παρούσας ζωής μας;
Πού οδηγούμε την ψυχή μας;
Που θα καταλήξει η ψυχή μετά τον επίγειο θάνατό μας;
Είμαστε τελικά τόσο έξυπνοι όσο νομίζουμε;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Β
Εισαγωγή στον Πνευματικό Αγώνα
Συμπέρασμα: οι προτεραιότητες στη ζωή μας
Πνευματικός Αγώνας και Ορθόδοξη Πνευματική ζωή - Εν συντομία
Ας ξεκινήσουμε σήμερα
Ως ενσυνείδητοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι:
Η χλιαρότητα και οι επιπτώσεις
Ζωή χωρίς Χριστό - Πνευματική κρίση
Μετάνοια - δώρο σωτηρίας τώρα
Τα γνωρίσματα του Πνευματικού Αγώνα
και της Ορθόδοξης Πνευματικής ζωής
Ο Πνευματικός Πατέρας
Τα γνωρίσματα του Πνευματικού
Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης και ο Πνευματικός μας
Η ανταπόκριση του πνευματικού τέκνου προς τον Πνευματικό του
Πρακτικοί τρόποι ανεύρεσης του Πνευματικού
Ο αόρατος πόλεμος με το διάβολο
Γιατί επιτρέπει ο Θεός στο διάβολο να μας πολεμά;
Πώς όμως ενεργεί ο διάβολος;
Οι διαφορές του κοσμικού και του αόρατου πνευματικού πολέμου
Πώς μας πολεμάει ο διάβολος;
Οι πονηροί λογισμοί, τα είδη και η αντιμετώπισή τους
Τα πλεονεκτήματα του διαβόλου
Τα μειονεκτήματα του διαβόλου
ΟΙ δαίμονες δεν γνωρίζουν τα απόκρυφα
Γιατί καμιά φορά προλέγουν μερικά οι δαίμονες και γίνονται;
Μερικά από τα δικά μας όπλα
Κι αν χάσουμε τη μάχη;
Οι τακτικές του διαβόλου
1.  δεν εφαρμόζει ποτέ την ίδια μέθοδο σε κάθε άνθρωπο
2.  πείθει τον άνθρωπο οτι ο διάβολος δεν υπάρχει
3.  με τον σωματικό και πνευματικό αιφνιδιασμό
4.  δημιουργώντας τις κατάλληλες συμμαχίες και περιστάσεις
5.  με την εύκολη αμαρτία της κατάκρισης και της καταλαλιάς
6.  με το λογισμό οτι "δεν πειράζει αν καμιά φορά αμαρτήσουμε"
7.  με τη συνεχή αναβολή των καλών έργων
8.  με την τακτική της σμίκρυνσης και της μεγέθυνσης
9.  με την τακτική της απάτης
10.  με την τακτική της διαβολής
11.  με την αμφιβολία
12.  με την επανάληψη
13.  με την κολακεία
14.  με την τακτική του λίγο-λίγο
15.  με τα συνθήματα
16.  με τη συσκότιση του νου
17.  με τις υποσχέσεις
18.  με την απειλή και το φόβο
19.  με την τακτική του μετασχηματισμού
20.  με την ωραιοποίηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Γ
Πνευματικός Αγώνας και Ορθόδοξη Πνευματική ζωή - Αναλυτικά
Τι είναι η αμαρτία
(1)  Ξερίζωμα Παθών
Τι είναι τα πάθη
Θανάσιμα, συγγνωστά και αμαρτήματα της ελλείψεως
Η διαβάθμιση της αμαρτίας
Κατάλογος Παθών όπως αναφέρονται στις Θείες Γραφές
Από τα πάθη στην απάθεια
Τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα
Το πάθος της Υπερηφάνειας
Χαρακτηριστικά του υπερήφανου ανθρώπου
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Υπερηφάνεια
Το πάθος της Φιλαργυρίας
Χαρακτηριστικά του φιλάργυρου ανθρώπου
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με τη Φιλαργυρία
Το πάθος της Γαστριμαργίας
Τα αποτελέσματα της γαστριμαργίας
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με τη Γαστριμαργία
Το πάθος της Πορνείας
Το μεγάλο αμάρτημα που καλύπτει όλο τον κόσμο
Το πάθος του Φθόνου
Τα γνωρίσματα του φθονερού ανθρώπου
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με το Φθόνο
Το πάθος της Οργής
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Οργή
Το πάθος της Ακηδίας
Πότε έχουμε ακηδία
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Ακηδία
Άλλα Αμαρτήματα
- Η απιστία
- Η απόγνωση
- Η ασέβεια
- Η ασπλαχνία
- Η βλασφημία
- Ο δόλος
- Η έχθρα
- Η κατάκριση και η καταλαλιά
- Η κενοδοξία
- Η κλοπή
- Η λήθη
- Το μίσος
- Η μνησικακία
- Η οκνηρία και η ραθυμία
- Η πλεονεξία
- Η ύβρις
- Η υποκρισία
- Η φιλαυτία
- Ο φόνος
- Το ψεύδος
(2)  Καλλιέργεια Αρετών
Κατάλογος Αρετών όπως αναφέρονται στις θείες Γραφές
« Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις »
Η αρετή της Ταπεινοφροσύνης
Τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου με ταπεινοφροσύνη
Η ταπεινοφροσύνη ελκύει τη Χάρη του Θεού και διαλύει το διάβολο
Χωρίς ταπεινοφροσύνη είναι άχρηστη κάθε άλλη αρετή
Η αρετή της Ελεημοσύνης
Πώς γίνεται η ελεημοσύνη
Η αρετή της Σωφροσύνης
Τα γνωρίσματα του σώφρονα Χριστιανού
Η σωφροσύνη στο γάμο
Η αρετή της Αγάπης
Τα είδη της αγάπης
Πότε αγαπάμε πραγματικά το Θεό;
Πως ενεργεί η πραγματική αγάπη
Η αρετή της Μακροθυμίας
Ο μακρόθυμος Θεός Πατέρας μας
«Με το μέτρο που μετράτε θα μετρηθείτε»
Υπομονή το θεμέλιο των αρετών
(3)  Εκκλησιασμός
Η δύναμη της κοινής προσευχής
Είναι ανάγκη να εκκλησιαζόμαστε
Προφάσεις για αναβολή του Εκκλησιασμού
Η προετοιμασία μας για τον Εκκλησιασμό
Η συμπεριφορά μας στον Ιερό Ναό
Οι πειρασμοί του διαβόλου κατά τον Εκκλησιασμό
Οι Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας
Τα κυριότερα σημεία της Θείας Λειτουργίας
Τα 7 Ιερά Μυστήρια
Όταν πανηγυρίζει ένας Ιερός Ναός
(4)  Μετάνοια - Εξομολόγηση
Τι είναι η Μετάνοια;
Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης
Τί είναι η Εξομολόγηση;
Αυτοεξέταση – ενδεικτικό ερωτηματολόγιο
Οι 10 Εντολές
Πρακτικά θέματα για τη Μετάνοια και την Εξομολόγηση
Συχνότητα της Εξομολόγησης
(5)  Θεία Κοινωνία
Η τακτική του διαβόλου απέναντι στη Θεία Κοινωνία
Προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία
Μπροστά στο Άγιο Ποτήριο
Συχνότητα της Θείας Κοινωνίας
Ωφέλιμη και σωτήρια η συχνή Θεία Μετάληψη
(6)  Προσευχή
Πάτερ ημών
Τι μας δίδαξε ο Κύριός μας για την Προσευχή
Τί είναι όμως η προσευχή;
Προϋποθέσεις και τρόπος της προσευχής
Πότε δεν εισακούγεται η προσευχή μας
Όταν προσευχόμαστε για τους άλλους
Οι καθημερινές προσευχές
Γενικά για την προσευχή
Η προσευχή της μετανοίας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου
(7)  Νηστεία
Τι επιδιώκουμε με τη νηστεία
Η δύναμη της νηστείας
Η «οικονομία» στη νηστεία
Η νηστεία σε σχέση με τις τροφές που νηστεύονται
Οι νηστείες της Εκκλησίας μας χρονικά
(8)  Μελέτη Θείου Λόγου
Ο Λόγος του Θεού στην καθημερινή μας ζωή
Η Αγία Γραφή και πώς τη μελετάμε
Το Ψαλτήρι
Βίοι Αγίων
Ομιλίες – Κηρύγματα
Διαδίκτυο - Ραδιόφωνο
(9)  Όλη η ζωή κατά Χριστόν
(10)  Διαρκής επαγρύπνηση και Μνήμη

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πώς κάνουμε το Σταυρό μας
Καντήλι και Εικονοστάσι
Λιβάνι και θυμίαμα
Η Ιεραρχία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας
Οι κατηγορίες των Εορτών της Εκκλησίας μας
Οι τάξεις των Αγίων της Εκκλησίας μας
Οι περίοδοι του Εκκλησιαστικού έτους
Η περίοδος του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου
Η Παναγία, οι εικόνες και τα προσωνύμια Της
Ημερολόγιο κυριότερων ακίνητων Εορτών
ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

ΕΙΠΕΝ Ο ΚΥΡΙΟΣ
(αποσπάσματα από το Λόγο του Κυρίου μας
Ιησού Χριστού από τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης)
ΑΓΑΠΗ  
Ο ΑΓΑΠΩΝ ΜΕ 
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ  
ΓΡΗΓΟΡΕΙΤΕ 
ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ  
ΕΝΑΝ ΜΟΝΟΝ ΚΥΡΙΟΝ 
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ  
ΕΡΕΥΝΑΤΕ ΤΑΣ ΓΡΑΦΑΣ  
Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΝΤΟΛΗ  
ΖΗΤΕΙΤΕ ΠΡΩΤΑ ΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ 
ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ  
ΜΗ ΚΑΤΑΚΡΙΝΕΤΕ 
ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ  
ΜΕΤΑΝΟΙΑ  
ΝΗΣΤΕΙΑ  
ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΛΕΣ  
ΠΙΣΤΗ  
ΠΛΟΥΤΟΣ  
ΠΡΟΣΕΥΧΗ  
ΣΤΑΥΡΟΣ  
ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ  
ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ  
ΤΕΘΛΙΜΕΝΗ ΟΔΟΣ
ΥΠΟΜΟΝΗ 

…Τέλος και Δόξα τω Θεώ…

ΜΙΚΡΟ ΠΡΟΣΕΥΧΗΤΑΡΙΟ
ΠΡΩΙΝΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ
ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

O ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ - TΑ ΠΑΝΤΑ ΣΕ 1 ΒΙΒΛΙΟ 500 ΣΕΛΙΔΩΝ - ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
ΕΝΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
Μια εργασία 2 ετών που ευοδώθηκε με την Ευλογία Πνευματικού
και προσφέρεται αφιλοκερδώς προς βοήθεια των αδελφών Χριστιανών.
ΕΦΟΔΙΑΣΤΕΙΤΕ ΕΓΚΑΙΡΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ ΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΒΕΙΤΕ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ Για να δείτε αποσπάσματα του βιβλίου σε μορφή βίντεο, κάντε κλικ παρακάτω στα βίντεο
Αποσπάσματα από το ανωτέρω βιβλίο σε βίντεο (διαβάστε σε προβολή πλήρους οθόνης)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ
Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ
Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΟΛΟ
ΟΙ ΠΟΝΗΡΟΙ ΛΟΓΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ-1: ΞΕΡΙΖΩΜΑ ΠΑΘΩΝ
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ-2: ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΡΕΤΩΝ - Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ
Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ
Η αξία του Πνευματικού Αγώνα έστω και του ενός
O άνθρωπος αγωνίζεται καθημερινά για να καλύψει διάφορες βιοτικές και άλλες ανάγκες και όλη του η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας. Από την ώρα που ξυπνάει μέχρι την ώρα που κοιμάται ασχολείται διαρκώς με διάφορες μέριμνες που αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών που ο κάθε άνθρωπος έχει ορίσει για τον εαυτό του. Ανάλογα δηλαδή με τι έχουμε θέσει ως στόχο της ζωής μας θα είναι και οι καθημερινές μας ενέργειες και πράξεις.

Αν όμως, συνειδητοποιήσουμε οτι ο σκοπός του ανθρώπου είναι η θέωσή του και η σωτηρία της ψυχής του, τότε μήπως θα πρέπει να αλλάξουμε τη μορφή του καθημερινού μας αγώνα και να αρχίσουμε να αγωνιζόμαστε γι αυτήν την επιμέλεια της ψυχής μας, ώστε να την προετοιμάσουμε και να τη διαμορφώσουμε κατάλληλα έτσι ώστε όταν θα κλείσουμε τα γήινα μάτια μας να οδηγηθούμε κοντά στην αγκαλιά του Θεού;
Αυτός λοιπόν ο νέος αγώνας για την επιμέλεια της ψυχής μας και την ανύψωσή της προς το Θεό Πατέρα μας είναι ο λεγόμενος Πνευματικός αγώνας, στον οποίο πρέπει να γνωρίζουμε οτι έχουμε έναν και μοναδικό εχθρό που αντιτάσσεται σε κάθε τι καλό κάνουμε για τη σωτηρία της ψυχής μας και αυτός είναι ο διάβολος.

Θα αναρωτηθεί κάποιος εδώ όμως, οτι είναι παράλογο να πάψουμε να ασχολούμαστε με τις βιοτικές μέριμνες και να ασχολούμαστε μόνο με τη σωτηρία της ψυχής μας, διότι πώς θα επιβιώσουμε σε αυτή τη ζωή;

Όμως και εδώ έρχεται ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός και μας λέει:

"...μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τί φάγωμεν ἢ τί πίωμεν ἢ τί περιβαλώμεθα; πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν" (Κατά Ματθαίον κεφ. 6, στ. 31-33) δηλαδή: "...μην κυριευθείτε λοιπόν ποτέ από την ανήσυχη μέριμνα λέγοντας τί θα φάμε; ή τι θα πιούμε; ή τι θα ντυθούμε, διότι οι ειδωλολάτρες (που δεν γνωρίζουν τα αιώνια αγαθά και τη στοργική πρόνοια του Θεού) επιζητούν αποκλειστικά και μόνο αυτά τα φθαρτά αγαθά - διότι ο Πατέρας σας ο Ουράνιος γνωρίζει οτι έχετε ανάγκη από όλα αυτά (και σαν πανάγαθος που είναι θα σας τα δώσει). Να ζητάτε δε κατά πρώτον τη Βασιλεία του Θεού και την αρετή που θέλει από εσάς ο Θεός (την επικράτηση του θελήματός του) και όλα αυτά τα επίγεια αγαθά θα σας δοθούν (μαζί με τα ανεκτίμητα αγαθά της Βασιλείας των Ουρανών)".
 
και αλλού πάλι λέει:
"καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρῖνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾷ οὐδὲ νήθει· (Κατά Ματθαίον κεφ.6, στ.28)  δηλαδή: "περί του ενδύματος γιατί φροντίζετε με τόση ανησυχία και αγωνία; Παρατηρείστε με προσοχή τα άνθη του αγρού, πώς φυτρώνουν και πώς αυξάνουν - ούτε κοπιάζουν ούτε γνέθουν".

"Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι;" (Κατά Ματθαίον κεφ.6, στ.30) δηλαδή: "εάν ο Θεός ντύνει με τόση λαμπρότητα τα χορτάρια του αγρού, που σήμερα υπάρχουν και αύριο ρίχνονται στο φούρνο, δε θα ενδύσει πολύ περισσότερο εσάς ολιγόπιστοι;

Μας διαβεβαιώνει λοιπόν ο Χριστός οτι δεν είναι δυνατό να μας εγκαταλείψει και να σταματήσει να καλύπτει τις βιοτικές μας ανάγκες, τις οποίες γνωρίζει πολύ καλά οτι χρειαζόμαστε, ιδιαίτερα εμάς τους ανθρώπους που είμαστε το μεγαλύτερο σε αξία δημιούργημά Του. Και μάλιστα μας χαρακτηρίζει "ολιγόπιστους" θέλοντας να δείξει οτι όλα είναι θέμα πίστης δηλαδή εμπιστοσύνης (εν-πίστη) προς το Θεό Πατέρα μας.
Άρα, αν όλες μας τις μέριμνες τις αφήσουμε σε Αυτόν, υπάρχει περίπτωση να μας εγκαταλείψει; Αυτό βέβαια δε σημαίνει οτι θα πάψουμε να αγωνιζόμαστε και για τα βιοτικά αγαθά, αλλά σημαίνει οτι ο Θεός Πατέρας μας θα μας δώσει όλα εκείνα τα βιοτικά αναγκαία αγαθά (την τροφή μας, το ρουχισμό μας κλπ) ώστε να μπορούμε να αγωνιζόμαστε για τα πνευματικά αγαθά, αρκεί εμείς να έχουμε καθορίσει τις προτεραιότητες στη ζωή μας με βάση τα λόγια του Κυρίου μας (χαρακτηριστικά τονίζει ο Χριστός τη λέξη του "πρώτου", δηλαδή προτεραιότητας).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι προτεραιότητες στη ζωή μας:

•    "ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ"  (Κατά Ματθαίον κεφ. 6, στ. 33)

•    "ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου. αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή." (Κατά Ματθαίον κεφ. 22, στ. 37,38)

•    "δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν." (Κατά Ματθαίον κεφ. 22, στ. 39)

Όταν αυτά τα έχουμε θέσει ως προτεραιότητα στη ζωή μας, τότε θα δούμε να γίνονται τα θαύματα στην καθημερινότητά μας και από εκεί που δεν το περιμένουμε, πάντα κάτι θα συμβαίνει και ο Θεός θα παρεμβαίνει και δε θα μας εγκαταλείπει, δίδοντάς μας κάθε φορά τα βασικά βιοτικά αγαθά μας για να ζήσουμε. Αυτό το ζουν οι Χριστιανοί που αγωνίζονται πραγματικά πνευματικά και δεν είναι θεωρίες.

Ο Θεός βέβαια “τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους” (Κατά Ματθαίον κεφ.5, στ.45) που σημαίνει ότι αγαθά και ευεργεσίες του Θεού δέχονται όλοι οι άνθρωποι στη ζωή τους, ακόμη και στην προσωπική.

Ο Θεός τα στέλνει όλα αυτά και αναμένει από εμάς τα παιδιά Του να τα εκτιμήσουμε, να Τον ευχαριστήσουμε και να Τον δοξάσουμε για να μας δώσει ακόμη περισσότερα και μάλιστα να μας χαρίσει την αιώνια ευτυχία στη Βασιλεία των Ουρανών.

Όλοι λοιπόν δεχόμαστε ευεργεσίες στη ζωή αυτή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αφού “ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν” (Ιωάννου Α’ κεφ.4, στ.8)

Σε ποιούς όμως θα δοθεί αυτή η αιώνια ευτυχία; “δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου” (Κατά Ματθαίον κεφ.25, στ.34)
Και αν κάποιες φορές ο Θεός μας στερεί κάποια από αυτά τα βασικά αγαθά, (περιπτώσεις πείνας, εθνικών καταστροφών κλπ), τότε αν κοιτάξουμε βαθύτερα, θα δούμε οτι είναι πάλι για το συμφέρον της ψυχής μας και αυτό, ώστε να ενδυναμωθεί η πίστη μας, την οποία ίσως κάπου χάσαμε, ώστε όταν κατόπιν ενδυναμωθούμε πνευματικά με την προσευχή μας να ξανανιώσουμε πάλι τις ευεργεσίες του Θεού προς εμάς, αλλά με πίστη προς Αυτόν και μόνο, ως Ζωοδότη των πάντων και όχι προς τον εαυτό μας.

Αν όμως δεν είναι οι προτεραιότητες μας οι προηγούμενες, αν δηλαδή δεν είναι πρώτη μας σκέψη ο Κύριος και η αγάπη μας προς αυτόν και η μελλοντική Βασιλεία Του και εάν νοιαζόμαστε για περισσότερα αγαθά και πλούτη, πλην των πραγματικά αναγκαίων, και μάλιστα εις βάρος του πλησίον μας, τότε να μην ξεχνάμε τα λόγια του Χριστού μας οτι:
•    "δυσκόλως πλούσιος εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν"  (Κατά Ματθαίον κεφ.19, στ.23)
και ακόμη να θυμόμαστε τον εξής λόγο Του:
•    "Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς" (Κατά Ματθαίον κεφ. 10, στ.32,33) δηλαδή: "ο καθένας που (με πίστη και θάρρος, χωρίς να φοβάται διωγμούς) θα με ομολογήσει (σωτήρα και Θεό του) μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω κι εγώ μπροστά στον Ουράνιο Πατέρα μου ως δικό μου - όποιος όμως με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον αρνηθώ κι εγώ (να τον παραδεχθώ ως δικό μου) μπροστά στον Ουράνιο Πατέρα μου"
Αυτή η ομολογία είναι που πηγάζει από την αγάπη μας προς τον Θεό Πατέρα μας, που είναι η πρώτη προτεραιότητα στη ζωή μας.

Τέλος να θυμόμαστε και τον εξής λόγο του Χριστού μας:
•    "καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος" (Κατά Ματθαίον κεφ. 10, στ.38) δηλαδή "όποιος δεν παίρνει το σταυρό του (δεν παίρνει σταθερά την απόφαση να υποστεί κάθε ταλαιπωρία, ακόμη και σταυρικό θάνατο για την πίστη του σε μένα) και δεν με ακολουθεί (ως αρχηγό και υπόδειγμά του), δεν είναι άξιος για μένα."
 
Σταυρός είναι κάθε δυσκολία που θα αντιμετωπίζουμε στον πνευματικό μας αγώνα καθημερινά, με δεδομένο οτι έχουμε αντιμέτωπο το διάβολο και το τάγμα αυτού, τους δαίμονες, που ως αόρατοι εχθροί θα μάχονται εναντίον μας καθημερινά.

Αλλά όταν εμείς στρεφόμαστε στο Χριστό και με πίστη και προσευχή απευθυνόμαστε σε Αυτόν, σε Αυτόν που με το δικό Του Σταυρό σήκωσε όλες τις αμαρτίες του κόσμου και τις ξέπλυνε με το Τίμιο Αίμα Του, τότε αυτός ο σταυρός που εμείς θα σηκώνουμε για χάρη Του, από αγάπη προς Αυτόν, θα είναι λυτρωτικό εφόδιο για εμάς και δρόμος για τη δική μας σωτηρία.
Δηλαδή οι θλίψεις, και οι δοκιμασίες που θα επιτρέψει ο Θεός στη ζωή μας και κάθε άλλη δυσκολία που θα αντιμετωπίσουμε στον πνευματικό μας αγώνα για την καταπολέμηση των παθών μας και την απόκτηση των αρετών, θα είναι ο δικός μας σταυρός σε αυτή τη ζωή.

Πρέπει όμως να γνωρίζουμε, όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας οτι ο Κύριος μας επιτρέπει στον καθένα μας ξεχωριστά να σηκώσουμε αυτό το σταυρό τον οποίο αντέχουμε, ο οποίος είναι μοναδικός ειδικά για εμάς προσωπικά.

Άρα θα πρέπει να τον δεχόμαστε αγόγγυστα χωρίς διαμαρτυρία και να ζητάμε από το Θεό με την προσευχή μας να μας δίνει τη δύναμη να τον αντέξουμε, αλλά με εμπιστοσύνη στο Θεό οτι αυτός ο σταυρός μας θα μας οδηγήσει στη σωτηρία μας.
Αν το ψωμί είχε φωνή, τότε πριν μπει στο φούρνο θα διαμαρτυρόταν οτι δεν αντέχει τη φωτιά. Όμως αν δεν υπήρχε το ψήσιμο, το ψωμί θα ήταν ακατάλληλο για να φαγωθεί.  Έτσι πρέπει να σκεφτόμαστε κι εμείς στον πνευματικό αγώνα που επιλέγουμε να διαβούμε.

Ο πνευματικός αγώνας λοιπόν είναι η καθημερινή μάχη ενάντια στην αμαρτία, ενάντια στα Πάθη μας, (όπως αναφέρονται στη σχετική ενότητα), και ο συνεχής αόρατος πόλεμος με τις δυνάμεις του διαβόλου.
Η μάχη αυτή όμως στέφεται στο τέλος με την απόκτηση των Αρετών, οι οποίες θα μας οδηγήσουν στη Βασιλεία των Ουρανών εν ημέρα κρίσης, που είναι και ο σκοπός της παρούσας ζωής μας.

Η μετάνοια και η επιστροφή μας λοιπόν πρέπει να γίνει άμεσα, όσο ακόμη ζούμε στην παρούσα ζωή, διότι με το που κλείσουμε τα μάτια μας, η ψυχή μας θα συνεχίσει να υπάρχει, ως αθάνατη που είναι, αλλά χωρίς δυνατότητα μετάνοιας πλέον και ας φανταστεί κανείς τί θα σημαίνει τότε αιώνια δυστυχία. Με το θάνατο του σώματός μας λοιπόν λήγει και η μετάνοιά μας. Ο Χριστός όμως μας υπόσχεται τώρα το έλεός Του. Αρκεί να μετανοήσουμε με συντριβή καρδιάς και να σηκωθούμε από το βούρκο της αμαρτίας μας, στο οποίο είχαμε πέσει και ο Θεός Πατέρας μας, ως φιλεύσπλαχνος που είναι θα μας δεχθεί όπως ο πατέρας τον άσωτο υιό που επέστρεψε μετανοημένος σε αυτόν.







Ο Χριστιανός, εκτός από τον κατά σάρκα πατέρα του, οφείλει να έχει και τον Πνευματικό του Πατέρα, εάν θέλει να προχωράει συνειδητά στο δρόμο του Χριστού με σιγουριά και ασφάλεια, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία μας.
Πνευματικός Πατέρας είναι εκείνος ο Ιερέας που οδηγεί το Χριστιανό στην ενσυνείδητη πίστη και τον κατευθύνει στη συνεπή χριστιανική ζωή.
Ο ρόλος του Πνευματικού Πατέρα είναι πολύ σημαντικός για τον πνευματικό αγώνα του Χριστιανού, αφενός διότι χωρίς Πνευματικό δεν νοείται πνευματικός αγώνας (διότι πλέον ο πιστός βαδίζει εγωιστικά μόνος του, χωρίς καθοδήγηση και χωρίς ταπείνωση, με σίγουρο τον κίνδυνο εκτροχιασμού από τη σωστή πορεία του) και αφετέρου ο Πνευματικός πρέπει να όπως ο καλός γιατρός (όπως θα μας λέει και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης), διότι γιατροί μεν είναι πολλοί και όλοι βοηθάνε, καλοί γιατροί όμως δεν είναι όλοι.

Ο Μέγας Βασίλειος λέει οτι το έργο του Πνευματικού Πατέρα είναι “η επιμέλεια των ψυχών αίματι Χριστού εξηγορασμένων”, οτι ο Πνευματικός Πατέρας είναι ο οδηγός στην εν Χριστώ ζωή, που βοηθάει το πνευματικό του παιδί να αποκτήσει την εν Χριστώ υγεία, δηλαδή τη ζωντανή πίστη και σταθερή πνευματική ζωή.

Όμως ο Πνευματικός Πατέρας για να χειραγωγήσει άλλους στη χριστιανική ζωή θα πρέπει να τη ζει πρώτα ο ίδιος, διότι όπως προτρέπει και ο Απόστολος Παύλος προς τον Τιμόθεο:
"...τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνεία." (Προς Τιμόθεον Α' Επιστολή κεφ. 4, στ.12) δηλαδή: "να γίνεις τύπος και παράδειγμα των πιστών στο λόγο σου, στη συναναστροφή σου με τους άλλους ανθρώπους, στην αγάπη που θα δείχνεις προς τους άλλους, στην πνευματική ζωή, στη φωτισμένη πίστη, στην αγνότητα και καθαρότητα της ζωής σου".

Τα γνωρίσματα του Πνευματικού

Θεμελιώδη γνωρίσματα του Πνευματικού πρέπει να είναι η διορατικότητα και η διάκριση, καθώς και η αγάπη.

Διορατικότητα και διάκριση για να μπορεί να διεισδύει στα μυστικά της καρδιάς του πνευματικού του παιδιού και να καταλαβαίνει τα κρυφά βάθη που ο ίδιος ο Χριστιανός δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει. Η δύναμη αυτή είναι πνευματική και όχι φυσική, αλλά δεν είναι και κάποιο είδος μαντείας, αλλά αποτέλεσμα της Χάρης του Θεού που έχει ο Πνευματικός αυτός, κάτι που προϋποθέτει τη συνεχή προσευχή και τον ασκητικό του αγώνα. Η διάκριση επίσης προϋποθέτει την καθαρότητα της καρδιάς και είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος.

Το εξίσου σημαντικό χάρισμα του Πνευματικού Πατέρα είναι η αγάπη, η ικανότητα δηλαδή να αγαπά τους άλλους και να αισθάνεται τα βάσανα και τους πειρασμούς των άλλων σαν να ήταν δικά του. Η αγάπη, κατά τους Άγιους Πατέρες είναι το θεμέλιο της πνευματικής πατρότητας, διότι όπως αναφέρεται και στην 'Α Ιωάννου επιστολή: "ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν" (Α΄ Ιωάννου κεφ. 4, στ.8), άρα όπως και ο Θεός Πατέρας μας είναι αγάπη (δηλαδή γεμάτος ευσπλαχνία και συγχωρητικότητα) έτσι και ο Πνευματικός μας Πατέρας θα πρέπει να έχει αυτή την αγάπη προς τα πνευματικά του παιδιά.

Και αν καμιά φορά ο Θεός Πατέρας μας επιτρέπει να περάσουμε κάποιες θλίψεις από αγάπη προς εμάς για τη διαπαιδαγώγηση της ψυχής μας, έτσι και εμείς οφείλουμε να δεχόμαστε τις συμβουλές του Πνευματικού μας και τον κανόνα ενδεχομένως που θα μας ορίσει (κανόνα εννοούμε κάποιες πράξεις και ενέργειες που θα μας προτρέψει να κάνουμε, ή να μην κάνουμε, για τη θεραπεία κάποιου πάθους μας, ή για την πνευματική μας ανύψωση γενικότερα) χωρίς γογγυσμό, αλλά να τις θεωρήσουμε ως αποτέλεσμα της αγάπης του προς εμάς.

Ακόμη όμως και στην σπάνια περίπτωση να σφάλει ο Πνευματικός μας στον κανόνα που τυχόν θα μας βάλει, ή στις συμβουλές που θα μας δώσει, οφείλουμε να γνωρίζουμε οτι εάν εμείς κάνουμε υπακοή και ταπεινωθούμε ακολουθώντας τον κανόνα αυτόν, ο Χριστός θα το οδηγήσει προς τον συμφέρον τελικά της ψυχής μας, ακριβώς λόγω της ταπείνωσής μας και της καλής μας προαίρεσης στην υπακοή.

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει, οτι: "όπως ο ιατρός πρέπει να ξέρει ποιές είναι οι ασθένειες του σώματος για να τις γιατρεύει, έτσι και αυτός που πρόκειται να γίνει Πνευματικός πρέπει να γνωρίζει ποιές είναι οι ασθένειες της ψυχής, δηλαδή οι αμαρτίες, για να ξέρει και να τις ιατρεύει." (Εξομολογητάριον σελ. 22)

Βλέπουμε εδώ δηλαδή τη συσχέτιση ακριβώς που κάνει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μεταξύ καλού Πνευματικού και καλού Ιατρού, όπως αναφέραμε και νωρίτερα. Παρόμοια μας μιλάει και σε άλλο σημείο λέγοντας:
"πρώτα ερεύνησε και μάθε ποιός είναι ο πιο έμπειρος Πνευματικός από τους άλλους, διότι λέει ο Μέγας Βασίλειος (όρος κατ΄ Επιτομήν σκθ'), όπως τα πάθη και τις πληγές του σώματος δεν τις δείχνουν οι άνθρωποι στον καθένα, αλλά στους έμπειρους ιατρούς, που ξέρουν να τις θεραπεύουν, έτσι και τα αμαρτήματα πρέπει να φανερώνονται, όχι στον τυχόντα, αλλά σε εκείνους που μπορούν να τα θεραπεύσουν. Η εξαγόρευση των αμαρτημάτων αυτό το λόγο έχει, που έχει η επίδειξη των σωματικών παθών. Όπως λοιπόν τα πάθη του σώματος οι άνθρωποι δεν τα αποκαλύπτουν σε όλους, στους τυχόντες, αλλά σε όσους έχουν πείρα της θεραπείας τους, έτσι και η εξαγόρευση των αμαρτημάτων πρέπει να γίνεται σε όσους μπορούν να θεραπεύουν, σύμφωνα με το γραμμένο "Εμείς οι δυνατοί πρέπει να ανεχόμαστε τις αδυναμίες των άλλων" (Ρωμ. 15,1), δηλαδή να τα θεραπεύσετε με την επιμέλεια." (Εξομολογητάριον, σελ. 246)
Σύμφωνα λοιπόν με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του Πνευματικού, διότι βέβαια ούτε μόνοι πρέπει να μείνουμε, κινδυνεύοντας στην περίπτωση αυτή να γίνουμε έρμαιο του πονηρού διαβόλου, ο οποίος μπορεί να μας οδηγήσει στο να χάσουμε την ψυχή μας, αλλά ούτε πάλι αντί για τον καλό ποιμένα να ακολουθήσουμε κάποιον "άπειρο γιατρό", διότι και τότε είναι βέβαιο οτι θα υποστούμε πνευματική βλάβη ή θα παραμένουμε διαρκώς αθεράπευτοι.

Να μην ξεχνάμε όμως οτι αν και η επιλογή είναι δική μας και αποτελεί δικαίωμά μας, παρόλα αυτά η ανεύρεση έμπειρου πνευματικού αποτελεί τελικά ένα δώρο του Θεού και μάλιστα μεγάλο δώρο, το οποίο θα ζητήσουμε από τα βάθη της καρδιάς μας στην προσευχή μας προς το Θεό.
Γι αυτό και ο Αγ. Συμεών συμβουλεύει να παρακαλέσουμε εκτενώς το Θεό όπως μας δείξει τον άνθρωπο που θα μας ποιμάνει καλώς και στον οποίο πρέπει να υπακούσουμε στα λεγόμενά του.

Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης και ο Πνευματικός μας

Στον Πνευματικό μας οδηγούμαστε και για το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης, προκειμένου να είναι το ίδιο πρόσωπο που γνωρίζει πλήρως όλη μας τη ζωή, τις κρυφές και φανερές μας πλευρές, ώστε να μπορεί κατόπιν να μας συμβουλέψει καλύτερα.
Και ενώ κατά το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης γίνεται στην ουσία η απαρίθμηση των αμαρτημάτων μας ενώπιον του Ιερέα, με συντριβή καρδίας και μετάνοια, ζητώντας τη συγχώρεση αυτών, η  πνευματική καθοδήγηση και συμβουλευτική διαπαιδαγώγηση που γίνεται στη συνέχεια ή κατά τη διάρκεια της Εξομολόγησης είναι διαφορετική κατάσταση από την Εξομολόγηση.

Αυτό που γίνεται συνήθως σήμερα είναι η ταυτόχρονη Εξομολόγηση και η συμβου-λευτική πνευματική καθοδήγηση και κατήχηση, ενώ στην ουσία το Μυστήριο της Εξομολόγησης περιλαμβάνει μόνο την απαρίθμηση των αμαρτημάτων μας και τη συγχώρηση αυτών.

Ο πιστός θα πρέπει να έχει επίγνωση αυτών των δύο διαφορετικών κατά-στάσεων και να τις διαχωρίζει, χωρίς να επιβαρύνει χρονικά κάποιες φορές τον Πνευματικό του για θέματα που δεν άπτονται των αμαρτημάτων που μόλις εξομολογήθηκε, ταλαιπωρώντας επιπροσθέτως και τους υπόλοιπους Χριστιανούς που περιμένουν τη σειρά τους για να εξομολογηθούν.

Η ανταπόκριση του πνευματικού τέκνου προς τον Πνευματικό του

Τέλος να σημειώσουμε τα εξής, σχετικά με την ανταπόκριση μας ως πνευματικά τέκνα απέναντι προς τον Πνευματικό μας Πατέρα, οτι:
•    ανταποκρινόμαστε στην αγάπη που μας δείχνει και τις φροντίδες που καταβάλει ο Πνευματικός μας προς εμάς. Η αγάπη αυτή εκφράζεται κυρίως ως πίστη και εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του.
•    ως συνέχεια της αγάπης αυτής ακο-λουθούμε χωρίς δισταγμό και εσωτερική αμφισβήτηση τα όσα ο Πνευματικός μας συμβουλεύει, ή στον κανόνα τον οποίο ενδεχομένως θα μας βάλει  - κάνουμε υπακοή δηλαδή.
•    εξομολογούμαστε τα πάντα σε αυτόν με εμπιστοσύνη, όχι μόνο όσα κακά πράττουμε, ή καλά που δεν πράττουμε αλλά και όσα σκεφτόμαστε, όλους τους λογισμούς μας δηλαδή. Τίποτε κρυφό δεν πρέπει να έχουμε από τον Πνευματικό μας,
διότι οφείλουμε να γνωρίζουμε οτι μόνο με ταπείνωση και απόλυτη ειλικρίνεια συγχωρούνται τα αμαρτήματά μας από το Θεό.
•    δεν επιτρέπεται να έχουμε ταυτόχρονα δύο ή περισσότερους Πνευματικούς, παρά μόνο έναν, καθώς η εξομολόγηση πρέπει να γίνεται διαρκώς και κανονικά στον ίδιο πάντοτε Ιερέα και όχι να προστρέχουμε στον έναν να λέμε τα μισά και στον άλλον τα υπόλοιπα. Να μην ξεχνάμε επίσης, όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, οτι εάν εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας και εν γνώση μας δεν αναφέραμε μία, τότε μένουν όλες ασυγχώρητες από το Θεό.
•    εάν για κάποιο σοβαρό λόγο θελήσουμε να μεταβούμε σε άλλον Πνευματικό, να αλλάξουμε Πνευματικό δηλαδή, τότε πρέπει οπωσδήποτε να λάβουμε την ευλογία από τον προηγούμενο Πνευματικό μας για την κίνησή μας αυτή.
Ποτέ δεν αλλάζουμε Πνευματικό χωρίς να ενημερώσουμε τον προηγούμενο και να μας ευλογήσει για αυτό.

Πρακτικοί τρόποι ανεύρεσης του Πνευματικού

Παραθέτουμε παρακάτω την άποψή μας για τους πρακτικούς τρόπους για να βρει ένας Χριστιανός τον κατάλληλο Πνευματικό και είναι οι εξής:
•    Να προσευχηθεί στο Θεό για να του φανερώσει Αυτός τον Πνευματικό που θα πρέπει να έχει. Διότι όπως είπαμε, τα πάντα στη ζωή μας είναι δώρο Θεού, πόσο μάλλον η πρώτη μας κίνηση στον πνευματικό μας αγώνα, που είναι η εύρεση του Πνευματικού μας. Θα παρακαλέσουμε λοιπόν το Θεό με θερμή προσευχή και ο Θεός θα φροντίσει, αρκεί να έχουμε πίστη και υπομονή. Αυτή την προσευχή την παραβλέπουν πολλοί Χριστιανοί, αν και είναι η σημαντικότερη προϋπόθεση για τη σωστή επιλογή του Πνευματικού.
•    Να διερευνήσει, ρωτώντας άλλους Χριστιανούς και ιδιαιτέρως άλλα πνευμα-τικά παιδιά του συγκεκριμένου Πνευματικού για τη βοήθεια που αποκόμισαν από αυτόν, εφόσον βέβαια οι Χριστιανοί αυτοί είναι ενσυνείδητα μέσα στον πνευματικό αγώνα (κάτι που μπορεί κανείς να διαισθανθεί από τη συναναστροφή με τους Χριστιανούς αυτούς) και δεν είναι απλά χλιαροί Χριστιανοί που από συνήθεια ή για τον τύπο έχουν και κάποιο Πνευματικό. Βέβαια με την απειρία του πρωτοεισερχόμενου στον πνευματικό αγώνα Χριστιανού, ίσως είναι δύσκολο και αυτό ακόμη για να το πράξει, οπότε ένας εύκολος δρόμος είναι:
•    Να  απευθυνθεί στην Ενορία που υπάγεται ο Χριστιανός, με βάση την κατοικία στην οποία διαμένει, στην πιο γειτονική του συνήθως Εκκλησία και να ξεκινήσει από εκεί. Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε οτι δεν είναι όλοι οι Ιερείς παράλληλα και Πνευματικοί (Εξομολόγοι), παρά μόνο όσοι έχουν λάβει την ειδική ευλογία για το σκοπό αυτό από τον εκάστοτε Επίσκοπο.
Να σημειωθεί εδώ ότι πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο κάποιοι να γυρνάνε πέρα-δώθε ψάχνοντας για «χαρισματικούς» Πνευματικούς, ιδίως Γεροντάδες, σαν να εξαρτάται η σωτηρία τους από τον Πνευματικό τους. Είναι σημαντικό λοιπόν να τονίζουμε εδώ, ότι δεν θα μας πάει ο Πνευματικός μας στον Παράδεισο εάν εμείς δεν αγωνιζόμαστε.
Αν δεν αγωνιστούμε προσωπικά, τότε το να έχουμε ένα χαρισματούχο Πνευματικό, μόνο την υπερηφάνεια μας μπορεί να μας «θρέψει».
Εξάλλου και ο Ιούδας είχε δίπλα του το Χριστό, αλλά δε θέλησε να ωφεληθεί και έχασε την ψυχή του.
Όταν εξομολογούμαστε με πραγματική μετάνοια, ειλικρίνεια και συντριβή καρδιάς, τότε οι αμαρτίες μας έχουν διαγραφεί και από τον οποιοδήποτε παπά-εξομολόγο της ενορίας μας, ενώ αντιθέτως αν δεν είμαστε ειλικρινείς και αγωνιστές, τότε και τον καλύτερο χαρισματούχο Πνευματικό να έχουμε, δε σωζόμαστε με τίποτε.

Το Άγιο Πνεύμα στη σχέση μας με τον Πνευματικό - π. Νικόλαος Μανώλης




Με καθημερινή προσπάθεια και κοντά στην Εκκλησία, επιζητάμε μέσω του αγώνα μας, τη Χάρη του Κυρίου μας για να συνειδητοποιήσουμε καταρχήν και να αποβάλλουμε σταδιακά όλα τα κακά χαρακτηριστικά του εαυτού μας, όπως εγωισμός, υπερηφάνεια, φθόνος, φιλαργυρία, θυμός, φιληδονία, γαστριμαργία, πορνεία (σαρκικά πάθη), ακηδία (απροθυμία και αμέλεια για κάθε πνευματικό έργο), το ψέμα, κλπ, όλα αυτά δηλαδή που μας οδηγούν στην αμαρτία έναντι του Θεού καθημερινά, αντικαθιστώντας αυτά τα Πάθη με τις αντίστοιχες Αρετές.
Ο δρόμος είναι δύσκολος και η συνήθεια κακός σύμμαχος, αλλά κοντά στην Εκκλησία και στα Ιερά Μυστήρια και με την καθοδήγηση του Πνευματικού Πατέρα που κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός οφείλει να έχει (η εύρεση του οποίου αποτελεί 1η κίνηση στον πνευματικό αγώνα), ο Θεός δίνει τη Χάρη του, "χαρίζοντας" τη λύτρωση από τα πάθη σε όσους αγωνίζονται.

Τι είναι τα πάθη

Πάθος είναι η διαρκής επανάληψη της ίδιας αμαρτίας. Λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας ότι τα πάθη στον άνθρωπο μπορούν να χωριστούν σε δύο είδη, τα σωματικά (όπως η πείνα, η δίψα, ο ύπνος, κλπ) και τα ψυχικά πάθη, τα οποία όπως λένε πάλι οι Πατέρες, είναι στην ουσία όλα ένα, αυτό της υπερηφάνειας, από την οποία γεννιούνται τα υπόλοιπα, όπως το μίσος, η μνησικακία, η κατάκριση, η φιλαργυρία κλπ.

Λένε επίσης οι Πατέρες ότι τα σωματικά πάθη υπάρχουν τοποθετημένα με φυσικό τρόπο μέσα μας από το Θεό και είναι αναγκαία για την επιβίωσή μας. Γι αυτό και ο Θεός συνέδεσε κάποια από αυτά με την απόλαυση, ώστε π.χ. να θέλουμε να φάμε, να θέλουμε να πιούμε κλπ προκειμένου να επιβιώνουμε.

Το πρόβλημα όμως ξεκινάει όταν ο άνθρωπος κρατάει μόνο την απόλαυση και καταργεί το σκοπό για τον οποίο ο Θεός τα τοποθέτησε στον άνθρωπο.

Έτσι για παράδειγμα ενώ η τροφή είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο, όταν όμως ο άνθρωπος ξεφεύγει από την βιολογική ανάγκη της κατανάλωσης των τροφών που ικανοποιεί απλά τη φυσική του πείνα και επιδιώκει την όλο και περισσότερη ηδονή στη γεύση, τότε πέφτει στο πάθος της γαστριμαργίας. Επιδιώκει δηλαδή όλο και περισσότερη απόλαυση, πέραν της φυσιολογικής, χωρίς να είναι αναγκαία πλέον η τροφή για την διατήρηση του σώματος σε υγιή κατάσταση και μάλιστα αντιθέτως  δημιουργεί και το αντίθετο αποτέλεσμα.

Για να εξαλείψουμε τα πάθη της ψυχής πρέπει να διερευνήσουμε την αιτία τους, τη ρίζα τους, την οποία πρέπει και να καταπολεμήσουμε, όπως ακριβώς κάνουμε και στις αρρώστιες του σώματος.
Η ρίζα των παθών βρίσκεται στη θέληση του ανθρώπου, η οποία έχει αποτέλεσμα να μετατρέπει τις αμαρτωλές συνήθειες σε μόνιμα χαρακτηριστικά του, που δύσκολα μπορούν να εξαλειφθούν πλέον, χωρίς τη βοήθεια του Κυρίου μας.

Η αρχική εμφάνιση της αμαρτίας και των παθών στον άνθρωπο έγινε με την «πτώση» των πρωτοπλάστων στον Παράδεισο και συνεχίζεται διαμέσου των αιώνων. Ο άνθρωπος τείνει διαρκώς να ικανοποιεί τις επιθυμίες του σώματος του, οι οποίες μέχρι ένα βαθμό είναι φυσιολογικές, όταν όμως γίνεται κατάχρηση αυτών, τότε ο άνθρωπος μεταβαίνει από τη φύση στην «παρά φύση» και οδηγείται πλέον στα ανθρώπινα πάθη. Το ίδιο συμβαίνει και στην ψυχή του όταν αδιαφορήσει για τα πάθη που μπορεί να την κυριεύσουν και δεν τα καταπολεμήσει εν τη γενέσει τους.

Εάν λοιπόν έχουμε κατανοήσει τον πραγματικό σκοπό και προορισμό μας πάνω στη γη, όπως μας τον υποδεικνύει ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, τότε θα πρέπει να βιαστούμε να ξεκινήσουμε το λεγόμενο πνευματικό αγώνα, που είναι κυρίως αγώνας ενάντια στην αμαρτία, ενάντια στα Πάθη του ανθρώπου. Το χρονικό περιθώριο για τον καθένα μας, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Κυρίου μας, μέσα στο οποίο έχουμε τη δυνατότητα να μετανοήσουμε και να καθαριστούμε από αυτά τα πάθη είναι περιορισμένο και η ημερομηνία λήξης αυτού του αγώνα είναι η ημέρα του φυσικού θανάτου του σώματός μας. 

Ο αγώνας αυτός είναι δύσκολος, διότι αν φανταστούμε τα πάθη ως μικρά ή μεγάλα δένδρα που έχουν ριζώσει μέσα μας, πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να τα ξεριζώσει κανείς μόνος του; Διότι αν το πάθος είναι ένα μικρό δενδράκι, τότε ίσως τα καταφέρουμε μόνοι μας, αν όμως είναι δένδρο με μεγάλες ρίζες, τότε όσο πιο μεγάλο είναι τόσο πιο μεγάλη προσπάθεια χρειαζόμαστε.
Εάν η αμαρτία γίνεται για πρώτη φορά, τότε είναι εύκολο να μην την επαναλάβουμε. Εάν όμως ριζώσει μέσα μας και οι ρίζες της γίνουν πολύ βαθιές, τότε είναι αδύνατο το δένδρο αυτό να το ξεριζώσουμε μόνοι μας, παρά μόνο με τη βοήθεια της Παναγίας και των Αγίων μας, τους οποίους θα επικαλούμαστε καθημερινά στην προσευχή μας για να πρεσβεύουν για εμάς προς τον Κύριο μας Ιησού Χριστό.
Έτσι καθώς ο αγώνας μας θα συνεχίζεται, κάποια μέρα, ίσως ακόμη και μετά από πολλά χρόνια θα μας «χαρίσει» ο Θεός τη λύτρωση αυτή από τα αμαρτωλά μας πάθη.
Να σημειώσουμε εδώ ότι υπήρχαν Άγιοι της Εκκλησίας μας που επί δεκαετίες ολόκληρες πολεμούσαν για να κόψουν ένα πάθος, αλλά με επιμονή και υπομονή στο τέλος τους χάρισε ο Θεός την απαλλαγή αυτή.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν το εξής:

Πόσο χρόνο θέλουμε εμείς για να απαλλαγούμε από τα πάθη μας;

Ας ξεκινήσουμε σήμερα λοιπόν και ας μην απογοητευόμαστε, αρκεί να ξεκινήσουμε, διότι η απογοήτευση και η απελπισία είναι πάντα εκ του πονηρού διαβόλου, για να μας αποτρέψει, ή για να μας σταματήσει από την όποια προσπάθεια.

Tα κυριότερα από τα πάθη, τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα (όπως τα  αναφέρει και ο Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης), είναι τα εξής:

1.    Το πάθος της Υπερηφάνειας
(με αρετή την Ταπεινοφροσύνη)

2.    Το πάθος της Φιλαργυρίας
(με αρετή την Ελεημοσύνη)

3.    Το πάθος της Γαστριμαργίας
(με αρετή τη Νηστεία)

4.    Το πάθος της Πορνείας
(με αρετή τη Σωφροσύνη)

5.    Το πάθος του Φθόνου
(με αρετή την Αγάπη)

6.    Το πάθος της Οργής
(με αρετή τη Μακροθυμία)

7.    Το πάθος της Ακηδίας
(με αρετή την Προσευχή)




Τα πάθη: ασθένειες ψυχής & σώματος - π. Σάββας Αγιορείτης.

Ο αγώνας μας για το ξερίζωμα των Παθών, μας οδηγεί στην σταδιακή αντικατάσταση τους με Αρετές, όπως η ταπείνωση αντί για το πάθος του εγωισμού και υπερηφάνειας, η αγάπη αντί για το φθόνο, η ελεημοσύνη αντί για τη φιλαργυρία, η μακροθυμία αντί για την οργή, η νηστεία αντί για τη γαστριμαργία, η σωφροσύνη αντί για την πορνεία, η προσευχή αντί για την ακηδία κλπ. Χρειάζεται καθημερινός και επίπονος αγώνας, έχοντας ως πρώτη αρετή τη διάκριση (ως προϋπόθεση κάθε άλλης αρετής), τη δυνατότητα δηλαδή να διακρίνουμε κάθε φορά ποιό είναι το θέλημα του Θεού. Οφείλουμε όμως να γνωρίζουμε πως ό,τι κατορθώνουμε με τον αγώνα μας είναι αποτέλεσμα της Χάρης του Θεού (δώρο δηλαδή), γι αυτό δεν πρέπει ποτέ να υπερηφανευόμαστε, διότι αυτό δηλώνει οτι δεν έχουμε την κορυφαία αρετή της ταπείνωσης, επομένως ότι αγώνα κάναμε, τον χάσαμε με την υπερηφάνεια.

«Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις»

Πριν από όλες τις αρετές υπάρχει μια αρετή η οποία στηρίζει όλες τις άλλες αρετές και αυτή είναι η Διάκριση.
«Διάκριση» είναι η ικανότητα του ανθρώπου να ξεχωρίζει και να διακρίνει το σωστό από το λάθος, το καλό από το κακό, το θέλημα του Θεού από το θέλημα του διαβόλου. Είναι «μείζων αρετή» γιατί στη ζωή του Χριστιανού δεν υπάρχουν πάντα συγκεκριμένοι κανόνες για κάθε περίπτωση, ή κάποιες φορές η απόλυτη εφαρμογή ενός ηθικού κανόνα σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, μπορεί να συγκρούεται με κάποιον άλλο κανόνα, επομένως ο Χριστιανός πρέπει να έχει την ικανότητα να διακρίνει κάθε φορά τί θα πρέπει να πράξει που να είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού. Η διάκριση λοιπόν θα λέγαμε είναι ο οφθαλμός της ψυχής.
 
Για παράδειγμα ο υπέρμετρος ζήλος για κάποια αρετή στην οποία εξασκούμαστε, όπως αυτή της νηστείας ή της ελεημοσύνης, όταν γίνεται χωρίς διάκριση μπορεί να μας οδηγήσει στην υπερηφάνεια, χάνοντας την αρετή της ταπείνωσης, άρα από τη μία εκτελούμε το θέλημα του Θεού, από την άλλη όμως το αναιρούμε.

Τί μπορούμε να κάνουμε για την απόκτηση της «Διάκρισης»

•    Καταρχήν να μην έχουμε εμπιστοσύνη στο θέλημά μας και στη γνώμη μας, αλλά να συμβουλευόμαστε τον Πνευματικό μας (ως έμπειρος και διακριτικός που πρέπει να είναι) για ότι καλό θέλουμε να κάνουμε, για όποιαν αρετή εξασκούμαστε, οπότε να μας συμβουλεύει ανάλογα, ώστε κάνοντας αυτό το καλό να μπορούμε σιγά σιγά να έχουμε τη διάκριση για να μην παραβαίνουμε παράλληλα κάποια άλλη εντολή του Θεού.
•    Προϋπόθεση για το προηγούμενο όμως και γενικά προϋπόθεση για την αρετή της διάκρισης είναι να έχουμε ταπείνωση, αυτή την μεγάλη αρετή, η οποία βοηθάει στην απόκτηση και κάθε άλλης αρετής.
•    Επίσης θα παρακαλούμε το Θεό να μας χαρίζει τη διάκριση με την προσευχή μας, όπως και κάθε τι άλλο στη ζωή μας φυσικά. Θα Τον παρακαλούμε να μας φωτίζει κάθε φορά που έχουμε να πάρουμε μια απόφαση, προκειμένου να μην παραβούμε το θέλημά Του.
•    Πρακτικά τώρα, μπορούμε να καταλάβουμε στην καθημερινή μας ζωή αν βαδίζουμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, από τους "καρπούς" μας, όπως είπε και ο Κύριος, αναφερόμενους στους ψευδοπροφήτες: "ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς”
(Κατά Ματθαίον κεφ.7, στ.16)
Το θέλημα του Θεού λοιπόν, που είναι πάντα το αγαθό και το καλό, γεννά μέσα στην καρδιά μας αντίστοιχους καρπούς. Εάν μέσα στην ψυχή μας δηλαδή έχουμε αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, πίστη, εγκράτεια κλπ, όλα αυτά δηλαδή που είναι καρποί του Αγίου Πνεύματος, τότε υπάρχει μια εγγύηση οτι βαδίζουμε τη μέση και βασιλική οδό.
Εάν όμως αντίθετα, μέσα στην καρδιά μας υπάρχει σύγχυση, σκοτάδι, πονηρία, έχθρα, κακία, ιδιοτέλεια και άλλα τέτοια σκοτεινά πάθη, τότε είναι φανερό οτι οι καρποί αυτοί δεν είναι από το Θεό, επομένως δεν χρειάζεται να ψάχνουμε άλλο, διότι δεν ακολουθούμε το θέλημα Του. Διότι σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν το Άγιο Πνεύμα να δημιουργήσει σύγχυση και ταραχή της καρδιάς όταν είναι παρόν.
•    Επίσης στον πνευματικό μας αγώνα, να μην ξεχνάμε τα λόγια των Αγίων Πατέρων μας που λένε οτι: "τά ἄκρα τῶν δαιμόνων εἰσίν", δηλ. να μη φτάνουμε στα άκρα, διότι αυτό είναι εκ των δαιμόνων, άρα δεν πρέπει να έχουμε "ούτε υπερβολή, ούτε έλλειψη". Πρέπει δηλαδή και να αγωνιζόμαστε, αλλά να μην δοκιμάζουμε πράγματα υπεράνω των δυνάμεων μας.

 Υπομονή το θεμέλιο των αρετών

Στον πνευματικό μας αγώνα είναι θεμελιώδης και η αρετή της Υπομονής. Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας η υπομονή είναι το θεμέλιο των αρετών και χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να έχουμε πνευματικούς καρπούς. Ο ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μας δίδαξε την υπομονή, ο οποίος, αν και παντοδύναμος Θεός, υπέμεινε τόσα Πάθη για τη δική μας σωτηρία.
Ο πνευματικός αγώνας στη ζωή του Χριστιανού είναι διαρκής, όσο έχουμε ανοικτά τα μάτια μας, διότι και ο εχθρός μας ο διάβολος είναι άγρυπνος μέρα νύχτα. Επομένως μπορεί να δίνουμε μάχες, αλλά ο πόλεμος δεν τελειώνει, άρα η υπομονή είναι απαραίτητο εφόδιο για να αντέχουμε την κάθε μάχη, αλλά και για να υπομένουμε και την επόμενη που θα έρθει.
Ειδικά όταν η μάχη είναι ενάντια σε πάθη που είναι ριζωμένα καλά μέσα μας, τότε ο αγώνας θα είναι μακρύτερος χρονικά διότι οι ρίζες του πάθους αυτού δε φεύγουν εύκολα. Εάν λοιπόν δεν έχουμε υπομονή, τότε ο πονηρός διάβολος θα μας επιτεθεί αμέσως με το συναίσθημα της απογοήτευσης το οποίο το συνδέει με την ανυπομονησία και την εγκατάλειψη του αγώνα και στην έσχατη περίπτωση τείνει να μας οδηγήσει στην αυτοκτονία.
Ο Χριστός όμως είπε: “ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν.” (Κατά Λουκάν κεφ.21, στ.18) δηλαδή: “με την υπομονή σας κερδίστε και σώστε τις ψυχές σας για την Αιώνια ζωή.” και: “ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται.” (Κατά Ματθαίον κεφ.24, στ.13) δηλαδή: “ εκείνος όμως, ο οποίος κατά το διάστημα των δοκιμασιών θα δείξει μέχρι τέλους υπομονή, αυτός θα σωθεί.
<><><><><><><><>
Οι μεγαλύτερες Αρετές (οι οποίες αντικαθιστούν τα αντίστοιχα «θανάσιμα» πάθη) είναι οι εξής:

Ταπεινοφροσύνη (αντί Υπερηφάνεια)
Ελεημοσύνη (αντί Φιλαργυρία)
Σωφροσύνη (αντί Πορνεία)
Αγάπη (αντί Φθόνος)
Μακροθυμία (αντί Οργή)
Προσευχή (αντί Ακηδία)
Νηστεία (αντί Γαστριμαργία) 



Περί Αρετών - Εισαγωγή ~ π. Αθανάσιος Μυτιληναίος






Αν θέλουμε να επικοινωνούμε με το Θεό Πατέρα μας και να δεχόμαστε τη Χάρη Του, τότε ο Εκκλησιασμός μας πρέπει να είναι τακτικός, οπωσδήποτε και κάθε Κυριακή (ημέρα αφιερωμένη στον Κύριο - εξού και το όνομα Κυριακή - γι αυτό επίσης πρέπει να αποφεύγουμε την εργασία την ημέρα αυτή). Κατά τον εκκλησιασμό και ιδιαίτερα στη Θεία Λειτουργία (ακόμη περισσότερο όταν μετέχουμε στη Θεία Κοινωνία) λαμβάνουμε τη Χάρη του Θεού στη ζωή μας, ενισχύοντας τον Πνευματικό μας Αγώνα.
Φροντίζουμε επίσης να εκκλησιαζόμαστε στις μεγάλες Εορτές της Εκκλησίας μας, αλλά και καθημερινά σε πρωινές Ακολουθίες, (Όρθρος και Θεία Λειτουργία), στον Εσπερινό το απόγευμα, ή σε κατανυκτικές Ιερές Αγρυπνίες το βράδυ. Μέσα στην Εκκλησία δοξάζουμε και προσευχόμαστε στο Θεό Πατέρα μας, γνωρίζοντας οτι η δύναμη της κοινής προσευχής είναι κατά πολύ ανώτερη από την ατομική, όπως μας έχει πει ο ίδιος ο Χριστός, αλλά και συμμετέχουμε στα Ιερά Μυστήρια, όπως η Εξομολόγηση, η Θεία Κοινωνία και το Ιερό Ευχέλαιο.

Ο ίδιος ο Χριστός μας δίδαξε την αξία του Εκκλησιασμού όταν ακόμη και μικρό παιδί που ήταν προσερχόταν στο Ναό. Η ιερότητα επίσης του χώρου του Ναού και κατά συνέπεια όλων των ακολουθιών και Μυστηρίων που τελούνται μέσα σε αυτόν, φαίνεται και από την κίνηση του Χριστού να πάρει το φραγγέλιο και να διώξει μακριά όλους τους εμπόρους που εκμεταλλεύονταν το χώρο του Ναού λέγοντας: "...μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου" (Κατά Ιωάννη, κεφ.2 στ.16).

Η δύναμη της κοινής προσευχής
Η αξία της κοινής σύναξης και της κοινής προσευχής με άλλους Χριστιανούς στον ίδιο χώρο, στην Εκκλησία, φαίνεται από τα λόγια του Κυρίου μας: "οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν." (Κατά Ματθαίον κεφ.18, στ.20) δηλαδή: "όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ, ανάμεσά τους."

Επομένως ο ισχυρισμός οτι μπορεί κάποιος να προσευχηθεί και στο σπίτι του σαν να ήταν στην Εκκλησία, οπότε και δεν χρειάζεται να μεταβεί σε αυτήν, δεν μπορεί να σταθεί, διότι εφόσον η κοινή προσευχή έχει μεγαλύτερη δύναμη, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας, έναντι της προσωπικής προσευχής, επομένως μας είναι άκρως ωφέλιμο να εκκλησιαζόμαστε τακτικά.
Δεν εισακούγεται λοιπόν κάποιος τόσο πολύ παρακαλώντας μόνος του τον Κύριο, όσο όταν τον παρακαλεί μαζί με άλλους αδελφούς του Χριστιανούς.

Ας μην ξεχνάμε οτι όταν ο Απόστολος Πέτρος βρισκόταν αλυσοδεμένος στη φυλακή, έγινε θερμή προσευχή από τους συναγμένους πιστούς, κι αμέσως ελευθερώθηκε. 

Ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε οτι η κατ’ ιδίαν προσευχή είναι προετοιμασία για την κοινή και ενώ η κοινή προσευχή μπορεί να φαίνεται κατώτερη από την κατ΄ ιδίαν επειδή στο Ναό δεν μπορείς να κινηθείς ελεύθερα, από πλευράς ισχύος όμως είναι ανώτερη, γιατι προσεύχονται πολλοί μαζί.

Αλλά και ο Άγιος Γέροντας Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης έλεγε γενικά για την κοινή προσευχή οτι: «όταν γίνεται από κοινού η προσευχή, τότε να δεις πώς γίνεται το θαύμα.!»

Προφάσεις για αναβολή του Εκκλησιασμού

•     "δεν είναι σε γλώσσα κατανοητή"
Η απάντηση εδώ είναι οτι όλα τα αναγνώσματα της Εκκλησίας και οι ύμνοι είναι έργα που γράφτηκαν δια μέσου του Αγίου Πνεύματος, μετά από πολλή προσευχή από τους Άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας και περιέχουν μεγάλη σοφία και θεολογικό πλούτο, ο οποίος θα αλλοιωθεί εάν αλλάξει η ακριβή γλώσσα στην οποία γράφτηκαν. Επίσης η αξία του πρωτότυπου είναι πάντα μεγαλύτερη.

•    "θέλω να ξεκουραστώ την Κυριακή"
Αυτό δείχνει την αμέλειά μας ή και την άγνοιά μας στο θέμα της σωτηρίας της ψυχής μας. Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του δε θέτει τέτοιο ζήτημα, αλλά κανονίζει αλλιώς τις εργασίες του.
Ο χρόνος της ζωής μας είναι ελάχιστος σε σχέση με την αιωνιότητα, οπότε ας τον αξιοποιήσουμε σωστά για να σώσουμε την ψυχή μας αιώνια, πριν να είναι αργά.

•    "δεν έχω χρόνο"
Χρόνος υπάρχει για ανώφελα πράγματα, για βόλτες, για γήπεδο, για εκδρομή για την καφετέρια, το καφενείο, τη θάλασσα.
Ο καθένας για τον τόπο που θέλει να φθάσει, στο δρόμο αυτόν θα περπατάει.

•     "ο παπάς είναι αμαρτωλός"
Στην Εκκλησία πάμε μόνο για να λατρεύσουμε τον Τριαδικό Θεό και για τα Ιερά Μυστήρια. Η αναξιότητα του παπά και των υπολοίπων συντελεστών του Ναού δεν μας αφορά. Εμείς θα δώσουμε λόγο για τα δικά μας και αυτοί για τα δικά τους.

•     "έχω πένθος"
Αντιθέτως πρέπει πιο συχνά να εκκλησια-ζόμαστε όταν έχουμε πένθος, με βάση το λόγο του Κυρίου μας: "Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς" (Κατά Ματθαίον κεφ.11, στ.28),  αλλά και για να προσευχηθούμε για τις ψυχές των κεκοιμημένων, μέσω των μνημόσυνων, που αποδεδειγμένα βοηθούν τις ψυχές τους. 

•     "θα ακούσω τη Λειτουργία από το ραδιόφωνο"
Αυτό ισχύει μόνο για άρρωστους, κατάκοιτους, υπέργηρους, ή αν εργάζεται κανείς σε υποχρεωτική εργασία και δεν μπορεί να πάει στην Εκκλησία. Το Σώμα και το Αίμα Του Χριστού όμως, που είναι η κορύφωση της Θείας Λειτουργίας δεν μπορούμε να το λάβουμε μέσω ραδιοφώνου & τηλεόρασης.

•    διάφορες άλλες δικαιολογίες όπως:
οτι μας ενοχλεί το λιβάνι, ή οτι δεν έχουμε πολυτελή ενδυμασία λες και θα πάμε σε δεξίωση, ή οτι δεν θα έχουμε καμία ωφέλεια, ή οτι δεν χρειάζεται αφού περάσαμε από το Ναό και ανάψαμε ένα κεράκι, λες και το κερί θα μας σώσει από μόνο του, ή για να μη μας κοροϊδεύουν τους νέους ως οπισθοδρομικούς και θρησκόληπτους κλπ.
Όλα αυτά είναι τακτικές του διαβόλου και άλλες πολλές, για να μας αποτρέψει από την Εκκλησία και κατά συνέπεια, σε βάθος χρόνου, από τη σωτηρία της ψυχής μας. 

•     "εργάζομαι την Κυριακή"
Αφήσαμε τελευταίο ένα από τα σπουδαιότερα θέματα. Η εργασία της Κυριακής δεν έχει την ευλογία του Θεού. Κυριακή λέγεται η ημέρα αυτή διότι είναι αφιερωμένη στον Κύριο (εξ' ου και η λέξη Κυριακή). "Είμαι φτωχός σου λέει κάποιος, πρέπει να εργασθώ και την Κυριακή για να βοηθήσω την οικογένειά μου"  - δεν καταλαβαίνει όμως οτι το κέρδος που προέρχεται από την εργασία της Κυριακής είναι καταραμένο κέρδος και ακριβώς εάν την ημέρα αυτή την αφιέρωνε στον Κύριο, σε συνδυασμό με την καθημερινή πνευματική ζωή που θα έκανε και αυτός και η οικογένειά του, τότε πλέον δεν θα έφτανε ποτέ στο επίπεδο της φτώχιας ώστε να κινδυνεύει η επιβίωσή του, διότι ακριβώς δεν θα τον άφηνε ποτέ ο Χριστός να φθάσει.
Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται:
"έξι ημέρες πρέπει να εργάζεσαι και να κάνεις όλα τα έργα σου, την δε ημέρα την εβδόμη, ημέρα αναπαύσεως, θα την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου, σε αυτήν δε θα κάνεις κανένα έργο εσύ και ο υιός σου και η θυγατέρα σου και ο δούλος σου και η δούλη σου, το βόδι σου, το υποζύγιό σου και κάθε ζώο σου και αυτός ακόμη ο ξένος ο οποίος παραμένει προσωρινά κοντά σου. Διότι σε έξι ημέρες δημιούργησε ο Κύριος τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν σε αυτά και κατέπαυσε κατά την έβδομη ημέρα. Δια τούτο ευλόγησε ο Κύριος την εβδόμη ημέρα και την έκανε για εμάς αγία, αφιερωμένη σε Αυτόν." (Έξοδος κεφ.20, στ.9-11, και σε Δευτερονόμιον κεφ.5, στ.12-15)

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγάλος αυτός Εθναπόστολος, που αφορμή για το μαρτύριό του ήταν ο αγώνας του για την κατάργηση των παζαριών της Κυριακής και η μετάθεσή τους στα Σάββατα, στην Δ' Διδαχή του μας λέει τα εξής: «Πρέπει καί ἐμεῖς νά ἐργαζόμαστε τίς ἕξι ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος γιά αὐτά τά μάταια, γήινα καί ψεύτικα πράγματα, καί τήν Κυριακή νά πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία καί νά στοχαζόμαστε τίς ἁμαρτίες μας, τόν θάνατο, τήν κόλαση, τόν Παράδεισο, τήν ψυχή μας  πού εἶναι τιμιότερη  ἀπό ὅλο τόν κόσμο, καί ὄχι νά πολυτρῶμε καί νά πολυπίνουμε καί νά κάνουμε ἁμαρτίες. Οὔτε νά ἐργαζόμαστε καί νά πραγματευόμαστε τήν Κυριακή. Ἐκεῖνο τό κέρδος ὁποῦ γίνεται τήν Κυριακή εἶναι ἀφορισμένο καί καταραμένο, καί βάζετε φωτιά καί κατάρα στό σπίτι σας καί ὄχι εὐλογία.»

Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι 17 αιώνες πριν, στις 7 Μαρτίου του έτους 321 μ.Χ.  ο Άγιος Μέγας Κωνσταντίνος καθιερώνει την αργία της Κυριακής, ως ημέρα αναπαύσεως, αγαλλιάσεως, Θείας Λατρείας και αγαθοεργίας. Σήμερα και πάντα οφείλουμε να προστατεύουμε την αργία της Κυριακής στη χώρα μας, στην οποία βρίσκεται η καρδιά της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, με τόσο αίμα Αγίων να έχει ποτίσει τούτο το χώμα, διότι σε διαφορετική περίπτωση η ασέβεια είναι φοβερή  προκαλώντας το Θεό να μας εγκαταλήψει.
Έχουμε ευθύνη λοιπόν οι Χριστιανοί για τη διαφύλαξη της αργίας της Κυριακής και θα δώσουμε λόγο γι αυτό, εν ημέρα κρίσης.
Ο Χριστιανός την Κυριακή:
  • - κρατάει το κατάστημά του κλειστό
  • - εκκλησιάζεται 
  • - αποφεύγει κάθε εμπορική συναλλαγή 
  • - στηρίζει τους εμπόρους που έχουν κλειστά τα καταστήματά τους τις Κυριακές, προτιμώντας αυτούς για τις αγορές του τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας

Η προετοιμασία για τον Εκκλησιασμό

•    Κατ' αρχήν θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πνευματικά, με μετάνοια, συμφιλίωση με όσους μας έβλαψαν, ή εμείς βλάψαμε, ελεημοσύνη, καλές πράξεις και γενικά καθαρότητα καρδιάς.

•    Εάν πρόκειται να κοινωνήσουμε θα πρέπει πριν τον Εκκλησιασμό να διαβάσουμε την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως και μάλιστα από το προηγούμενο βράδυ, αλλά και το πρωί πριν ξεκινήσουμε για την Εκκλησία.
•    Η καθυστέρησή μας και η προσέλευσή μας στο τέλος των Ιερών Ακολουθιών δεν αποτελεί ένδειξη σεβασμού στην Θεία Πρόσκληση. Όπως οι φίλοι ενός θεατρικού έργου προσέρχονται από την αρχή στο θέατρο, έτσι και στην Εκκλησία  πρέπει να προσερχόμαστε από την αρχή.
•    Πέρα από την πνευματική μας προετοι-μασία, απαιτείται και η σωματική μας προετοιμασία, καθαρό σώμα δηλαδή και σεμνή ενδυμασία, η οποία πρέπει να εμπνέεται από τη σοβαρότητα και την ιερότητα του χώρου. Άσεμνη και αποκαλυπτική εμφάνιση, ή ακόμη και ακριβά ενδύματα που προσελκύουν το ανθρώπινο μάτι, δεν συνάδουν με τον ιερό χώρο του Ναού, διότι αφενός προσβάλουν τον ίδιο το Χριστό και την Εκκλησία Του και αφετέρου είναι εστία πρόκλησης αμαρτιών στους υπόλοιπους Χριστιανούς, τους οποίους θα σκανδαλίσει η ενδυμασία μας. Και ναι μεν ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του, αλλά θα χρεωθούμε και εμείς το σκανδαλισμό που επιτρέψαμε στις ψυχές των άλλων ανθρώπων.

Η συμπεριφορά μας στον Ιερό Ναό

Ο Ναός είναι χώρος Ιερός και αυτό πρέπει να το πιστεύουμε εισερχόμενοι σε αυτόν. Μερικά πρακτικά θέματα που καλό είναι να θυμόμαστε κατά την είσοδο και παραμονή μας στον Ιερό Ναό είναι τα εξής:
1. Η εμφάνισή μας (όπως αναφέρθηκε και πριν) γενικά πρέπει να συνάδει με την ιερότητα του χώρου, που σημαίνει ότι πρέπει να είναι ταπεινή. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι ούτε αποκαλυπτική (π.χ. εξώπλατα, ντεκολτέ, μίνι φούστες κλπ για τις γυναίκες, ή κοντά παντελόνια για τους άνδρες), αλλά ούτε και εξεζητημένη, όπως περίτεχνες κομμώσεις, φαντασμαγορικά ρούχα κλπ για τις γυναίκες ή/και βαψίματα (μάτια, χείλη κλπ), σαν να ήταν βραδινή κοσμική έξοδος. Ειδικά η προσκύνηση των Εικόνων από γυναίκες με βαμμένα χείλη, γεγονός το οποίο επιπλέον λερώνει και την Εικόνα, είναι μεγάλη ασέβεια, καθώς επίσης αν γίνεται το ίδιο και κατά τη Θεία Κοινωνία.
Δεν προσερχόμαστε λοιπόν στην Εκκλησία ενδιαφερόμενοι για το τι θα πει ο κόσμος για την εμφάνισή μας, αλλά αναλο-γιζόμενοι πώς θέλει να μας δει ο Χριστός και εξωτερικά και εσωτερικά, γνωρίζοντας ότι αν νοιώθουμε πραγματικό σεβασμό και ευλάβεια, αυτό συγκινεί το Θεό. Συνήθως η εξωτερική μας εμφάνιση  βέβαια εκφράζει και την εσωτερική μας διάθεση.
Επίσης το σωστό είναι οι γυναίκες να αποφεύγουν τα παντελόνια στους Ιερούς Ναούς, προς ένδειξη σεβασμού και αποφυγή σκανδαλισμών, ιδιαίτερα δε, εάν εισέρχονται σε Μοναστήρι οπότε, είτε θα φοράνε μακριές φούστες από πριν, ή θα εφοδιαστούν με επιπρόσθετη φούστα που συνήθως υπάρχουν στις εισόδους των Μοναστηριών για να τη φορέσουν πάνω από το παντελόνι, την οποία επιστρέφουν πάλι πίσω κατά την έξοδό τους.
Εάν πάντως έχουμε την οποιαδήποτε αμφιβολία για το ευπρεπές της ενδυμασίας μας που τυχόν να μην είναι η κατάλληλη, αλλά θέλουμε από εσωτερική ανάγκη να μπούμε στο Ναό και να προσευχηθούμε, τότε καλό είναι να συμβουλευόμαστε πρώτα κάποιο κληρικό από το Ναό πριν εισέλθουμε σε αυτόν, εκφράζοντάς του παράλληλα την ανάγκη μας αυτή.
2. Η είσοδος μας στον ιερό Ναό γίνεται ευλαβικά με βάδισμα αργό και αθόρυβο, χωρίς να κάνουν θόρυβο τα τακούνια των παπουτσιών μας και διακόπτοντας κάθε συζήτηση που τυχόν κάναμε έξω από το Ναό. Μέσα στο Ναό δεν συζητάμε με κανέναν, παρά μόνο προσευχόμαστε. Επομένως ότι θέλουμε να πούμε, ας το κάνουμε λίγο πριν μπούμε στο Ναό. Επίσης αν δούμε γνωστούς μας μέσα στο Ναό δεν τους ασπαζόμαστε και δεν αρχίζουμε τους χαιρετισμούς και τις κουβέντες.
Τέλος εάν τύχει κατά την είσοδό μας στο Ναό να διαβάζεται ο Εξάψαλμος (νωρίς στον Όρθρο πριν τη Θεία Λειτουργία), ή το Ευαγγέλιο, τότε σταματάμε ακίνητοι έως ότου λάβει τέλος η ανάγνωση. Το ίδιο κάνουμε αν τύχουμε στη Μικρή Είσοδο (με το Ευαγγέλιο) ή στη Μεγάλη Είσοδο (των Τιμίων Δώρων). 3. Το άναμμα του κεριού: αφού κάνουμε το σταυρό μας μπαίνοντας  στο Ναό με μια μικρή υπόκλιση, κάνοντας μια πρώτη ευχή, κατευθυνόμαστε στο παγκάρι για να πάρουμε κεριά, αν θέλουμε. Ένα με δύο κεριά είναι αρκετά (ένα προς τιμήν του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων και ένα για τη σωτηρία των δικών μας ψυχών, ζώντων και κεκοιμημένων), ή ένα κερί για όλα. Τα πολλά κεριά συνήθως δημιουργούν και άλλα προβλήματα.
Ανάβοντας το κερί προσευχόμαστε στο Χριστό για να μας φωτίζει τη ζωή μας με το Φως Του, όπως το ταπεινό φως του κεριού και να λειώνει η ζωή μας από αγάπη, όπως λιώνει και το κερί. 4. Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων: κάνουμε μία ή τρεις μετάνοιες με σταυρό και ασπαζόμαστε την κάθε εικόνα. Αν έχει κόσμο, τότε δεν καθυστερούμε, αλλά κάνουμε τις μετάνοιες λίγο πριν έρθει η σειρά μας. Προσκυνώντας τις Εικόνες προσευχόμαστε λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», αν προσκυνάμε Εικόνα Χριστού, ή «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» αν είναι της Παναγίας, ή «Άγιε του Θεού (το όνομα του Αγίου της Εικόνας) πρέσβευε υπέρ ημών» αν είναι Εικόνα Αγίου, ή ότι άλλο θέλουμε.
Στη συνέχεια αποχωρούμε με ευλάβεια από το πλάι, με σεβασμό να μην έχουμε προς τα πίσω μας την Εικόνα, αλλά και να μην δημιουργούμε πρόβλημα στους επόμενους. Τις Εικόνες του τέμπλου επίσης δεν τις προσκυνάμε κατά τη διάρκεια των Ιερών Ακολουθιών, διότι αυτό μοιάζει ως υπερβολική ένδειξη ευλάβειας, αλλά ταυτόχρονα ενοχλεί τους υπόλοιπους πιστούς, διασπώντας την προσοχή τους.
5. Η παραμονή μας μέσα στο ναό κατά την τέλεση των Ιερών Ακολουθιών γίνεται με ιδιαίτερη πάντα ησυχία, χωρίς να πηγαινοερχόμαστε άσκοπα πέρα δώθε. Η θέση κατά προτεραιότητα που επιλέγουμε είναι αριστερά του Ναού για τις γυναίκες και δεξιά για τους άνδρες. Όσο μπορούμε επίσης και όσο η υγεία μας το επιτρέπει, παραμένουμε όρθιοι κατά τις Ακολουθίες, και καθόμαστε κατά διαστήματα, ενθυμούμενοι ότι τα καθίσματα είναι «για να ξεκουραζόμαστε επειδή στεκόμαστε και όχι για να κουραζόμαστε επειδή καθόμαστε».  Σημαντικότατη στιγμή, εκτός των άλλων είναι κατά τη Θεία Κοινωνία, όπου είμαστε όλοι όρθιοι, είτε κοινωνάμε είτε όχι, διότι μπροστά στο Άγιο Βήμα εκείνη τη στιγμή βρίσκεται ο ίδιος ο Χριστός. 6. Σε συνάντηση με Ιερέα, (είτε μέσα, είτε έξω από το Ναό) κάνουμε μια μικρή υπόκλιση, χωρίς να κάνουμε το σταυρό μας και λέμε «Ευλογείτε» ή «Ευλόγησον Πάτερ», ή «Την ευχή σας Πάτερ (ή Δέσποτα εάν είναι κάποιος Επίσκοπος) και κατόπιν του φιλάμε το χέρι. Ο Ιερέας τότε απαντάει λέγοντας συνήθως: «Ευλογία Κυρίου», ή «του Κυρίου», ή «ο Κύριος». Εάν παραμείνουμε με τον Ιερέα και έχουμε διάλογο, τότε αποχωρώντας στο τέλος, ξανακάνουμε ότι κάναμε και πριν όταν τον συναντήσαμε. 7. Κάνουμε το Σταυρό μας μέσα στο Ναό, σε στιγμές που μας αναπαύει και μας ευχαριστεί, αλλά κυρίως στις παρακάτω στιγμές:
- κατά την είσοδο και έξοδό μας από το Ναό
- κατά το άναμμα του κεριού
- όταν προσκυνάμε τις Εικόνες και τα Άγια Λείψανα
- στην αρχή και στο τέλος της κάθε Ακολουθίας
- όταν γίνεται εκφώνηση της Αγίας Τριάδος («Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι», ή «…τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»)
- όταν γίνεται εκφώνηση της Παναγίας («Τῆς Παναγίας, ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν, Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας…»), καθώς και στο Μεγαλυνάριο της Παναγίας «Τὴν Τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ, καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόκον, σὲ μεγαλύνομεν»
- στα Απολυτίκια και Τροπάρια των Αγίων, όπου ακούμε το όνομα του Αγίου, ή της Αγίας.
- στη Μικρή Είσοδο, όταν περνάει μπροστά μας το Ευαγγέλιο και στη Μεγάλη Είσοδο όταν περνάνε τα Τίμια Δώρα.
- στον Τρισάγιο Ύμνο «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς…»
- στο «Δεῦτε, προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν Θεῷ…»
- στο «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου Δεσπότα…» πριν το τέλος του Εσπερινού
- πριν και μετά τη Θεία Κοινωνία
Σύμφωνα τέλος με διάταξη που μας παραδόθηκε από παλαιά, δεν κάνουμε το Σταυρό μας: α) όταν μας θυμιάζει ο Ιερέας (κάνουμε απλά μια υπόκλιση της κεφαλής) β) κατά την ανάγνωση του Εξάψαλμου στον Όρθρο γ) όταν φιλάμε το χέρι του Ιερέα και δ) όταν παίρνουμε το αντίδωρο από τον Ιερέα.

Οι πειρασμοί του διαβόλου κατά τον Εκκλησιασμό

Όταν πλέον ο διάβολος δεν μπορεί να μας αποτρέψει από το να πάμε στην Εκκλησία, τότε προσπαθεί αυτό που κάνουμε να μην είναι καθόλα θεάρεστο. Τί κάνει λοιπόν στην περίπτωση του εκκλησιασμού;
Προσπαθεί με κάθε μέσο να αλλοιώσει την ουσιαστική  συμμετοχή μας στις Ιερές Ακολουθίες και να μας αποτρέψει από την προσευχή μας, μέχρι να μας κάνει να αμαρτήσουμε και μέσα στην Εκκλησία. 

Μερικές από τις τακτικές του είναι:
1. να μας αποσπάσει την προσοχή από τη ροή της Ακολουθίας και των τελουμένων μέσα στον Ιερό Ναό, αλλά και από την προσευχή μας, βάζοντας μας σκέψεις διάφορες, όπως το να χαζεύουμε τους πολυελαίους και τους ανθρώπους γύρω μας, το να σκεφτόμαστε αυτά που αφήσαμε σε εκκρεμότητα πριν έρθουμε να εκκλησιαστούμε και αυτά που μας περιμένουν στη συνέχεια κλπ, κάθε σκέψη δηλαδή που θα εμποδίσει την ψυχή μας να αφοσιωθεί στο Θεό και σε όσα λειτουργικά συμβαίνουν μέσα στο ναό.
2. να ταράξει την ηρεμία μας, βάζοντάς μας σκέψεις εκνευρισμού από τη στάση και τη συμπεριφορά των τριγύρω μας, από τα μικρά παιδιά που ενδεχομένως προκαλούν μια αναταραχή κλπ, ενώ ο συγκεντρωμένος πραγματικά στην προσευχή πιστός Χριστιανός ουδόλως ενοχλείται από τέτοιες καταστάσεις, ακόμη και αν ο κόσμος χαλάει δίπλα του.
3. να μας ξυπνήσει σαρκικά πάθη, κοιτάζοντας άλλους ανθρώπους που σκανδαλίζουν με την εμφάνισή τους, γυναίκες με κάπως πιο αποκαλυπτική εμφάνιση, με ιδιαίτερη ομορφιά κλπ. Λέει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...Τί κάνεις εκεί άνθρωπέ μου; Στην Εκκλησία βρίσκεσαι και τις γυναικείες ομορφιές περιεργάζεσαι; Πώς βεβηλώνεις μ' έναν τέτοιο τρόπο το Ναό του Θεού; Νομίζεις πως η Εκκλησία είναι αγορά ή, κάτι χειρότερο, πορνείο; Μέσα στην αγορά μάλιστα, ντρέπεσαι να κοιτάξεις πονηρά μια γυναίκα και στο Ναό, την ώρα που ο Θεός ο ίδιος σου μιλάει, αποτρέποντάς σε από τέτοια αμαρτήματα - γιατί "όποιος βλέπει γυναίκα με πονηρή επιθυμία, έχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μαζί της" (Κατά Ματθαίον κεφ.5, στ.28) - μεταβάλλεις τα μάτια σου σε όργανα ανομίας και την καρδιά σου σε εργαστήριο ακολασίας; Καλύτερα να ήσουνα τυφλός, παρά να χρησιμοποιείς έτσι τα μάτια σου. Σκέψου άνθρωπε μου, μπροστά σε Ποιόν στέκεσαι την ώρα της φρικτής μυσταγωγίας και μαζί με ποιούς - με τα Χερουβίμ, με τα Σεραφείμ, με όλες τις ουράνιες δυνάμεις. Αναλογίσου μαζί με ποιούς ψάλλεις και προσεύχεσαι. Είναι αρκετό για να συνέλθεις, όταν θυμηθείς οτι, ενώ έχεις υλικό σώμα, αξιώθηκες να υμνείς τον Κύριο όλης της κτίσεως μαζί με τους άυλους Αγγέλους..."
Για το λόγο αυτό η Εκκλησία φρόντισε να υπάρχουν στο Ναό ξεχωριστές θέσεις για τους άνδρες και ξεχωριστές για τις γυναίκες. Αν δεν υπάρχουν οι σχετικές πινακίδες (Θέσεις Ανδρών - Θέσεις Γυναικών), τότε οφείλουμε να γνωρίζουμε οτι οι άνδρες προσέρχονται στις δεξιές θέσεις και οι γυναίκες στις αριστερές.
Οι ξεχωριστές αυτές θέσεις δεν είναι για θέμα διάκρισης, αλλά καθαρά για θέμα πειρασμών.
Να σημειώσουμε εδώ οτι στην Εκκλησία του Χριστού δεν υπάρχουν διακρίσεις - τα ίδια Τίμια Δώρα προσφέρονται και σε άνδρες και σε γυναίκες και το ίδιο στεφανώνονται Άγιοι και οι άνδρες και οι γυναίκες.  Και όπως και πάλι αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "...κατά την εποχή των Αποστόλων ήταν μαζί οι άντρες και οι γυναίκες. Καθ΄ όσον οι άντρες ήταν άντρες και οι γυναίκες ήταν γυναίκες. Τώρα όμως οι μεν γυναίκες μοιάζουν με πόρνες, οι δε άνδρες μοιάζουν με μανιασμένους ίππους. Τότε και οι γυναίκες ασκούσαν πολλή ευσέβεια και οι άνδρες σεμνότητα και σωφροσύνη. Τότε για τις γυναίκες το έργο ήταν πώς θα αυξηθεί το έργο του κηρύγματος, ενώ τώρα πώς θα φανούν όμορφες και ευπαρουσίαστες"(Ε.Π.Ε. 11,800-802)
4. να μας εξαντλήσει την υπομονή όταν βρισκόμαστε στην ουρά σε ένα προσκύνημα Ιερών Εικόνων, Λειψάνων, ακόμη και κατά τη στιγμή της Θείας Κοινωνίας, ή της λήψης του Αντίδωρου κλπ, έτσι ώστε αντί να σεβαστούμε την ιερότητα του χώρου και της στιγμής, να αρχίσουμε να εκνευριζόμαστε, να σπρώχνουμε, με αποτέλεσμα ότι καλό θα λαμβάναμε, τελικά να το χάνουμε με την ασεβή συμπεριφορά μας.
5. να μας κάνει να εκτελούμε διακονήματα στο Ναό χωρίς διάκριση, μη αναλογιζόμενοι πάλι την ιερότητα του χώρου και την υποχρέωσή μας να διαφυλάξουμε την ησυχία στο Ναό.
Αυτό συμβαίνει καμιά φορά σε ανθρώπους που διακονούν στο Ναό, από επιτρόπους, νεωκόρους, άτομα του φιλόπτωχου κλπ, όπου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους τυχαίνει κάποτε να προκαλούν μεγαλύτερο εκνευρισμό στους υπόλοιπους Χριστιανούς και οχλαγωγία, όταν συμπεριφέρονται χωρίς διάκριση, όπως π.χ. κατακρίνοντας με υπερβάλλοντα ζήλο (πειρασμός εκ δεξιών) κάποιες αμέλειες των εκκλησιαζομένων, προκαλώντας περισσότερη ταραχή παρά ησυχία, την οποία οι ίδιοι θέλουν τυπικά να διαφυλάξουν.
Αυτά συμβαίνουν όταν τα διακονήματα αυτά γίνονται χωρίς διάκριση, διότι είναι μεν ιερή η ευταξία μέσα στο Ναό και καθήκον για όσους έχουν οριστεί από τον Προϊστάμενο του Ναού να τη διαφυλάττουν, αλλά όταν αυτό γίνεται χωρίς διάκριση, τότε το αποτέλεσμα είναι χειρότερο, διότι όπως είπαμε και στην ενότητα των Αρετών "Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις".

Τα 7 Ιερά Μυστήρια

Στον Ιερό Ναό επίσης τελούνται τα 7 Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, τα οποία είναι απαραίτητα για τον αγιασμό των μελών της Εκκλησίας. Τα Μυστήρια αυτά είναι Ιερές τελετές, με τις οποίες μεταδίδεται η Χάρη του Θεού προς τον άνθρωπο και είναι τα εξής: 1) το Βάπτισμα, 2) το Χρίσμα, 3) η Μετάνοια και Εξομολόγηση, 4) η Θεία Ευχαριστία, 5) ο Γάμος, 6) το Ιερό Ευχέλαιο και 7) η Ιερωσύνη.



Το Δώρο Του Θεού - Τι γίνεται κατά την Θεία Λειτουργία-Ευχαριστία ;
Πρώτη Εντολή στην Αγία Γραφή είναι να αγαπήσουμε το Θεό Πατέρα μας με όλη την καρδιά μας και την ψυχή μας και δεύτερη, όμοια της πρώτης, να αγαπήσουμε τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να έλθουμε στο δρόμο του Χριστού μετανοημένοι και αποφασισμένοι να αποβάλουμε τον κακό μας εαυτό. Ο Χριστός, όπως ο ίδιος μας είπε, ήλθε στον κόσμο για να καλέσει "ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν" (Κατά Λουκάν, κεφ.5, στ.32), γι αυτό μας παρέδωσε ο ίδιος το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης, ως φιλεύσπλαχνος που είναι, διαγράφοντάς μας τις αμαρτίες μας, όταν με ειλικρίνεια και συντριβή καρδιάς μετανοούμε και τις εξομολογούμαστε στον Πνευματικό μας Πατέρα. Δεν πρέπει όμως να απελπιζόμαστε εάν ξαναπέσουμε στην ίδια αμαρτία, αλλά να ερχόμαστε πάλι στην Εξομολόγηση, στο "λουτρό της ψυχής" (αρκεί να μη γίνεται αυτό με πονηριά), για να καθαριζόμαστε, όπως καθαρίζουμε και το σώμα μας ξανά και ξανά.

Εάν βρεθούμε σε ένα επίγειο δικαστήριο για κάποια αδικήματα που κάναμε, όσο μετανοημένοι και να είμαστε, όσο και να κλάψουμε, θα πρέπει να υποστούμε κάποια τιμωρία, μικρή η μεγάλη, θα υπάρχει όμως τιμωρία.
Στο δικαστήριο του Θεού όμως, όσο ακόμη είμαστε εν ζωή, δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. Εάν μετανοήσουμε πραγματικά και προσέλθουμε με συντριβή καρδίας στο Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης, τότε ο Θεός Πατέρας μας, εξαιτίας της μεγάλης Του αγάπης προς εμάς, μας χαρίζει τη διαγραφή των αμαρτημάτων μας και μας δίδει ξανά την ευκαιρία, μετανοημένοι, έχοντας μεταβάλλει το νου μας δηλαδή, να ζήσουμε πλέον μια νέα ζωή χωρίς τα πάθη που μας οδηγούν στην αμαρτία.
Η μετάνοια αυτή όμως, είναι φάρμακο με ημερομηνία λήξεως και λήγει την ημέρα που θα κλείσουμε τα γήινα μάτια μας, διότι μετά δεν υπάρχει η ευκαιρία αυτή. Κι επειδή ποτέ δεν είναι κανείς σίγουρος αν θα ζει αύριο, διότι το τώρα είναι δικό μας, γι αυτό η μετάνοια μας πρέπει να ξεκινήσει σήμερα, τώρα.
Ο Θεός Πατέρας μας όμως, ως φιλάνθρωπος που είναι μακροθυμεί και μακροθυμεί και μπορεί να κρατάει και χρόνια πολλά αυτή η μακροθυμία, αλλά υπάρχει και ένα τέλος και αλλοίμονο εάν το τέλος αυτό είναι να μας βρει ο θάνατος του σώματός μας χωρίς μετάνοια.
Διότι ναι μεν δεν είμαστε αθάνατοι στο σώμα αυτό, αλλά μόνο μέσω αυτού του σώματος μπορούμε να μετανοήσουμε διασφαλίζοντας την αιωνιότητα της ευτυχίας ή αν δεν μετανοήσουμε την αιωνιότητα της δυστυχίας.
Εάν λοιπόν περνάει ο καιρός και εμείς μένουμε αμετανόητοι, μακριά από το Χριστό, την Εκκλησία του και τα Ιερά Μυστήρια, ιδίως αυτού της Μετάνοιας και Εξομολόγησης, τότε θα λέγαμε ότι όντως εκμεταλλευόμαστε αυτή τη μακροθυμία του Θεού απέναντι στις αμαρτίες μας.
Γιατί λοιπόν να περιμένουμε πότε θα πάψει αυτή η μακροθυμία του Θεού σε αυτή την τωρινή αχάριστη ζωή μας, (όταν ο Θεός βέβαια το κρίνει) και να γευθούμε τότε τη θλίψη, ως αποτέλεσμα της απομάκρυνσή μας από το Θεό;
Βέβαια ακόμη κι έτσι είναι προτιμότερο να γευθούμε τη θλίψη σε αυτή τη ζωή, παρά να γευθούμε μια και καλή την αφόρητη αιώνια κόλαση, χωρίς επιστροφή. Διότι ίσως έτσι, με τον τρόπο αυτό, να συνετιστούμε και να έλθουμε σε μετάνοια.
Οι θλίψεις βέβαια ενδέχεται, κατά τη βούληση του Θεού, να είναι και πολύ οδυνηρές, είτε προσωπικές π.χ. σοβαρές αρρώστιες ή απώλειες προσώπων, είτε συλλογικές όπως εθνικές καταστροφές, επιδρομές εχθρών, μαζική πείνα, επιδημίες κλπ. Να χαιρόμαστε όμως ότι ακόμη και με τις θλίψεις αυτές είναι καλύτερα, μήπως και μετανοήσουμε, από το να μην μετανοούσαμε ποτέ.
Διότι αν κλείσουμε τα μάτια χωρίς μετάνοια, θα καούμε στο αιώνιο πυρ της κολάσεως χωρίς επιστροφή και μόνη ελπίδα ανακούφισης τότε θα είναι τα μνημόσυνα και ο πνευματικός αγώνας που θα κάνουν για μας, όσοι μείνανε πίσω μας στη ζωή αυτή.
  Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης το παρέδωσε ο ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στους μαθητές Του και διαμέσου της διαδοχής αυτών στους Ιερείς σήμερα,  λέγοντάς τους:

"...λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται" (Κατά  Ἰωάννην κεφ.20, στ.23) δηλαδή: "...λάβετε Πνεύμα Άγιον· σε όποιους συγχωρείτε τις αμαρτίες, θα είναι συγχωρημένες και από το Θεό. Σε όποιους όμως τις κρατείτε άλυτες και ασυγχώρητες, θα μείνουν αιώνια ασυγχώρητες"
Είπε επίσης:
"Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅσα ἐὰν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ὅσα ἐὰν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ" (Κατά Ματθαίον κεφ.18, στ.18) δηλαδή: "Σας διαβεβαιώνω ότι όσα αμαρτήματα αφήσετε δεμένα και ασυγχώρητα στη γη, θα μείνουν δεμένα και ασυγχώρητα στον Ουρανό. Και όσα συγχωρήσετε στη γη, θα είναι συγχωρημένα και λυμένα στον Ουρανό.

Τί είναι η όμως η Εξομολόγηση;  



Εξομολόγηση, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, είναι μια θεληματική φανέρωση των πονηρών έργων, λόγων και λογισμών, που γίνεται με το στόμα και είναι: κατανυκτική, κατηγορητική, ευθεία, χωρίς ντροπή, αποφασιστική και που γίνεται μπροστά σε νόμιμο Πνευματικό Πατέρα.

- Θεληματική, είναι η εξομολόγηση (πάντα σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο) διότι γίνεται με το στόμα, χωρίς βία ή ανάγκη, αλλά από μόνος του ο άνθρωπος φανερώνει, με δική του θέληση, όλα τα αμαρτήματά του, χωρίς να περιμένει να τον ρωτήσει ο Πνευματικός. - Κατανυκτική, διότι πρέπει να γίνεται με ταπείνωση, ακόμη και όταν δεχόμαστε τον έλεγχο του Πνευματικού, όχι μόνο να μην θυμώνουμε, αλλά να χαιρόμαστε - να σκύβουμε το κεφάλι και τα δάκρυά μας να βρέχουν τα πόδια μας και η καρδιά μας να είναι συντετριμμένη, διότι όπως λέει ο Προφήτης και Βασιλέας Δαυίδ: "καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει" (Ψαλμός 50) δηλαδή "καρδιά που έχει συντριβεί και ταπεινωθεί, ο Θεός ποτέ δεν θα την εξουθενώσει". - Κατηγορητική, διότι πρέπει να κατηγορούμε τον εαυτό μας και μόνο ως υπεύθυνο για τα αμαρτήματά μας και κανέναν άλλον να μην κατηγορούμε προφασιζόμενοι δήθεν οτι άλλοι έγιναν η αιτία για τα δικά μας αμαρτήματα, όπως δηλαδή έκανε ο Αδάμ ρίχνοντας την ευθύνη στην Εύα και η Εύα ρίχνοντας την ευθύνη στο φίδι. Η δική μας προαίρεση, η δική μας αδιαφορία ήταν που μας οδήγησε στην αμαρτία και μόνο. - Ευθεία, πρέπει να είναι η εξομολόγηση, διότι η αλήθεια για την αμαρτία μας πρέπει να λέγεται ακριβώς όπως τη διαπράξαμε, με όλα τα περιστατικά τόπου, χρόνου, προσώπων, αριθμού, τρόπου, χωρίς να αφαιρέσουμε και χωρίς να προσθέσουμε τίποτε, όπως κάνουν κάποιοι πονηροί οι οποίοι περιγράφουν την αμαρτία με λόγια τεχνικά, ώστε και να κρύπτεται και να φανερώνεται η αμαρτία, λιγοστεύοντας έτσι την ντροπή.
Οι αμαρτίες πρέπει να λέγονται με λόγια απλά, αληθινά, χωρίς δόλο και όχι επιφανειακά, χωρίς να μακρηγορούμε με περιττά λόγια, αλλά και χωρίς να αποκρύπτουμε τίποτε. - Χωρίς ντροπή, (πάντα σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο) διότι ο Θεός δεν σου έδωσε Πνευματικό κάποιον Άγγελο, ή Αρχάγγελο, όπου ενώπιων αυτών που είναι αναμάρτητοι, να ντραπείς, αλλά σου έδωσε άνθρωπο, έναν ομοιοπαθή όπως εσένα για να μην ντραπείς. Η ντροπή, οφείλουμε να ξέρουμε, είναι τέχνασμα του διαβόλου που χρησιμοποιεί κατά την εξομολόγηση. Ακόμη κι αν σκεφτείς οτι ο Πνευματικός σου θα φανερώσει σε άλλους τις αμαρτίες σου, λέει ο Άγ. Νικόδημος, να μην σε εμποδίσει αυτό στην εξομολόγηση, διότι είναι πλάνη του διαβόλου, με την οποία θέλει να καταστρέψει την ψυχή σου. Αλλά και εάν μεν τις φανερώσει (κάτι πολύ δύσκολο έως αδύνατο), εκείνος θα απολογηθεί στο Θεό για το κακό αυτό, ενώ εσύ που εξομολογήθηκες είσαι αθώος και συγχωρημένος για τις αμαρτίες σου.
Πρέπει να γνωρίζουμε επίσης τα εξής:
* οι αμαρτίες μας πρέπει να φανερωθούν, είτε εδώ, είτε εκεί, είτε δηλαδή εδώ στον Πνευματικό μας και μόνο, είτε στον φοβερό Κριτή εν ώρα κρίσης, όπου εκεί θα τις παρουσιάσει, σαν σε θέατρο, μπροστά σε όλους τους Αγγέλους και σε όλους τους ανθρώπους. Γι αυτό και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμβου-λεύει να πάμε στην Εκκλησία και να κλάψουμε για τα αμαρτήματά μας εδώ, για να μην ελεγχθούμε τότε από μυριάδες Αγγέλους και ανθρώπους, καταντροπιασμένοι.
Τι είναι προτιμότερο λοιπόν λέει; εδώ στην Εκκλησία του Θεού, στον Πνευματικό μόνο, ή δημόσια μπροστά σε τόσες χιλιάδες;
* αν μείνει ανεξομολόγητη μία μόνη αμαρτία, μένουν ασυγχώρητες και οι υπόλοιπες, δηλαδή εάν εξομολογηθούμε όλες τις αμαρτίες μας και κρύψουμε μία από ντροπή, πρέπει να γνωρίζουμε οτι όχι μόνο και οι αμαρτίες που εξομολογηθήκαμε μένουν ασυγχώρητες, αλλά προσθέτουμε ακόμη επάνω μας και άλλη μία, αυτή της ιεροσυλίας για το κρύψιμο αυτό, όπως λέει στο Εξομολογητάριο ο Ιεροσολύμων Χρύσανθος. Γι αυτό, όπως είχε πει κάποτε ένας Διδάσκαλος, εάν θέλεις να νικήσεις το διάβολο, που σου φέρνει την ντροπή, λέγε πρώτη από όλες εκείνη την αμαρτία που ντρέπεσαι περισσότερο. - Αποφασιστική πρέπει να είναι επίσης η εξομολόγηση, δηλαδή σταθερά και αποφασιστικά να πηγαίνουμε στον Πνευματικό μας προτιμώντας χίλιες φορές να πεθάνουμε, παρά να αμαρτήσουμε πλέον με τη θέλησή μας, διότι εάν δεν έχουμε τέτοια απόφαση, λέει ο Άγιος Νικόδημος, λίγο θα μας ωφελήσει η εξομολόγηση, γιατί είναι σαν να έχουμε το ένα πόδι στον Πνευματικό και το άλλο στην αμαρτία και ενώ μεν με το στόμα εξομολογούμαστε, με την καρδιά μελετάμε πάλι να κάνουμε την αμαρτία ξανά. Τότε, όπως αναφέρεται στην Β΄ Επιστολή Πέτρου (κεφ.2, στ.22) μοιάζουμε σαν "κύων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐξέραμα, καί, ὗς λουσαμένη εἰς κύλισμα βορβόρου", δηλαδή όπως το σκύλο που αφού ξεράσει, επιστρέφει πάλι στο ξέρασμά του και όπως το χοίρο, ο οποίος αφού πλυθεί και καθαρισθεί, κυλιέται πάλι μέσα στο βούρκο.
Δεν πρέπει από συνήθεια λοιπόν να εξομολογούμαστε, αλλά να είμαστε αποφασισμένοι να κόψουμε την αμαρτία, να αλλάξουμε ζωή και όχι να αναβάλλουμε την αμαρτία μας σε άλλο καιρό.
Αποφασίζω να διορθωθώ, να μην αμαρτήσω πλέον - με τέτοια αποφασιστικότητα λέει ο Άγιος να προσερχόμαστε στην εξομολόγηση.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας λέει επίσης: "..ντροπή είναι το να αμαρτάνεις και όχι το να ομολογείς τα αμαρτήματά σου..." 

Τί θα πούμε στην Εξομολόγηση

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι θα πούμε στην Εξομολόγηση από πριν και όχι να περιμένουμε να μας ρωτήσει ο Πνευματικός μας, διότι σύμφωνα και με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη: «στα μεν άλλα κριτήρια, όποιος φανερώσει τον εαυτό του φταίχτη, τιμωρείται, ενώ σε αυτό το κριτήριο της εξομολογήσεως, όποιος φανερώσει πρώτος και από μόνος του την αμαρτία συγχωρείται.
Γι αυτό δεν είναι υποχρεωμένος ο Πνευματικός να ρωτά τον εξομολογούμενο τι και τι έκανε, διότι έτσι ο μετανοών ελέγχεται και δεν εξομολογείται, αλλά ο ίδιος ο εξομολογούμενος πρέπει από μόνος του να ομολογεί τις αμαρτίες του, για να λάβει και τη συγχώρηση τους, διότι έτσι παραγγέλλει ο Θεός.»
(Εξομολογητάριον σελ. 265)
Για τους λόγους αυτούς λοιπόν, σεβόμενοι την Ιερότητα του Μυστηρίου της Εξομολόγησης, γίνεται κατανοητό επομένως οτι αυτά που θα εξομολογηθούμε στον Πνευματικό μας δεν πρέπει να είναι αποτέλεσμα μιας πρόχειρης  κίνησης, αλλά μιας προσεκτικής διερεύνησης του εαυτού μας πολύ καλά και σε βάθος, μιας αυτοεξέτασης δηλαδή, σε χρόνο ήρεμο και επαρκές για να συγκεντρωθεί ο νους μας, ώστε να εντοπίσουμε με ακρίβεια τα αμαρτήματα που διαπράξαμε.
Ένα σημαντικό θέμα στο σημείο αυτό είναι το κατά πόσο γνωρίζει ο Χριστιανός που προσέρχεται στο Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης, τί θεωρείται αμαρτία. Εάν δεν υπάρχει προηγούμενη γνώση, τότε καταρχήν η απάντηση στο θέμα αυτό έρχεται με την καθοδήγηση του Πνευματικού του Πατέρα και με τη συνεχή εντρύφησή του πιστού στον πνευματικό αγώνα. Εάν ο Πνευματικός το υποδείξει, ενδεχομένως ο πιστός να χρειαστεί να διαβάσει σχετικά φυλλάδια και βιβλία περί το θέμα αυτό.
Μπορούμε να πούμε όμως εδώ γενικά και συνοπτικά οτι πρακτικά τη σωστή εξομολόγηση βοηθάει η γνώση μερικών κειμένων της Εκκλησίας μας όπως:

-    Η γνώση των 10 Εντολών της Παλαιάς Διαθήκης
-    Η επί του Όρους Ομιλία του Κυρίου
(Οι «Μακαρισμοί» - Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κεφ.5)
-    Η ευχή της Θείας Μεταλήψεως
αλλά και γενικότερα βοηθάει:
-    Η γνώση των Παθών, τα οποία αγωνιζόμαστε να ξεριζώσουμε και
-    Η γνώση των Αρετών, τις οποίες αγωνιζόμαστε να καλλιεργήσουμε
Η εξέταση του εαυτού μας, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, μπορεί να γίνεται με βάση τους παρακάτω τρεις βασικούς τομείς:
-    στη σχέση μας με το Θεό
-    στη σχέση μας με τους
συνανθρώπους μας
-    στη σχέση μας με τον εαυτό μας - Αυτοεξέταση στη σχέση μας με το Θεό:  Εδώ περιλαμβάνεται η πρώτη εντολή του Θεού στον άνθρωπο, όπως μας είπε ο Χριστός στην Καινή Διαθήκη: “ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου” (Κατά Ματθ. κεφ. 22, στ. 37). Μεγάλο αμάρτημα είναι επίσης η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το Θεό που οφείλει να έχει ο πιστός Χριστιανός. Αυτό σημαίνει ότι δεν αμφιβάλει για την Αγάπη και την Πρόνοια του Θεού, δεν διαμαρτύρεται για τις διάφορες δοκιμασίες και ασθένειες στη ζωή του, δεν έχει άγχος, γογγυσμό γκρίνια κλπ.
Μεγάλο αμάρτημα επιπλέον είναι η αχαριστία για τις ευεργεσίες του Θεού στη ζωή μας. Αυτό εκδηλώνεται με το να ξεχνάμε, να μην ευχαριστούμε και να μην δοξολογούμε καθημερινά το Θεό Πατέρα μας για όσα μας προσφέρει, με το να μην μετέχουμε στις λατρευτικές συνάξεις της Εκκλησίας μας, και με την περιφρόνηση του Θεού γενικότερα. - Αυτοεξέταση στη σχέση μας με τους συνανθρώπους μας: Αφορά κυρίως τη δεύτερη εντολή, όπως είπε ο Χριστός, η οποία είναι όμοια της πρώτης, δηλαδή : “δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.” (Κατά Ματθ. κεφ.22, στ.39). Δηλαδή ό,τι δεν θέλουμε να μας κάνουμε, να μην το κάνουμε κι εμείς στους άλλους. Και όπως προσέχουμε και φροντίζουμε τον εαυτό μας, έτσι να φροντίζουμε και για τους συνανθρώπους μας, κυρίως μέσω της ελεημοσύνης, υλικής και πνευματικής (συμπεριλαμβανομένης και της προσευχής μας για τους άλλους). Δηλαδή και το κακό δεν πράττουμε, αλλά και το καλό πράττουμε στους άλλους. Ο Χριστιανός δεν αμαρτάνει μόνο κάνοντας το κακό, αλλά και αποφεύγοντας το καλό και για να γίνει αυτό πρέπει να αποβάλουμε τη φιλαυτία και τον εγωισμό μας και να ενδυθούμε την αγάπη που μας δίδαξε ο Κύριος μας. - Αυτοεξέταση στη σχέση μας με τον εαυτό μας: Επικεντρώνεται κυρίως γύρω από τη φιλαυτία μας, όταν ασχολούμαστε διαρκώς με τον εαυτό μας, την περιποίησή του, την καλοπέρασή του και γύρω από την αμετανοησία μας και τη συμμαχία μας με το διάβολο, ασχολούμενοι από το πρωί έως το βράδυ με έργα και συνήθειες που είναι αιτίες που γεννούν ποικίλες αμαρτίες. Αυτό συμβαίνει διότι αγαπάμε το χρήμα αντί για το Θεό, ή αγαπάμε ταυτόχρονα και το Θεό και το χρήμα, παραβαίνοντας την εντολή του Χριστού που μας είπε: “οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ." (Κατά Ματθαίον Κεφ.6, στ.24) δηλαδή: “δεν είναι δυνατόν να υπηρετείτε το Θεό και τον πλούτο". Επίσης διαπράττουμε αμαρτήματα λόγω της άγνοιας μας σε θέματα της πίστης μας και της αλήθειας του Χριστού, αλλά και λόγω της αδιαφορίας, της ραθυμίας και οκνηρίας μας.

Τέλος κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε είναι οι περιστάσεις της αμαρτίας, όπου σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη είναι οι εξής:

1.    Ποιός είναι αυτός που διέπραξε την αμαρτία;
2.    Ποιά αμαρτία διέπραξε;
3.    Γιατί τη διέπραξε;
4.    Με ποιό τρόπο τη διέπραξε;
5.    Πότε τη διέπραξε;
6.    Σε ποιό τόπο;
7.    Πόσες φορές τη διέπραξε;

Και όπως λέει ο Άγιος: « Διότι σε αυτά τα επτά εξεταζόμενο κάθε αμάρτημα, γίνεται ή μεγαλύτερο, ή μικρότερο» και συνεχίζει λέγοντας: «Κοντά λοιπόν σε αυτά τα επτά απαριθμούνται και τα προ της αμαρτίας και τα μετά την αμαρτία».

Πρακτικά θέματα για τη Μετάνοια και την Εξομολόγηση

Η Μετάνοια και η Εξομολόγηση είναι δύο ενέργειες που πρέπει να είναι άλλη-λένδετες και απαραίτητες να συνυπάρχουν και οι δύο, για να έχει ισχύ το Ιερό Μυστήριο. Δυστυχώς όμως καμιά φορά παρατηρείται το φαινόμενο:
- κάποιοι να μετανοούν, αλλά να μην εξομολογούνται και
- κάποιοι να εξομολογούνται, χωρίς να μετανοούν - Ένας πρακτικός τρόπος για να μην ξεχνάμε τα αμαρτήματα που θα εξομολογηθούμε είναι να τα σημειώνουμε κάπου προσωπικά, σε ένα χαρτί, αφότου τα διαπράξουμε (και πόσες φορές τα διαπράξαμε), χωρίς να κρύπτουμε κάτι και το οποίο θα έχουμε και κατά την Εξομολόγηση για να τα θυμηθούμε (θεωρείται καλή πρακτική και συστήνεται από πολλούς Πνευματικούς). - Εάν πρόκειται για την πρώτη μας εξομολόγηση, αφού κάνουμε τη αυτό-εξέτασή μας, μπορούμε να καταγράψουμε σε ένα χαρτί ό,τι θυμόμαστε από το παρελθόν μας, το οποίο θεωρούμε ότι ήταν αμάρτημα, όπως μας το υποδεικνύει η συνείδηση μας και κατόπιν με τη σταδιακή καθοδήγηση του Πνευματικού μας, θα εντοπίζουμε αμαρτήματα που διαπράξαμε στο παρελθόν και δεν εξομολογηθήκαμε, οπότε μόλις γίνεται αυτό, θα τα σημειώνουμε για να τα αναφέρουμε στην επόμενη Εξομολόγηση.
Σημαντική βέβαια είναι και η προσευχή, τόσο η δική μας, όσο και του Πνευματικού μας για να μας θυμίσει ο Θεός αμαρτήματα του παρελθόντος που έχουν ξεχαστεί, ιδιαίτερα αν είναι σοβαρά, ώστε να τα εξομολογηθούμε. - Πρέπει επίσης να έχουμε επίγνωση της μετάνοιάς μας, που σημαίνει καταρχήν επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας, την οποία αισθανόμαστε και βιώνουμε πραγματικά με ταπείνωση, με συντριβή καρδιάς, με ταπεινό φρόνημα και έχοντας αποφασίσει να μην επαναλάβουμε το ίδιο λάθος.  Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχουμε αποφασίσει να ξεκινήσουμε τη θεραπεία του εαυτού μας για να μην επαναλάβουμε την ίδια αμαρτία. Δηλαδή σημαίνει ότι είμαστε ουσιαστικά έτοιμοι να υπακούσουμε και να εκτελέσουμε τον κανόνα που θα μας θέσει ο Πνευματικός μας.
Φυσικά μπορεί να ξαναπέσουμε πάλι κάποια στιγμή στο ίδιο αμάρτημα, αλλά αυτός που μετανόησε αγωνίστηκε τουλάχιστον για ένα διάστημα.
Ίσως στην πορεία να μην τα κατάφερε μέχρι τέλους διότι το πάθος έχει ακόμη δυνατές ρίζες μέσα του. Ο αγώνας επίσης αυτός (εφόσον μετανοήσαμε) θα πρέπει να ξεκινάει άμεσα - δε σημαίνει δηλαδή ότι θα περιμένουμε την Εξομολόγηση για να διακόψουμε την αμαρτία, αλλά τη διακόπτουμε αμέσως. - Καρπός μετανοίας είναι καταρχήν η αποκατάσταση των επιπτώσεων που είχε η διάπραξη της αμαρτίας για την οποία μετανοήσαμε, σύμφωνα πάντα με την καθοδήγηση του Πνευματικού μας. Εάν είναι εφικτή η πλήρη αποκατάσταση των επιπτώσεων αυτών, τότε θα προβούμε στην πλήρη αποκατάσταση. Εάν όμως αυτό δεν είναι εφικτό (διότι κάποια πράγματα δεν αποκαθίστανται όταν χαλάσουν π.χ. ένας φόνος δεν φέρνει πίσω στη ζωή τον άνθρωπο), τότε φροντίζουμε να λάβουμε τουλάχιστον κάποια άλλα αντισταθμιστικά μέτρα για να απαλύνουμε όσο το δυνατόν το κακό που προξενήσαμε.

Η αποκατάσταση των επιπτώσεων της αμαρτίας μας πρακτικά σημαίνει ότι:

α) αν στεναχωρήσαμε και ζημιώσαμε κάποιους, εάν δημιουργήσαμε το όποιο πρόβλημα, θα πρέπει (εφόσον έχουμε μετανοήσει ειλικρινά), να ζητήσουμε καταρχήν συγγνώμη και να προσπαθήσουμε να συμφιλιωθούμε με τα άτομα τα οποία πικράναμε και αδικήσαμε με τη διάπραξη των αμαρτημάτων μας. Να μην ξεχνάμε εδώ ότι όπως εμείς ζητάμε συγγνώμη και θέλουμε να μας συγχωρήσουν οι άλλοι που βλάψαμε και πρωτίστως ο Θεός για τις αμαρτίες μας, έτσι και εμείς θα πρέπει να συγχωρούμε τις αμαρτίες των άλλων, όταν αυτοί μας βλάπτουν. Διότι στο «Πάτερ ημών», λέμε: "καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα  ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν" (Κατά Ματθαίον Εὐαγγέλιον Κεφ.6, στ.12) δηλαδή: "και συγχώρησε τα βαρύτατα χρέη μας, δηλαδή τις αναρίθμητες αμαρτίες μας, όπως (ὡς) και εμείς συγχωρούμε εκείνους, οι οποίοι είναι οφειλέτες απέναντί μας εξ αιτίας των αδικημάτων που μας έκαναν".

Σχετικά τώρα με το πόσες φορές οφείλουμε να συγχωρούμε εμείς τους άλλους που μας έβλαψαν, ας θυμόμαστε το λόγο του Κυρίου μας, όταν τον ρώτησε ο Απόστολος Πέτρος: "Τότε προσελθὼν αὐτῷ ὁ Πέτρος εἶπε· Κύριε, ποσάκις ἁμαρτήσει  εἰς ἐμὲ ὁ ἀδελφός μου καὶ ἀφήσω  αὐτῷ; ἕως ἑπτάκις; λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις, ἀλλ᾿ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά" (Κατά Ματθαίον Εὐαγγέλιον Κεφ.18, στ.21-22) δηλαδή: "τότε πλησίασε προς Αυτόν ο Πέτρος και είπε: “Κύριε, πόσες φορές θα φταίξει σε μένα ο αδελφός μου και θα τον συγχωρήσω; έως επτά φορές; είπε σε αυτόν ο Ιησούς: δεν σου λέω έως επτά φορές, αλλά έως εβδομήντα φορές επτά, πάντοτε δηλαδή θα συγχωρείς"

β) Ταυτόχρονα με τη συγγνώμη μας φροντίζουμε για την αποκατάσταση της βλάβης που προξενήσαμε. Πρακτικά αυτό μπορεί να σημαίνει τα εξής:
-    να επανορθώσουμε την αδικία που κάναμε
-    να αποκαταστήσουμε την τιμή σε αυτούς που συκοφαντήσαμε
-    να  επιστρέψουμε ότι τυχόν έχουμε κλέψει
Ό,τι κάνουμε βέβαια δε θα το κάνουμε όπως εμείς νομίζουμε, αλλά όπως είναι καλύτερα για εκείνους τους οποίους εμείς στενοχωρήσαμε και βλάψαμε. Αυτό το τελευταίο είναι σημαντικό να γίνει έτσι, διότι πολλές φορές, για να καλύψουμε τις τύψεις ενοχής που μας βαραίνουν, προβαίνουμε σε κάποιες τυπικές κινήσεις αποκατάστασης του λάθους, απλά και μόνο για να έχουμε το «άλλοθι» ότι κάτι κάναμε, χωρίς να ερχόμαστε ουσιαστικά στη θέση του συνανθρώπου μας, τον οποίο στενoχωρήσαμε, ώστε να δούμε αν αυτό που κάναμε προς αποκατάσταση, τον ωφέλησε πραγματικά. Αυτό φυσικά εξαρτάται και από το πόσο θα δεχθεί εκείνος που στενοχωρήσαμε τις κινήσεις μετάνοιάς μας, γι αυτό πρέπει πάντα να συμβουλευόμαστε πρώτα τον Πνευματικό μας για τις κινήσεις που προτιθέμεθα να προβούμε προς τους συνανθρώπους μας, καθώς και για το τι κάνουμε σε περιπτώσεις που δεν γίνουν αυτές αποδεκτές. - Καρπός μετανοίας επίσης, σύμφωνα με το  λόγο του Κυρίου μας: ”πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ” είναι η προσπάθεια για να μην ξαναπέσουμε στην ίδια αμαρτία, αλλά αντιθέτως να πράττουμε τα αντίθετα έργα από αυτά της αμαρτίας. Δηλαδή εάν πρόκειται για σαρκικά αμαρτήματα, όπως πορνεία ή γαστριμαργία, τότε καρπός μετανοίας είναι η εγκράτεια που θα κάνουμε από εδώ και στο εξής. Εάν είμαστε υπερήφανοι, τότε καρπός μετανοίας δεν είναι απλά η μη εκδήλωση της υπερηφάνειας, αλλά η εκδήλωση και η έμπρακτη εφαρμογή της ταπεινοφροσύνης. Πρέπει δηλαδή να αρχίσουμε να φέρνουμε πλέον «καλούς» καρπούς. Είμαστε π.χ. πλεονέκτες και ζητάμε όλο και περισσότερα; Οι πράξεις μας στο να αρκούμαστε στα άκρως απαραίτητα, είναι που θα δείξει ότι όντως μετανιώσαμε για την πλεονεξία μας. - Είναι πολύ σημαντικό επίσης να μην ξεχνάμε ποτέ ότι αυτή η μεταστροφή μας και η ουσιαστική μετάνοιά μας θα έρθει με το έλεος του Θεού επάνω μας, όταν το επιζητούμε στην προσευχή μας και όταν ζούμε πλέον σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, το οποίο μας οδηγεί στη σωτηρία μας και όχι με το δικό μας θέλημα. Όταν αυτά συνδυαστούν με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος που δεχόμαστε με το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης, τότε το έλεος του Θεού έρχεται στη ζωή μας και ο εαυτός μας μετασχηματίζεται πλέον σε καινούργιο άνθρωπο. - Στην εξομολόγηση επίσης δεν καλύπτουμε τα αμαρτήματά μας με ωραία λόγια, για να τα κάνουμε να φαίνονται ελαφρύτερα, ούτε προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε αυτά που διαπράξαμε. Ας θυμόμαστε ότι οι λέξεις «αλλά», «επειδή»,  «εξαιτίας» κλπ είναι εύκολη παγίδα του πονηρού διαβόλου για να μας κάνει να αισθανθούμε λιγότερο αμαρτωλοί και ίσως (γιατί όχι;) να αποκρύψουμε κάποια αμαρτήματα. - Κατά την εξομολόγηση των αμαρτημάτων μας δεν μακρηγορούμε, αλλά αναφέρουμε το κάθε αμάρτημα με συντομία. Επίσης δεν χρειάζεται να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες που ενδέχεται να σκανδαλίσουν τον Πνευματικό μας, εκτός εάν αυτός μας το ζητήσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αποκρύψουμε την πραγματική κατάσταση της αμαρτίας. Στην αρχή βέβαια του πνευματικού μας αγώνα και μέχρι να μας γνωρίσει καλύτερα και ο Πνευματικός μας, θα χρειαστεί να αναλύουμε περισσότερο τα αμαρτήματα μας, προκειμένου να καταλάβουμε τις πραγματικές τους αιτίες, κατόπιν και της καθοδήγησής του Πνευματικού μας, ώστε να δεχόμαστε και τις κατάλληλες συμβουλές και κανόνες. Όπως όμως έχουμε ξαναπεί, η πνευματική καθοδήγηση κανονικά δεν αποτελεί το καθαυτό μέρος του Ιερού Μυστηρίου, αλλά συνηθίζεται πλέον να γίνεται ταυτόχρονα με την Εξομολόγηση, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η επικοινωνία μας με τον Πνευματικό μας δεν είναι εφικτή σε συχνή βάση. - Στην Εξομολόγηση επίσης να θυμόμαστε ότι  κατηγορούμε μόνο τον εαυτό μας και δεν δικαιολογούμαστε, επιρρίπτοντας ευθύνες σε άλλους, ούτε κατακρίνουμε άλλα άτομα που εμπλέκονται στη διάπραξη των αμαρτημάτων μας. Για τα αμαρτήματά μας είμαστε υπεύθυνοι 100% εμείς. Δε μας φταίει π.χ. ο γείτονάς μας τον οποίο κατακρίναμε, εφόσον η κατάκριση είναι αμάρτημα από μόνη της, επομένως δεν δικαιολογούμε το γιατί το κάναμε, περιγράφοντας π.χ. τον κακό χαρακτήρα του γείτονα.
Χαρακτηριστική είναι η ιστορία ενός εξομολογούμενου, όπου περιέγραφε στον Πνευματικό του τα αμαρτήματα του αδελφού του, ο οποίος εμπλεκόταν και στις δικές του αμαρτίες, αλλά χωρίς να δίνει έμφαση στις δικές του, παρά μόνο στου αδελφού του, σαν να ήθελε διαρκώς να απόδώσει την ευθύνη των δικών του πράξεων στον αδελφό του. Του λέει λοιπόν στο τέλος και ο Πνευματικός του: «πήγαινε να πεις στον αδελφό σου τώρα, για τον οποίο εξομολογήθηκες τα αμαρτήματά του, ότι μπορεί να κοινωνήσει αυτή την Κυριακή και όσο για σένα, έλα μια άλλη φορά να εξομολογηθείς…!!!» - Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρουμε ότι οφείλουμε να κάνουμε υπακοή στον Πνευματικό μας, στις συμβουλές και στον κανόνα που θα μας θέσει. «Κανόνα» εννοούμε κάποιες ενέργειες, πράξεις, ή περιορισμούς που μας θέτει ο Πνευματικός μας για να κάνουμε, οι οποίες μπορεί να σχετίζονται π.χ. με την προσευχή, με τη νηστεία, τη Θεία Κοινωνία (πότε επιτρέπεται να κοινωνήσουμε), ή π.χ. πράξεις και κινήσεις συγχώρησης με όσους αδικήσαμε.

Ιδιαίτερη εξαίρεση στην ανωτέρω υπακοή είναι στη σπάνια περίπτωση να τύχει ο Πνευματικός μας να σφάλει τόσο πολύ και να μας συμβουλέψει με δογματικά λάθος απόψεις ή αιρετικές κινήσεις. Επειδή όμως αυτό είναι μάλλον δύσκολο για να το δια- κρίνουμε, γι αυτό λένε οι Πατέρες, ότι αν και σε αυτή την περίπτωση εμείς κάνουμε υπακοή, ο Θεός που θα δει την υπακοή μας αυτή, θα την οδηγήσει προς το συμφέρον μας τελικά. - Αν τώρα τύχει, μετά και την Εξομολόγηση, κατά τον αγώνα μας για τη μη επανάληψη της αμαρτίας, να πέσουμε ξανά σε αυτήν, τότε πρέπει πάλι να σηκωθούμε και να μετανοήσουμε, να εξομολογηθούμε και να συνεχίσουμε ξανά τον αγώνα. Ο Θεός περιμένει από εμάς να αγωνιζόμαστε διαρκώς, μας θέλει να προσπαθούμε, έστω και λίγο, αλλά να προσπαθούμε και να θυμόμαστε, όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ότι οι δυσκο-λίες και ο σταυρός που επιτρέπει ο Θεός στη ζωή μας είναι τέτοιος που μπορούμε να τον αντέξουμε, ανάλογα με τις δυνάμεις μας. Επομένως να μην απελπιζόμαστε, αλλά να αγωνιζόμαστε με υπομονή και επιμονή. Και όπως λένε πάλι οι Πατέρες, αν πέφτουμε να σηκωνόμαστε το γρηγορότερο, αρκεί όταν θα κλείσουμε τα μάτια σε αυτή τη ζωή να είμαστε όρθιοι. 
Μετανοημένοι λοιπόν, θα πηγαίνουμε ξανά στην Εξομολόγηση χωρίς ντροπή - διότι ντροπή είναι η διάπραξη της αμαρτίας και όχι η εξομολόγησή της και θα συνεχίζουμε πάλι τον αγώνα μας (αρκεί να μην ενεργούμε πονηρά, αμαρτάνοντας, με τον εφησυχασμό της εξομολόγησης μετά, διότι όπως πάλι λένε οι Πατέρες, ο Θεός μπορεί τότε να επιτρέψει το θάνατό μας). - Τέλος, όταν εξερχόμαστε από την Εξομολόγηση, ναι μεν τα αμαρτήματά μας έχουν διαγραφεί εφόσον εξομολογηθήκαμε σωστά, αλλά η μνήμη τους δε θα πρέπει να σβήσει παντελώς, διότι αυτό ενδέχεται να μας οδηγήσει πάλι στο ίδιο αμάρτημα. Φυσικά δεν είναι καλό να θυμόμαστε λεπτομέρειες της αμαρτίας, αλλά είναι καλό να θυμόμαστε γενικά τις αμαρτίες στις οποίες κινδυνεύουμε να ξαναπέσουμε αν δεν προσέξουμε.

Συχνότητα της Εξομολόγησης

Κανένας άνθρωπος δεν είναι αναμάρτητος και μέχρι να ζει στη ζωή αυτή θα αμαρτάνει, είτε με μικρά είτε με μεγάλα παραπτώματα. Επομένως η τακτική και συχνή προσέλευσή μας στο Ιερό Μυ-στήριο της Μετάνοιας και Εξομολόγησης επιβάλλεται για τον Χριστιανό που θέλει να αγωνίζεται πνευματικά για τη σωτηρία της ψυχής του. Διότι όπως κάνουμε μπάνιο συχνά στο σώμα μας, έτσι και η ψυχή μας που λερώνεται με τις αμαρτίες, θα πρέπει να καθαρίζεται συχνά.
Φυσικά η συχνότητα της Εξομολόγησης εξαρτάται και από τη διαθεσιμότητα του Πνευματικού μας Πατέρα, αλλά αυτό είναι ένα από τα κριτήρια της αρχικής επιλογής του Πνευματικού μας. Αν επιλέξουμε δηλαδή ένα Πνευματικό που είναι χιλιόμετρα μακριά μας, οφείλουμε να γνωρίζουμε την αδυναμία της Εξομολόγησης σε τακτική βάση, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη καθαρότητα και την υγεία της ψυχής μας, διότι εκτός των άλλων, όσο και να έχουμε μετανοήσει για τα αμαρτήματα μας, μόνο κάτω από πετραχήλι αυτά διαγράφονται. Και μάλιστα με την Εξομολόγηση, λαμβάνουμε και τη Χάρη του Θεού με την ευλογία του Πνευματικού μας, για να συνεχίσουμε τον πνευματικό μας αγώνα με περισσότερη δύναμη και αυτό πρέπει πάντα να το θυμόμαστε. Τη συχνότητα βέβαια μπορεί να την αντιληφθεί ο καθένας μας προσωπικά, αλλά εφόσον καθημερινά αμαρτάνουμε, θα μπορούσαμε γενικά να πούμε ότι εντός του μηνός είναι καλό να εξομολογούμαστε μία με δύο φορές τουλάχιστον, για να είναι ο αγώνας μας συνεχής, χωρίς διαλλείματα.

Η συνεχής Εξομολόγηση έχει θετικά πλεονεκτήματα στο Χριστιανό, για τους εξής λόγους: - Δεν προλαβαίνουν να ριζώσουν οι αμαρτίες και οι κακές συνήθειες μέσα μας, αφού συχνά αντιμαχόμαστε σε αυτές, διαγράφοντάς τις με την Εξομολόγηση. - Με την Εξομολόγηση εξετάζουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια και προσοχή τον εαυτό μας συχνά πυκνά, ώστε να είμαστε έτοιμοι να αποκαλύψουμε τις αμαρτίες μας στον Πνευματικό μας. Αυτό μας οδηγεί σε έναν συχνό αυτοέλεγχο, τον οποίο χωρίς την Εξομολόγηση το πιο πιθανό είναι να μην τον κάναμε. Επίσης όταν περάσει ο χρόνος ασθενεί και η μνήμη και δεν μπορούμε να θυμηθούμε τα αμαρτήματά μας για να τα εξομολογηθούμε. - Ο εξομολογούμενος λαμβάνει τη Χάρη του Θεού με το Ιερό Μυστήριο, που σημαίνει ότι όποια αγαθά και καλά έργα πράξει στη συνέχεια θα είναι άξια μισθού, διότι έγιναν με τη Χάρη του Θεού.
Αντιθέτως ο Χριστιανός που διέπραξε π.χ. ένα θανάσιμο αμάρτημα κι έχει μείνει ανεξομολόγητος, με το βάρος της θανάσιμης αμαρτίας στην πλάτη του, στερείται της Χάρης του Θεού στη ζωή του, οπότε ο,τι καλό έργο να κάνει, ελεημοσύνη, νηστεία κλπ δεν γίνονται άξια μισθού και αιώνιας ζωής, εάν αποφεύγει την Εξομολόγηση. - Ο συχνά εξομολογούμενος αισθάνεται «έσο έτοιμος», είναι δηλαδή βέβαιος ότι εάν τον βρει ο ξαφνικός θάνατος, η ψυχή του θα είναι καθαρή από αμαρτίες, ενώ αντίθετα ο μη εξομολογούμενος έχει μεγάλη πιθανότητα να απολεστεί εντελώς με ένα ξαφνικό θάνατο. - Με την εξομολόγηση και τον καθαρισμό της ψυχής μας από τις αμαρτίες, μπορούμε ευκολότερα να λαμβάνουμε την ευλογία από τον Πνευματικό μας για να κοινωνάμε συχνά, να μετέχουμε δηλαδή στο Μέγα αυτό Ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που μας χαρίζει την Αιώνια ζωή, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου μας,: "ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον." (Κατά Ιωάννην, κεφ.6, στ.54). - Τέλος η συχνή Εξομολόγηση αποτελεί εμπόδιο για τον άνθρωπο στο να διαπράξει την αμαρτία, διότι εάν ο Χριστιανός αισθάνεται ότι σύντομα θα επανέλθει στον Πνευματικό του πάλι για εξομολόγηση, θα προσέξει περισσότερο, διότι αισθάνεται ότι θα ελεγχθεί ξανά και σύντομα. Έτσι η συνείδησή του τον απoτρέπει περισσότερο από την επανάληψη των αμαρτιών. Για το θέμα αυτό ο Άγιος Ιωάννης ο συγγραφέας της Κλίμακας μας λέει: “Την ψυχή που συνηθίζει να εξομολογείται, η σκέψη της εξομολογήσεως την συγκρατεί σαν χαλινάρι και δεν την αφήνει να αμαρτήσει. Αντιθέτως τις αμαρτίες που δεν σκέπτεται κανείς να τις εξομολογηθεί, συνεχώς σαν σε σκοτάδι τις διαπράττει άφοβα.”  (Κλίμαξ, Λόγος 4ος, περί Υπακοής).

Ψυχοφάρμακα ή Εξομολόγηση; - π. Σάββας Αχιλλέως (†2016)
Όταν δειλιάζεις να εξομολογηθείς - π. Νικόλαος Μανώλης
Εξομολόγηση - Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας
Στον Άδη δεν υπάρχει Μετάνοια

Το Ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας μας ενώνει με το Θεό Πατέρα μας και μας ενδυναμώνει πνευματικά και σωματικά, ενισχύοντας τον πνευματικό μας αγώνα και μας οδηγεί στην Αιώνια ζωή, διότι όπως είπε ο Χριστός: "...ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ Yἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς" και "...ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει, κἀγὼ ἐν αὐτῷ."  Η Θεία Κοινωνία πρέπει να είναι συχνή, με την κατάλληλη πνευματική και σωματική προετοιμασία (νηστεία, εγκράτεια, αγώνα ενάντια στα πάθη) και σύμφωνα με τις υποδείξεις του Πνευματικού μας Πατέρα. Στο Ιερό αυτό Μυστήριο, το οποίο τελείται μέσα στη Θεία Λειτουργία, θυσιάζεται ο ίδιος ο Χριστός και αυτό που μεταλαμβάνουμε είναι πραγματικό Σώμα και Αίμα Χριστού. Ας γίνει μέλημά μας και επιθυμία μας λοιπόν η τακτική Θεία Κοινωνία, όπως θα μας συμβουλέψει ο Πνευματικός μας.

Ο Αδάμ και η Εύα ζούσαν στον Παράδεισο σε κοινωνία με το Θεό, η οποία έκανε τη  ζωή τους και την ευτυχία τους απερίγραπτη. Όταν όμως ήρθε η αμαρτία των πρωτοπλάστων τότε ο άνθρωπος έπαψε πια να βρίσκεται σε κοινωνία με το Θεό, χωρίστηκε από Αυτόν, με κορύφωση την έξωσή του από τον Παράδεισο.
Η κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό απόκαταστάθηκε πάλι με την ενανθρώπιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Το Ιερό αυτό Μυστήριο μας παραδόθηκε από τον ίδιο το Χριστό μας κατά το Μυστικό Δείπνο, όπου λαμβάνοντας τον άρτο, τον τεμάχισε και αφού ευχαρίστησε τον έδωσε στους μαθητές Του λέγοντας: "λάβετε φάγετε· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου" (Κατά Ματθαίον, κεφ.26, στ.26) και στη συνέχεια αφού πήρε το ποτήριο με το κρασί και ευχαρίστησε, το έδωσε πάλι στους μαθητές Του λέγοντας: "πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν" (Κατά Ματθαίον, κεφ.26, στ.27-28)

Η Θεία Κοινωνία, ως Ιερό Μυστήριο που είναι (ένα εκ των επτά), κατά μυστικό και μυστηριώδη τρόπο (όπως το λέει και η λέξη «Μυστήριο»), ανερμήνευτο για τον κοινό νου, βοηθάει τον άνθρωπο στον πνευματικό του αγώνα αλλά και στη σωματική του υγεία - είναι δηλαδή τροφή πνευματική αλλά και σωματική.
Ο τρόπος πραγματικά δεν μπορεί να εξηγηθεί ανθρώπινα, αλλά είναι φανερός από τα αποτελέσματα που λαμβάνει ο πιστός, ιδιαίτερα όταν προσέρχεται συχνά στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, με την ευλογία του Πνευματικού του φυσικά.
Ο Χριστός ενεργεί μέσα μας με τέτοιο τρόπο, ώστε ενισχύει την πνευματική μας προσπάθεια που κάνουμε για τη βελτίωση του εαυτού μας, την εξάλειψη των παθών μας και την απόκτηση των αρετών, όταν φυσικά έχουμε την κατάλληλη προαίρεση.
Κι έτσι, μαζί με το Χριστό που μας εμπνέει και μας καθοδηγεί όταν είναι μέσα μας, πορευόμαστε με σιγουριά στο δρόμο της πνευματικής μας ανάτασης.

Οφείλουμε επίσης να γνωρίζουμε οτι εάν κοινωνάμε αναξίως, χωρίς την προαίρεση της πνευματικής μας ανύψωσης για την ένωση μας με το Χριστό μας, και απροετοίμαστοι (χωρίς μετάνοια και εξομολόγηση, χωρίς τη νηστεία, ή τον κανόνα ενδεχομένως που μας έχει ορίσει ο Πνευματικός μας κλπ) τότε η Θεία Κοινωνία ενεργεί ακριβώς αντίθετα ως φωτιά εξ ουρανού.
Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε οτι όταν κοινωνούμε είναι φυσικό να γινόμαστε ακόμη πιο μισητοί από το διάβολο (εκτός της περίπτωσης όπου αναξίως κοινωνήσαμε, οπότε μας έχει ήδη νικήσει αυτός) και κατά συνέπεια πρέπει να είμαστε άγρυπνοι για τυχόν επιθέσεις του (είτε απευθείας σε εμάς, είτε μέσω άλλων ανθρώπων και περιστάσεων, σύμφωνα με τις τακτικές που ο διάβολος χρησιμοποιεί, αλλά ποτέ να μην απελπιστούμε, αφού μέσα μας κατοικεί πλέον ο Χριστός, τον οποίο ο διάβολος φοβάται και τρέμει.

Να τονίσουμε ακόμη εδώ ότι ο διάβολος σπέρνει πολλές σκέψεις (λογισμούς) στο Χριστιανό για να τον αποτρέπει από το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, πολλές εξ΄αυτών έχουν το φαινομενικό κίνητρο της δήθεν "ευλάβειας" προς το Θεό, το οποίο όμως είναι απάτη και πλάνη του σατανά.
Έτσι για παράδειγμα μας αποτρέπει από το να κοινωνούμε, βάζοντας μας τη σκέψη στο μυαλό, ανάμεσα στις πολλές άλλες,  οτι δεν είμαστε άξιοι να κοινωνήσουμε διότι είμαστε αμαρτωλοί.
Όμως εμείς, θα πρέπει να αγνοήσουμε αυτή τη σκέψη του πονηρού διαβόλου και να καταφύγουμε στον Πνευματικό μας,                ο οποίος θα μας οδηγήσει στη Θεία Κοινωνία, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε τα λόγια του Χριστού μας που είπε: "οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ὑγιαίνοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες· οὐκ ἐλήλυθα καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν" (Κατά Λουκάν, κεφ.5, στ.31-32) δηλαδή "δεν έχουν ανάγκη από ιατρό οι υγιείς, αλλά οι πάσχοντες από ασθένεια. Δεν έχω έλθει για να καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια".

Ο Χριστός μας θυσιάζεται σε κάθε Θεία Λειτουργία πάνω στην Αγία Τράπεζα για εμάς και είναι λυπηρό εμείς οι πιστοί που έχουμε προσέλθει στην Εκκλησία να τον παραβλέπουμε, αγνοώντας αυτή την υπέρτατη προσφορά Του.
Ακόμη πιο λυπηρό βέβαια είναι να θυσιάζεται ο Χριστός, στη γειτονική Εκκλησία της ενορίας μας, πάνω στην Αγία Τράπεζα και να μετουσιώνεται ο άρτος και ο οίνος σε Σώμα και Αίμα Χριστού για τη δική μας σωτηρία και εμείς είτε να κοιμόμαστε στο κρεβάτι μας, ή να προβαίνουμε σε άλλες εξορμήσεις και διασκεδάσεις, όπως π.χ. πρωινές κυριακάτικες εκδρομές.

Προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία

Ο Χριστιανός για να κοινωνήσει πρέπει προηγουμένως να έχει λάβει την άδεια και την ευλογία από τον Πνευματικό του, ο οποίος θα κρίνει και θα τον συμβουλέψει ανάλογα.
Δεν προερχόμαστε στη Θεία Κοινωνία επειδή είμαστε άξιοι λόγω των υψηλών πνευματικών μας έργων, αλλά μας αξιώνει ο Χριστός να δεχθούμε τα Τίμια Δώρα Του, όταν με ταπείνωση έχουμε επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας και έχουμε μετανοήσει για τις αμαρτίες που διαπράξαμε. Αυτό ζητάει ο Χριστός από εμάς, να ξέρουμε δηλαδή τις αμαρτίες μας και πόσο αμαρτωλοί είμαστε.
Πρώτη προϋπόθεση λοιπόν για τη Θεία Κοινωνία είναι:

1. Έχουμε συναίσθηση της αναξιότητάς μας. Ομολογούμε με ταπείνωση οτι κανείς μας δεν είναι άξιος για να προσέρχεται στη Θεία Κοινωνία, αφού όλοι μας έχουμε το μόλυσμα της αμαρτίας. Προσερχόμαστε όμως με συντριβή καρδίας, για να λάβουμε το Χριστό μέσα μας, εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον.

2. Συμβουλευόμαστε πάντα τον Πνευματικό μας Πατέρα για το πόσο συχνά θα κοινωνούμε και κάτω από ποιές προϋποθέσεις.
Ο Χριστός δε θέλει να εισέρχεται σε ακάθαρτες ψυχές και αυτές είναι οι ψυχές χωρίς Μετάνοια και Εξομολόγηση, διότι υπάρχει μία μόνο αμαρτία που δεν μπορεί να συγχωρηθεί ποτέ από το Θεό και αυτή είναι η αμετανοησία.
 
Οπότε γενικά πρέπει να γνωρίζουμε οτι:
3. Η Εξομολόγηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη Θεία Κοινωνία, εκτός αν ο Πνευματικός ορίσει αλλιώς.

4. Επιδιώκουμε να συγχωρηθούμε και να συμφιλιωθούμε με τουλάχιστον με τα μέλη της οικογένειας μας και με τους συγγενείς μας, πριν τη Θεία Κοινωνία και γενικά με όσους έχουν διαταραχτεί οι σχέσεις μας, καθ' υπόδειξη και του Πνευματικού μας.

5. Η νηστεία των τροφών και η κατά το δυνατόν εγκράτεια είναι αναγκαία και τα κανονίζει προσωπικά για κάθε πιστό μόνο ο Πνευματικός του.

6. Πριν τη Θεία Κοινωνία διαβάζουμε την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως, από το προηγούμενο βράδυ, αλλά και το πρωί. 

7. Κοιμόμαστε σχετικά νωρίς το βράδυ για να ξυπνάμε πρωί, διότι όσο πιο νωρίς προσερχόμαστε το πρωί στη Θεία Λατρεία, τόσο πιο πολύ βιώνουμε εσωτερικά το Σωτηριώδες Μυστήριο.

8. Οι γυναίκες δεν κοινωνάνε όταν βρίσκονται στην περίοδο της εμμήνου ρύσεως.

9. Δεν παίρνουμε ποτέ πρωινό ή ροφήματα, εκτός εάν ο Πνευματικός το επιτρέψει για λόγους υγείας (λήψη φαρμάκων κλπ).

10. Προσέχουμε την εμφάνισή μας, το ντύσιμό μας, ώστε να συνάδει με την ευσέβεια που οφείλουμε να έχουμε μέσα στον Ιερό Ναό. Οι γυναίκες αποφεύγουν το αποκαλυπτικό και προκλητικό ντύσιμο, τις περίτεχνες κομμώσεις, τα βαμμένα χείλη κλπ. 
11. Μετά το "Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε" που εκφωνεί ο Ιερέας, προσερχόμαστε με ευλάβεια, ησυχία, χωρίς να σπρώχνουμε και αναμένοντας με υπομονή τη σειρά μας για να κοινωνήσουμε.
Τέλος:
12. Προσέχουμε τις κινήσεις μας γενικά τη στιγμή ακριβώς της Θείας Μετάληψης, από σεβασμό να μην πέσει Σώμα και Αίμα Χριστού στο δάπεδο ή αλλού.

Όταν έχουμε φθάσει πλέον μπροστά στο Άγιο Ποτήριο, πιστεύοντας ακλόνητα πως εκεί είναι παρών ο Χριστός, ο Βασιλιάς των όλων, προσευχόμαστε εσωτερικά με την ευχή που αναφέρεται στην Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως: "Τοῦ Δείπνου Σου τοῦ μυστικοῦ σήμερον, Υἱὲ Θεοῦ, κοινωνόν με παράλαβε· οὐ μὴ γὰρ τοῖς ἐχθροῖς Σου τὸ Μυστήριον εἴπω· οὐ φίλημά Σοι δώσω, καθάπερ ὁ Ἰούδας· ἀλλ᾿ ὡς ὁ Λῃστὴς ὁμολογῶ Σοι· Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου."
 
Συχνότητα της Θείας Κοινωνίας
Τη συχνότητα της Θείας Κοινωνίας την κανονίζει αποκλειστικά ο Πνευματικός του κάθε Χριστιανού.
Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας βέβαια, μας έχουν μιλήσει για την αξία της συχνής Θείας Μετάληψης και αυτό πρέπει να είναι το κίνητρο για εμάς, για να ζητήσουμε κι εμείς με θέρμη από τον Πνευματικό μας να  μας καθοδηγήσει κατάλληλα στον πνευματικό μας αγώνα, ώστε μια μέρα να μπορούμε να κοινωνούμε συχνά του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να ενωνόμαστε μαζί Του.
 Διότι αν πρώτοι εμείς δεν το θελήσουμε, αν πρώτοι εμείς δεν δείξουμε οτι επιζητούμε με θέρμη να λαμβάνουμε συχνά το Χριστό μέσα μας, πώς είναι δυνατόν να μας το ορίσει ο Πνευματικός μας; Και αυτό, διότι ο Χριστός είπε:
"...ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν..." (Κατά Μάρκον κεφ.8, στ.34)
 
 Ο κανόνας του Μεγάλου Βασιλείου

Ο Μέγας Βασίλειος, προέτρεπε τους Χριστιανούς να μεταλαμβάνουν τέσσερις (4) φορές την εβδομάδα. Εξ' αιτίας μάλιστα αυτού του κανόνα, κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής όπου δεν τελείται κανονική Θεία Λειτουργία από Δευτέρα έως Παρασκευή, λόγω του πένθιμου χαρακτήρα των ημερών (μιας και η Θεία Λειτουργία είναι αναστάσιμη ακολουθία), επικράτησε η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία,  με το Σώμα και Αίμα του Χριστού να φυλάσσεται από τη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου ή της Κυριακής. Οι Χριστιανοί μπορούσαν λοιπόν να μεταλάβουν ξανά τα προ-ηγιασμένα αυτά Τίμια Δώρα άλλες δύο φορές μέσα στην εβδομάδα (Τετάρτη και Παρασκευή, στις Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες), ώστε τελικά να μπορούν να κοινωνούν 4 φορές την εβδομάδα και στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή για να τηρηθεί ο κανόνας αυτός του Μεγάλου Βασιλείου.


Πρακτικές συμβουλές για τη Θεία Κοινωνία - π. Νικόλαος Μανώλης

Συχνή Θεία Μετάληψη - π. Θεμιστοκλής Χριστοδούλου

Ο Θεός Πατέρας μας, ως φιλεύσπλαχνος που είναι, χαρίζοντάς μας τα πάντα, μας έχει δώσει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε μαζί του μέσω της προσευχής. Ο Χριστός μας είπε: "πάντα ὅσα ἂν προσευχόμενοι αἰτεῖσθε, πιστεύετε ὅτι λαμβάνετε, καὶ ἔσται ὑμῖν". H προσευχή μας μπορεί να είναι είτε δοξολογία, είτε παράκληση, μέσω και των πρεσβειών της Παναγίας και των Αγίων της Εκκλησίας μας, εφόσον βέβαια τα αιτήματά μας είναι προς το συμφέρον της ψυχής μας, κάτι που μόνο ο Θεός γνωρίζει καλύτερα.
 Κατά τον Απόστολο Παύλο η προσευχή γίνεται "αδιαλείπτως" που σημαίνει καθόλη τη διάρκεια της ημέρας, οπωσδήποτε όμως το πρωί και το βράδυ (διαβάζοντας το Απόδειπνο και τους Χαιρετισμούς στην Παναγία μας), πριν και μετά το φαγητό, στον Εκκλησιασμό αλλά και διαρκώς μπορούμε να λέμε την ευχή "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με". Επίσης προσευχόμαστε για όλους τους ανθρώπους, ζώντες και κεκοιμημένους, ακόμη και για τους εχθρούς μας.

Ποιό παιδί που έχει τον πατέρα του δίπλα του θα συμπεριφέρεται σα να μην έχει πατέρα, χωρίς να επικοινωνεί μαζί του και μάλιστα χωρίς να του ζητάει τη βοήθεια του ως παιδί που είναι;
Πώς λοιπόν μπορούμε κι εμείς να ζούμε χωρίς να επικοινωνούμε καθημερινά με το Θεό Πατέρα μας, αδιαφορώντας για τις δωρεές Του, χωρίς μια ευγνωμοσύνη γι αυτά που μας δίδει και χωρίς να επιζητούμε τη βοήθειά του;
Μάλλον γιατι δεν έχουμε καταλάβει οτι Αυτός είναι ο πραγματικός μας Πατέρας που μας δίνει τη Ζωή κάθε ώρα και στιγμή. Αλλά κι αν το έχουμε καταλάβει, τότε πάλι θεωρούμε τους εαυτούς μας οτι δεν είμαστε και παιδιά (εμείς οι δήθεν μεγάλοι) για να ζητάμε βοήθεια, αφού μπορούμε και μόνοι μας να τα καταφέρουμε!!

Τελικά είμαστε πολύ εγωιστές εμείς οι άνθρωποι, νομίζοντας οτι τα καταφέρ- νουμε πάντα μόνοι μας σε κάθε δυσκολία της ζωής μας, χωρίς το Θεό Πατέρα μας. Μα κι αυτή την ευκολία μας, όταν την έχουμε, πάλι ο Θεός Πατέρας μας μας τη δίνει, απλά εμείς δε το καταλαβαίνουμε για να Τον ευχαριστήσουμε και Τον θυμό- μαστε μόνο στις πολύ δύσκολες στιγμές, σε μια αποτυχία, σε μια ασθένεια - και αν Τον θυμηθούμε - λέγοντας τότε "Θεέ μου βοήθησέ με". Ο Χριστός όμως (όπως τόσο συχνά έχει αναφερθεί στην εργασία αυτή), είτε θέλουμε να το αγνοούμε είτε όχι, το είπε ξεκάθαρα:"χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν" (Ιωάν. κεφ.15, στ.5).

Κάθε αναπνοή μας, κάθε χτύπο της καρδιάς μας, Αυτός μας τη δίδει, δεν μπορεί άραγε να μας δώσει και τόσα άλλα;

Μας λείπει λοιπόν η πίστη και η ταπείνωση, γιατι εάν πιστεύαμε όπως έπρεπε και εάν νιώθαμε την αναξιότητά μας σε ότι κάνουμε στη ζωή μας, τότε πραγματικά δε θα σταματούσαμε να προσευχόμαστε αδιαλείπτως, όπως και θα έπρεπε, σύμφωνα και με την προτροπή του Αποστόλου Παύλου: "ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε" (Προς Θεσσαλονικείς Α', κεφ.5, στ.17)
Ο ίδιος ο Χριστός μας δίδαξε την πασίγνωστη προσευχή “Πάτερ ημών”, τη λεγόμενη Κυριακή Προσευχή  (Κατά Ματθαίον, κεφ.6, στ.9-13). Μας δίδαξε με το παράδειγμά του επίσης, προσευχόμενος ο ίδιος διαρκώς προς το Θεό Πατέρα μας, παρότι όντας ο Ίδιος Θεός.
Μας μίλησε επίσης και για τη δύναμη της προσευχής λέγοντας: “σας διαβεβαιώνω, οτι όποιος πει στο βουνό τούτο, σήκω και πέσε στη θάλασσα, χωρίς να αμφιβάλλει στην καρδιά του, αλλά με πίστη πως ότι λέει γίνεται, τότε θα γίνει αυτό που ζητάει. Γι αυτό σας λέω: όλα όσα ζητάτε όταν προσεύχεσθε, να πιστεύετε οτι θα τα λάβετε και θα σας δοθούν" (Κατά Μάρκον, κεφ.11, στ.23,24)

Για τον τρόπο της ατομικής προσευχής μας ο Χριστός μας είπε:
"Εσύ όμως, όταν θέλεις να προσευχηθείς, προτίμησε το ιδιαίτερο δωμάτιό σου, κλείσε την πόρτα και κάνε την προσευχή σου στον Πατέρα σου, που είναι αόρατος και σαν κρυμμένος. Και ο Πατέρας σου, που βλέπει και τα πλέον απόκρυφα, θα σου αποδώσει στα φανερά την αμοιβή σου" (Κατά Ματθαίον Κεφ.6, στ.6).
 Επίσης είπε:
“Όταν προσεύχεστε, μη πολυλογείτε και φλυαρείτε, χωρίς να παρακολουθείτε και να καταλαβαίνετε αυτά που λέτε, όπως κάνουν οι εθνικοί, διότι αυτοί φαντάζονται ότι θα εισακουσθούν με ένα τρόπο μαγικό χάρη στην πολυλογία τους. Μη μοιάσετε λοιπόν με αυτούς, διότι ο Πατέρας σας γνωρίζει από ποιά πράγματα έχετε ανάγκη, πριν του τα ζητήσετε"

Για τη μεγάλη δύναμη της κοινής προσευχής, έναντι της ατομικής (όπως οι προσευχές που γίνονται μέσα στους ιερούς ναούς – γι αυτό έχει μεγάλη αξία να εκκλησιαζόμαστε τακτικά) ο Χριστός μας είπε: "Πάλι σας διαβεβαιώνω ότι, εάν δύο από σας συμφωνήσουν στη γη για κάθε καλό πράγμα, που θα ζητήσουν με την προσευχή τους, θα το λάβουν από τον Ουράνιο Πατέρα μου" (Κατά Ματθαίον Εὐαγγέλιον Κεφ.18, στ.19)
Είπε επίσης:
"οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα , ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν" (Κατά Ματθαίον Εὐαγγέλιον Κεφ.18, στ.20)

Με την προσευχή α) ευχαριστούμε, β) δοξολογούμε και γ) παρακαλούμε και ικετεύουμε το Δημιουργό μας. Με τον τρόπο αυτό  ενωνόμαστε με το Θεό και η καθημερινή μας ζωή εξαγιάζεται.


Πότε δεν εισακούγεται η προσευχή μας

Ο κορυφαίος Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας εξηγεί γιατί δεν εισακού-γονται οι προσευχές μας:
- Πρέπει να έχουμε μαζί μας λέει ο Άγιος εκείνο που πείθει το Θεό και αυτό είναι η δικαιοσύνη στη ζωή μας. Συγκεκριμένα μας λέει οτι ο Θεός "επειδή αγαπά πολύ τη δικαιοσύνη, όποιος Τον πλησιάσει με τη δικαιοσύνη δε θα φύγει με αδειανά τα χέρια, ενώ όποιος Τον πλησιάσει χωρίς αυτήν, και αν ακόμη είναι φορτωμένος με αντίθετα πράγματα και αν ακόμη του απευθύνει αμέτρητες παρακλήσεις, δεν θα κερδίσει τίποτε περισσότερο, επειδή δεν έχει μαζί του εκείνο που πείθει τον Θεό. Ώστε, αν θέλεις να κερδίσεις κάτι από τον Θεό, πάρε μαζί σου τη δικαιοσύνη και πήγαινε. Μάλιστα εδώ μη νομίζεις οτι η δικαιοσύνη είναι ένα μέρος της αρετής, αλλά ολόκληρη στο σύνολό της"  (Εις τον Δ' Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,118-120, PG 55, 39-40). - Σε άλλο σημείο μας λέει ο Άγιος οτι οι προσευχές μας δεν εισακούγονται γιατι ζητάμε ασύμφορα πράγματα, ή ζητάμε με αδιαφορία, οπότε είναι καλύτερο να μην εισακουσθούν, παρά να εισακουσθούν. Μας λέει: "διότι δεν εισακουόμαστε, ή επειδή ζητάμε ασύμφορα και ωφελούμαστε με το να μην πάρουμε αυτά που ζητάμε, ή ζητάμε με αδιαφορία και καθυστερώντας να μας τα δώσει ο Θεός εκείνα που ζητάμε, βοηθά στην αύξηση της επιμονής μας στο αίτημά μας και αυτό δεν είναι μικρό κέρδος. Διότι "εάν εσείς", λέγει, "γνωρίζετε να δίνετε ωφέλιμα πράγματα στα παιδιά σας" (Κατά Ματθαίον, κεφ.7, στ.11), πολύ περισσότερο ο Θεός μας γνωρίζει να δίνει, πότε να δίνει και τί να δίνει." (Εις τον Δ' Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,156-158, PG 55, 49-50)
Μας παραπέμπει λοιπόν εδώ ο Ιερός Χρυσόστομος στα ίδια τα λόγια του Χριστού μας και συνεχίζει λέγοντας:  "Και ο Παύλος ζήτησε και δεν έλαβε, διότι ζητούσε ασύμφορο πράγμα. Και ο Μωυσής ζήτησε και ούτε σ' εκείνον έδωσε την έγκριση ο Θεός." Και μας θυμίζει ο Άγιος σε άλλο σημείο, αυτόν ακριβώς το λόγο του Αποστόλου Παύλου να ομολογεί ο ίδιος: "ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα ἵνα ἀποστῇ ἀπ᾿ ἐμοῦ·καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου" (Προς Κορινθίους Β', κεφ.12, στ.8,9) δηλαδή "γι αυτό το πράγμα (τη θλίψη, τη δοκιμα-σία), τρεις φορές παρεκάλεσα τον Κύριο να το διώξει από επάνω μου και ο Κύριος μου είπε: 'σου είναι αρκετή η Χάρις μου"
Αλλά και ο τόσο δίκαιος Μωυσής, σημειώνει ο Άγιος: "ούτε και αυτός ακουγόταν, αλλά άκουγε από το Θεό να του λέει 'σου είναι αρκετά αυτά' (Δευτερ. 3,26). Επειδή δηλαδή ζητούσε να εισέλθει στη γη της επαγγελίας και αυτό δεν ωφελούσε, δεν το επέτρεψε ο Θεός." (σελ 81,82 -  Εις τον Ζ' Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,296-298, PG 55, 84-85).

Γι αυτό, ναι μεν θα προσευχόμαστε, αλλά με την επίγνωση πάντα του "γενηθήτω το θέλημά Σου" και θα πρέπει αυτό να το λέμε καταρχήν από αγάπη προς το Θεό Πατέρας μας, και κατά δεύτερον έχοντας επίγνωση οτι το θέλημά Του τελικά είναι η δική μας σωτηρία. Άρα για ότι προσευχόμαστε, θα το ζητάμε με το σκεπτικό: "στο ζητάω Θεέ μου, αλλά ας γίνει όμως όπως θέλεις Εσύ, διότι Εσύ ξέρεις καλύτερα τι είναι καλό για μένα".
Έτσι λοιπόν, εάν ο Θεός δεν μπορεί από αγάπη να πραγματοποιήσει το ζητούμενο της προσευχής μας, τότε εμείς σκύβουμε το κεφάλι και πάλι και Τον ευχαριστούμε, διότι μόνο Εκείνος ξέρει τί είναι  συμφέρον για εμάς τελικά - εμείς οι ανάξιοι πώς μπορούμε να ξέρουμε;
Γι αυτό και στην απλούστερη και δυνατότερη όλων των ευχών: "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με" όπως λένε και οι λέξεις, δεν ζητάμε κάτι συγκεκριμένο, αλλά το έλεος απλά του Θεού σε εμάς, δηλαδή αφήνουμε το Θεό Πατέρας μας να μας ελεήσει όπως μόνο Εκείνος γνωρίζει καλύτερα. Και μάλιστα εάν προσθέσουμε και στο τέλος και τη λέξη "τον αμαρτωλό", τονίζουμε με ταπείνωση ακόμη περισσότερο την αναξιότητά μας. "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό". Να γιατι τελικά η πίστη και η ταπείνωση, μαζί με την αγάπη φυσικά, είναι ότι πιο δυνατό μπορεί να έχει ένας Χριστιανός. - Ένας άλλος λόγος που δεν εισακουγόμαστε κατά τον Ιερό Χρυσόστομο είναι διότι προσευχόμαστε επιμένοντας στην αμαρτία. - Επίσης δεν εισακουγόμαστε όταν δεν παρακαλούμε όπως πρέπει. Συγκεκριμένα αναφέρει ο Άγιος: "Εμείς είμαστε οι αίτιοι της καταστροφής μας, διότι ούτε σε Αυτόν καταφεύγουμε, ούτε Τον συναναστρεφόμαστε, ούτε Τον παρακαλούμε όπως πρέπει,  αλλά και αν καταφύγουμε κοντά Του, το κάνουμε όχι σαν εκείνους που έχουν να λάβουν, ούτε με την πίστη που πρέπει, ούτε ζητώντας με επιμονή, αλλά πάντοτε με νωθρότητα και αδιαφορία. Ο Θεός βέβαια θέλει με επιμονή να ζητάμε από Αυτόν και ευχαριστιέται πάρα πολύ με αυτό. Διότι είναι ο μοναδικός χρεωφειλέτης που ευχαριστιέται όταν του ζητάμε και μας δίνει αυτά που δεν Του δανείσαμε”.- Αλλά και όταν η προσευχή είναι εναντίον των εχθρών μας, δεν μπορεί να εισακουστεί, διότι όπως λέει ο Άγιος: "όταν πάλι ζητάμε κάτι εναντίον των εχθρών μας, όχι μόνο δεν εισακουόμαστε, αλλά και παροργίζουμε το Θεό. Διότι η προσευχή είναι φάρμακο, αν όμως δε γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε το φάρμακο, δεν κερδίζουμε τίποτε από την ωφέλειά του (Εις τον Ζ' Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,296-298, PG 55, 84-85)

Γενικά, με βάση τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, μπορούμε να αναφέρουμε, εκτός των άλλων, ότι για μια πιο αποτελεσματική προσευχή είναι απαραίτητο: * Να αισθανόμαστε την αγάπη προς το Θεό Πατέρα μας.
* Να έχουμε προηγουμένως συγχωρήσει όλους όσους μας αδίκησαν και μας στενοχώρησαν και να έχουμε  φροντίσει για την αποκατάσταση της στεναχώριας που προκαλέσαμε εμείς σε άλλους. * Να αγαπάμε την προσευχή και να έχουμε γενικά ταπεινό φρόνημα. * Να προσευχόμαστε αργά, καθαρά, χωρίς βιασύνη, με κατάνυξη και ευλάβεια, κατανοώντας έτσι τα λόγια της προσευχής. * Να συμμετέχουμε τακτικά στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα στο Ιερό Μυστήριο της Μετάνοιας και Εξομολόγησης, καθώς και στη Θεία Κοινωνία, για να είμαστε περισσότερο ευάρεστοι στο Θεό.
Η προσευχή βέβαια δεν είναι μόνο για τον εαυτό μας, για να εκπληρώσει ο Θεός αυτά που ζητάμε (εφόσον φυσικά αυτά είναι για το συμφέρον μας και τη σωτηρία της ψυχής μας, όπως ο Θεός μόνο κρίνει). Προσευχή κάνουμε, ως φιλάνθρωποι που πρέπει να είμαστε και: * για όποιον μας ζητήσει να προσευχηθούμε ειδικά για αυτόν.. * για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας, τους νεκρούς μας δηλαδή, για να αναπαύσει ο Θεός τις ψυχές τους. Για το λόγο αυτό υπάρχουν και τα μνημόσυνα. * για τους εχθρούς μας, όπως είπε και ο Κύριος: “προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς." (Κατά Ματθαίον, κεφ.5, στ.44). * για όλο τον κόσμο.

Οι καθημερινές προσευχές

Στην αρχή του Πνευματικού μας αγώνα, καλό είναι να συμβουλευόμαστε τον Πνευματικό μας για το τι προσευχές θα λέμε, καθώς και για τη συχνότητα και διάρκεια των προσευχών αυτών, διότι ένα απότομο ξεκίνημα προς τα εμπρός ενδέχεται να οδηγήσει και σε ένα απότομο σταμάτημα και εγκατάλειψη του αγώνα. Σε ότι ξεκινάμε θα φροντίζουμε να είμαστε σταθεροί, λίγο αλλά σταθερά, 5 λεπτά προσευχή στην αρχή; ας είναι μόνο 5, αλλά να είναι σε τακτική βάση σταθερά. Έτσι η καρδιά μας θα συνηθίζει σιγά σιγά να ζεσταίνεται και στη συνέχεια,  με την ευλογία του Πνευματικού μας θα αυξάνουμε σταδιακά τη διάρκεια της προσευχής μας.
Καταρχήν έχουμε την κοινή προσευχή που γίνεται στους ιερούς ναούς, οπότε συμμετέχουμε όσο συχνά μπορούμε στις ακολουθίες της Εκκλησίας μας (το πρωί στον Όρθρο και στη Θεία Λειτουργία, τα απογεύματα στους Εσπερινούς κλπ.).
Εκτός από την κοινή προσευχή μας στην Εκκλησία, προσευχόμαστε ατομικά ο καθένας όποτε και όσο μπορεί.
Οι καθιερωμένες όμως προσευχές είναι:
 
α) το πρωί που ξυπνάμε με την πρωινή προσευχή. Και μάλιστα το πρωί, με το που ανοίγουμε τα μάτια μας, πριν ακόμη διαβάσουμε την καθιερωμένη προσευχή, η πρώτη κίνησή μας είναι να κάνουμε το σταυρό μας ευχαριστώντας τον Κύριο που μας αξίωσε να ξυπνήσουμε άλλη μια μέρα.
β) η προσευχή πριν και μετά το φαγητό (είναι πολύ σύντομες οι προσευχές αυτές και δεν έχουμε λόγο να μην τις λέμε, όπου και να είμαστε). γ) η βραδινή προσευχή που είναι το Μικρό Απόδειπνο, η οποία είναι  εκτενέστερη προσευχή, όπου μάλιστα καλό είναι να διαβάζουμε μαζί και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας. Το Απόδειπνο αναμεταδίδεται και από ορθόδοξους εκκλησιαστικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς το βράδυ (όπως στις 10μμ από την «Πειραϊκή Εκκλησία» (91,2FM) το ραδιόφωνο δηλαδή της Μητρόπολης Πειραιώς και μέσω διαδικτύου σε όλο τον κόσμο: www.peradio.com).
Οι Χαιρετισμοί της Παναγίας μας που διαβάζουμε μαζί με το Απόδειπνο είναι πολύ ανώτερη προσευχή από άλλες, υπό την έννοια ότι δοξάζουμε και τιμούμε την Παναγία μας με τα λόγια που της απευθύνουμε. Όταν διαβάζουμε καθημερινά τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας, δεχόμαστε μεγάλη τη βοήθειά Της και την προστασία Της σε όλη τη ζωή μας.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες στο Άγιος Όρος για τη βοήθεια της Παναγίας σε ευλαβείς πιστούς που διάβαζαν καθημερινά τους Χαιρετισμούς προς την Υπεραγία Θεοτόκο. δ) όταν πρόκειται να μετέχουμε το επόμενο πρωί στη Θεία Κοινωνία, διαβάζουμε από πριν την προσευχή της Θείας Μετάληψης. Η προσευχή αυτή (Ακολουθία Θείας Μεταλήψεως) αποτελείται από 3 μέρη: Το πρώτο μέρος διαβάζεται το προηγούμενο βράδυ, πριν τη Θεία Κοινωνία, κατά την ακολουθία του Μικρού Απόδειπνου (μετά το Πιστεύω).
Το δεύτερο μέρος διαβάζεται το πρωί πριν τη Θεία Μετάληψη (σε κάποιους ναούς διαβάζεται μέρος, ή όλο αυτού, πριν την έξοδο του Ιερέα για τη Θεία Κοινωνία). Και τέλος το τρίτο μέρος αποτελεί την Ευχαριστία της Θείας Μετάληψης, που διαβάζεται μετά από αυτήν και στην οποία ευχαριστούμε το Θεό που μας αξίωσε να μεταλάβουμε το Τίμιο Σώμα και Αίμα Του. Σε κάποιους ναούς η Ευχαριστία αυτή διαβάζεται μετά την απόλυση του Ιερέα.

Γενικά για την προσευχή

•    Όλος ο πνευματικός μας αγώνας κρίνεται κυρίως από την προσευχή μας, από τη συχνότητά της, από τη θέρμη της και από τη συντριβή καρδιάς με την οποία αυτή πραγματοποιείται.
•    Είναι σημαντικό να διαβάζουμε τις καθιερωμένες προσευχές της Εκκλησίας μας, ως έχουν στο αρχαίο κείμενο, από κάποιο προσευχητάριο, διότι τα κείμενα αυτά είναι θεόπνευστα, γρά-φτηκαν δηλαδή από υμνογράφους Αγίους με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος, επομένως η ανάγνωση των προσευχών στο πρωτότυπο έχει άλλη αξία και μεταδίδει άλλη Χάρη στον πιστό. Μπορούμε να προμηθευτούμε και να έχουμε ένα ορθόδοξο προσευχητάριο, στο οποίο υπάρχουν όλες οι προσευχές της ημέρας.
•    Φροντίζουμε ώστε όταν διαβάζουμε την προσευχή από βιβλίο, να τη διαβάζουμε αργά και να καταλαβαίνουμε τι λέμε και όχι γρήγορα, απλά για να πούμε ότι τη διαβάσαμε.
•    Με βάση το σκεπτικό της δύναμης της κοινής προσευχής, είναι μεγάλη ευλογία για όλη την οικογένεια, εάν διαβάζονται από κοινού κάποιες προσευχές, ιδίως το Απόδειπνο το βράδυ, όπου συνήθως είναι όλοι στο σπίτι.
•    Ένας εύκολος τρόπος για να προσευχόμαστε συχνά και παντού, εάν δεν έχουμε αρκετό χρόνο, ακόμη και στη δουλειά μας, στις μετακινήσεις μας κλπ, είναι να επαναλαμβάνουμε διαρκώς την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», την οποία μπορούμε να λέμε ακόμη και νοερά, χωρίς να μας καταλαβαίνουν οι γύρω μας.
Η προσευχή αυτή είναι πολύ γνωστή στη μοναστηριακή ζωή ιδιαίτερα και έχει πολύ μεγάλη δύναμη.
•    Μπορούμε επίσης στην προσευχή μας να χρησιμοποιούμε το κομποσχοίνι,

το οποίο εξυπηρετεί να συγκρατεί το νου στην προσευχή, περνώντας κόμπο κόμπο ανάμεσα από τα δάκτυλά μας και λέγοντας σε κάθε κόμπο την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», ή «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς», ή «Άγιε του Θεού… πρέσβευε υπέρ ημών». Το κομποσχοίνι είναι μια κληρονομιά από τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, το οποίο έχουν όλοι οι Ορθόδοξοι μοναχοί, αλλά και πολλοί ορθόδοξοι λαϊκοί (δηλαδή οι πιστοί στον κόσμο). Είναι συνήθως μάλλινο, μαύρου χρώματος σε διάφορα μεγέθη. Το 33άρι κομποσχοίνι συμβολίζει τα 33 χρόνια του Χριστού. Υπάρχουν κομποσχοίνια 50άρια, 100άρια, 300άρια κλπ, ανάλογα με τον αριθμό των κόμπων που είναι πλεγμένοι σε αυτό.


Η προσευχή που μεθάει - π. Ανδρέας Κονάνος

Προσευχή δεν είναι να μιλάω στον Θεό αλλά να ακούω τον Θεό - π. Νικόλαος Μανώλης

Περί Προσευχής - Γέροντας Εφραίμ ο Φιλοθεΐτης (Αριζόνας)

Η νηστεία ταπεινώνει το σώμα και περιορίζει τα σαρκικά πάθη, ενώ ανυψώνει και ενδυναμώνει πνευματικά παράλληλα τον άνθρωπο. Η νηστεία ήταν η πρώτη εντολή στον Αδάμ και την Εύα και μας τη δίδαξε και ο ίδιος ο Χριστός με το παράδειγμά του όταν νήστεψε 40 ημέρες στην έρημο. Η Εκκλησία μας έχει ορίσει τις Νηστείες που οφείλουμε να τηρούμε, οι οποίες θα πρέπει να συνοδεύονται παράλληλα με αποχή και από άλλα αμαρτήματα, σαρκικά και πνευματικά. Έτσι λοιπόν, με την καθοδήγηση του Πνευματικού μας Πατέρα, όπως αυτός θα κρίνει, ανάλογα με την πνευματική και σωματική μας κατάσταση (της υγείας μας), θα πρέπει κατά το δυνατόν να τηρούμε τη νηστεία της Τετάρτης και Παρασκευής (αποχή από κρέας και λάδι), τη νηστεία της περιόδου των Χριστουγέννων, της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, των Αγίων Αποστόλων, του Δεκαπενταύγουστου της Παναγίας κλπ.


Η ετυμολογία της λέξης «νηστεία» είναι από το αρνητικό μόριο νη και το ρήμα εσθίω που σημαίνει τρώγω. Αρχικά η λέξη σήμαινε ότι και η ετυμολογία της, πλήρη αποχή από τις τροφές και ποτά, δηλαδή ασιτία, ατροφία. Αργότερα με την αύξηση της χρονικής διάρκειας της νηστείας δε σήμαινε μόνο την πλήρη αποχή από την τροφή αλλά και τη μερική.
Η νηστεία έχει σκοπό να τιμήσει συγκεκριμένες εκκλησιαστικές εορτές και περιόδους και να ασκήσει τον άνθρωπο προς την εξάλειψη των παθών του και την απόκτηση αρετών.

Τι είπε όμως ο Χριστός για τη νηστεία;

"Όταν νηστεύετε, μη γίνεστε όπως οι υποκριτές, σκυθρωποί και κατηφείς, διότι αυτοί αλλοιώνουν και μαραίνουν το πρόσωπό τους, παίρνουν την εμφάνιση αδυνατισμένου ανθρώπου, για να φανούν στους άλλους ότι νηστεύουν· αληθινά σας λέω ότι απολαμβάνουν ολόκληρο το μισθό τους, δηλαδή τους επαίνους των ανθρώπων. Εσύ όμως, όταν νηστεύεις, περιποιήσου την κόμη σου και νίψε το πρόσωπό σου, όπως συνηθίζεις, για να μη φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις, αλλά στον Πατέρα σου τον Επουράνιο, ο οποίος βρίσκεται αόρατος παντού και στα πλέον απόκρυφα μέρη. Και ο Πατέρας σου, που βλέπει και τα κρυπτά, θα σου αποδώσει στα φανερά την αμοιβή" (Κατά Ματθαίον Εὐαγγέλιον Κεφ.6, στ.16)

Ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας στο λόγο του «περί παρθενίας ήτοι περί ασκήσεως» μας αναφέρει:
“Όπoιoς ενoχλείται λoιπόν από την επήρεια κάπoιoυ ακάθαρτoυ πνεύματoς, εάν νοήσει και χρησιμoπoιήσει το φάρμακo αυτό, εννοώ της νηστείας, αμέσως το πνεύμα το πoνηρό στενοχωρούμενο φεύγει, επειδή φοβάται τη νηστεία. Γιατί oι δαίμoνες ευχαριστιούνται πάρα πολύ με την κραιπάλη και την ανάπαυση τoυ σώματoς. Μεγάλη δύναμη η νηστεία, και μεγάλα κατoρθώματα γίνονται διά μέσoυ αυτής. Γιατί, από πoύ αλλoύ παίρνoυν δύναμη oι άνθρωπoι και επιτελoύν μεγάλα κατoρθώματα και θαύματα και θεραπείες στους πάσχοντες δωρίζει ο Θεός δια μέσου αυτών, παρά δια της ασκήσεως και της ταπεινoφρoσύνης και της ενάρετης ζωής;”

Τι επιδιώκουμε με τη νηστεία

Η νηστεία δεν είναι μόνο μια ένδειξη θυσίας προς τον Τριαδικό Θεό και τους Αγίους. Ο σκοπός της νηστείας είναι πνευματικός και συνδέεται άμεσα με τον πνευματικό αγώνα που κάνει ο πιστός Χριστιανός. Επομένως όποιος δεν βρίσκεται μέσα στον αγώνα αυτό, δεν μπορεί και να δεχθεί τα ευεργετικά αποτελέσματα της νηστείας αλλά ενδεχομένως να θεωρεί τη νηστεία ως καταναγκασμό, τον οποίο ενδόμυχα θα ήθελε να αποφύγει.
Η νηστεία προϋποθέτει αποδοχή, πίστη και αγάπη στο Χριστό και επομένως τήρηση των εντολών Του, όπως είναι κατάγεγραμμένες στο Ευαγγέλιο και ερμηνευμένες από τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Και μάλιστα οι εντολές αυτές δεν μπορούν να τηρηθούν επιλεκτικά κατά το συμφέρον και την αρέσκεια του καθενός, διαλέγοντας όποιες μας βολεύουν και απορρίπτοντας όσες μας περιορίζουν, διότι το Ευαγγέλιο το δεχόμαστε ολόκληρο, ως έχει και όχι απόσπασματικά, διότι σύμφωνα με τον Απόστολο Ιακώβο:  “ὅστις γὰρ ὅλον τὸν νόμον τηρήσῃ, πταίσῃ δὲ ἐν ἑνί, γέγονε πάντων ἔνοχος.” (Επιστ. Ιακώβου, κεφ.2, στ.10) δηλαδή: “εκείνος που θα τηρήσει όλο το Νόμο, παραβεί όμως μία εντολή, έγινε ένοχος παραβάσεως όλων των εντολών”.

Η νηστεία, σύμφωνα με τους Αγίους της Εκκλησίας μας, όταν γίνεται σωστά και με τις ανάλογες προϋποθέσεις, επιφέρει τα εξής αποτελέσματα στο Χριστιανό:

• οδηγεί στην κάθαρση της ψυχής και του σώματός του. Ο Μέγας Βασίλειος ονομάζει τη νηστεία “φάρμακο αμαρτίας αναιρετικό”. Η νηστεία καθαρίζει καταρχήν τις αισθήσεις του σώματος και θανατώνει τη φιληδονία. Η γαστριμαργία  εξάπτει το σαρκικό φρόνημα και διεγείρει τις ορμές και άλλα σαρκικά πάθη, όπως αυτό της πορνείας. Η νηστεία αντίθετα μαραίνει τις σαρκικές επιθυμίες και κοιμίζει τις επαναστάσεις του σώματος.
• καταστέλλει τα πάθη της ψυχής, γι αυτό και ονομάζεται παθοκτόνος.
• διώχνει τους ρυπαρούς λογισμούς.
αντιμάχεται το διάβολο και αποκρούει τις εφόδους των πονηρών πνευμάτων, ενώ έχει δύναμη ακόμη και δαιμόνια να εκβάλει.
• ενισχύει την προσπάθεια του Χριστιανού για την απόκτηση των χριστιανικών αρετών. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης μας λέει: “νηστεία θεμέλιος αρετής”
• μας φέρνει σε κοινωνία με το Θεό, μέσω της πνευματικής καθαρότητας που αποκτάμε νηστεύοντας και επικεντρώνοντας όλο μας το νου στο Θεό. Πολλές αναφορές έχουμε σχετικά από τους Αγίους Πατέρες μας, οι οποίοι μπόρεσαν με τη νηστεία να λάβουν Θείες επεμβάσεις.

Η «οικονομία» στη νηστεία

Εάν τώρα κάποιος Χριστιανός είναι ασθενής (αλλά στην πραγματικότητα ασθενής, όχι να δηλώνει ασθένεια λόγω φαντασίας ή οκνηρίας), τότε εφόσον λάβει την ευλογία από τον Πνευματικό του, έχει κατά την Εκκλησία μας, την άδεια να μην τηρήσει τη νηστεία όπως αυτή έχει οριστεί, αλλά όπως θα την ορίσει ο Πνευματικός, ο οποίος θα λάβει υπόψη του φυσικά τις απαιτήσεις της ασθένειας στην οποία ο Χριστιανός βρίσκεται. Βέβαια να σημειωθεί εδώ ότι υπάρχουν και ασθένειες όπου η νηστεία βοηθάει γενικά.
Η νηστεία έχει να κάνει επίσης και με την ποσότητα των φαγητών που καταναλώνουμε, που σημαίνει ότι στόχος είναι η εγκράτεια στην κατανάλωση των φαγητών. Δεν έχει δηλαδή νόημα να νηστεύουμε κάποιες τροφές και να γεμίζουμε μέχρι απόλυτου χορτασμού το στομάχι μας με νηστίσιμες τροφές. Επίσης η ποσότητα αυτή εξαρτάται από τον σωματότυπο του κάθε Χριστιανού.

Η νηστεία σε σχέση με τις τροφές που νηστεύονται

Ο Χριστός, όταν νήστεψε επί 40 ημέρες στην έρημο δεν έφαγε τίποτε: “οὐκ ἔφαγεν οὐδὲν ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις” (Κατά Λουκάν κεφ.4 στ.2).

Σήμερα έχουμε τις εξής περιπτώσεις:
• Απόλυτη νηστεία, δηλαδή απόλυτη αποχή από τις τροφές. Αυτό συνήθως γίνεται στην έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κυρίως στα μοναστήρια, την Καθαρά Δευτέρα, ή ακόμη και όλο το πρώτο τριήμερο.
• Νηστεία, όπου απέχουμε από κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, οίνο και λάδι. Επιτρέπονται δηλαδή όσπρια, λαχανικά, ζυμαρικά, πατάτες (μαγειρεμένα χωρίς λάδι), φρούτα, χυμοί, ελιές, ψωμί, μέλι, ξηροί καρποί,  κλπ.
• Κατάλυση Οίνου και Eλαίου, όπου απέχουμε δηλαδή από κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, αλλά επιτρέπεται οίνος και λάδι. Όταν επιτρέπεται κρασί και λάδι, επιτρέπονται επίσης και τα θαλασσινά χωρίς αίμα, δηλαδή χταπόδια, καλαμάρια, οστρακοειδή.
• Κατάλυση Ιχθύος, όπου απέχουμε από κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά επιτρέπεται οίνος, λάδι και τα ψάρια.
• Κατάλυση Αυγών και Γαλακτοκομικών (Τυρινή), όπου απέχουμε μόνο από το κρέας, αλλά τρώμε όλες τις άλλες τροφές όπως αυγά, τυριά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, λάδι, κρασί κλπ. (Η νηστεία αυτή γίνεται την εβδομάδα πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, της Τυρινής όπως λέγεται.)
•  Κατάλυση εις πάντα, όπου τρώμε από όλες τις τροφές, δηλαδή δεν έχουμε καμία νηστεία.
Επίσης να σημειωθεί ότι για όλες τις ημέρες της εβδομάδας μπορεί να υπάρξει νηστεία δηλαδή και από λάδι και οίνο, ποτέ όμως το Σάββατο και την Κυριακή, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο, διότι οι ημέρες αυτές έχουν χαρμόσυνο χαρακτήρα, το μεν Σάββατο για την κατάπαυση του έργου της δημιουργίας του Θεού (Γένεσις κεφ.2, στ.2-3) και η Κυριακή για την Ανάσταση του Κυρίου μας. Τα Σάββατα και τις Κυριακές δηλαδή έχουμε πάντα καταλύσεις νηστείας, είτε εις πάντα, είτε ιχθύος, είτε οίνου και ελαίου κλπ. Εξαίρεση αποτελεί το Μεγάλο Σάββατο που είναι το μοναδικό που έχουμε αυστηρότατη νηστεία (χωρίς λάδι και οίνο), μέχρι το μεσονύκτιο, όπου μετά την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία έχουμε κατάλυση εις πάντα.

Οι νηστείες της Εκκλησίας μας χρονικά

* Η νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής
Η νηστεία της Τετάρτης καθιερώθηκε σε ανάμνηση της Προδοσίας του Χριστού και η νηστεία της Παρασκευής καθιερώθηκε για να θυμόμαστε τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας.
Στη νηστεία της Τετάρτης και Παρασκευής νηστεύουμε και το λάδι, δηλαδή δεν τρώμε κρέας, αυγά γαλακτοκομικά, ψάρια, λάδι και οίνο.
Στα μοναστήρια παρόμοια νηστεία καθιερώθηκε και για τη Δευτέρα. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις σε Τετάρτες και Παρασκευές όπου επιτρέπεται είτε η κατάλυση οίνου και ελαίου (όπως σε εορτές μεγάλων Αγίων της Εκκλησίας μας), ή και η κατάλυση εις πάντα (όπως στο 12ήμερο μετά τα Χριστούγεννα – εκτός στις 5 Ιανουαρίου, αλλά και την πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου, την εβδομάδα μετά το Πάσχα και την εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή).

* Η νηστεία της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή περιλαμβάνεται μέσα στην μακρά περίοδο του Τριωδίου της Εκκλησίας μας, το οποίο αρχίζει την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου (3 εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, δηλαδή πριν την Καθαρά Δευτέρα) και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο.
Στη διευρυμένη αυτή περίοδο του Τριωδίου, μέσα στην οποία περιλαμβάνεται η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η Μεγάλη Εβδομάδα έχουμε τα εξής σε σχέση με τις νηστείες:
 
* Την 1η Εβδομάδα του Τριωδίου (από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή του Ασώτου) έχουμε κατάλυση εις πάντα, όλη την εβδομάδα.
 
* Την 2η Εβδομάδα του Τριωδίου (από την Κυριακή του Ασώτου μέχρι την Κυριακή της Απόκρεω) έχουμε κατάλυση εις πάντα εκτός την Τετάρτη και την Παρασκευή, όπου έχουμε κανονική Νηστεία. Η Κυριακή της Απόκρεω είναι η τελευταία ημέρα που τρώμε κρέας.
 
* Την 3η Εβδομάδα του Τριωδίου (Τυροφάγο, ή Τυρινή: από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή της Απόκρεω μέχρι και την Κυριακή της Τυροφάγου, πριν την Καθαρά Δευτέρα) έχουμε κατάλυση αυγών και γαλακτοκομικών, καταλύουμε δηλαδή τα πάντα εκτός από το ίδιο το κρέας.
 
* Τη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (6 εβδομάδες, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο του Λαζάρου πριν την Κυριακή των Βαΐων), όπου από Δευτέρα έως Παρασκευή έχουμε κανονική αυστηρή νηστεία (χωρίς λάδι και οίνο), λόγω του πένθιμου χαρακτήρα τους, ενώ τα Σάββατα και τις Κυριακές έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου (ως λύση της νηστείας, λόγω του χαρμόσυνου χαρα-κτήρα τους, όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα). Υπάρχουν όμως και κάποιες εξαιρέσεις, όπως μεταξύ άλλων ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (25 Μαρτίου) όπου έχουμε κατάλυση ιχθύος.
Όπως αναφέρθηκε και πριν επίσης, στην έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και κυρίως στα μοναστήρια, την Καθαρά Δευτέρα, ή ακόμη και όλο το πρώτο τριήμερο μέχρι την Τετάρτη, τηρείται απόλυτη νηστεία, δηλαδή απόλυτη αποχή από τις τροφές. Την Κυριακή των Βαΐων έχουμε κατάλυση ιχθύος.
 
* Τη νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, όπου έχουμε αυστηρή κανονική νηστεία.
Το Μεγάλο Σάββατο έχουμε αυστηρή κανονική νηστεία (δηλαδή χωρίς λάδι και οίνο) και είναι το μοναδικό Σάββατο σε όλο το έτος στο οποίο έχουμε αυτή τη νηστεία.

Μετά το Πάσχα (την περίοδο του Πεντηκοστάριου) έχουμε τις εξής καταλύσεις νηστείας:
 
* Την εβδομάδα της Διακαινησίμου, που είναι η 1η εβδομάδα αμέσως μετά τη Μεγάλη Εβδομάδα (από Κυριακή του Πάσχα έως την επόμενη Κυριακή, που είναι η Κυριακή του Θωμά) έχουμε όλες τις ημέρες κατάλυση εις πάντα. * Μετά τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα και μέχρι την Πεντηκοστή (δηλαδή από τη 2η έως και  7η εβδομάδα μετά το Πάσχα) έχουμε κατάλυση εις πάντα, εκτός τις Τετάρτες και Παρασκευές όπου έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου (με εξαίρεση την Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής και της Τετάρτης της Αποδόσεως του Πάσχα, όπου έχουμε κατάλυση ιχθύος).  * Την εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος, που είναι η εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή, έχουμε όλες τις ημέρες κατάλυση εις πάντα.  * Η νηστεία της περιόδου των Αγίων Αποστόλων

Η περίοδος αυτή διαφέρει κάθε χρόνο ως προς τη διάρκειά της. Αρχίζει 8 εβδομάδες μετά το Πάσχα, τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων (επόμενη Κυριακή της Πεντηκοστής) και τελειώνει στις 28 Ιουνίου, την παραμονή της εορτής των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Στη νηστεία αυτή των Αγίων Αποστόλων έχουμε κατάλυση Ιχθύος, εκτός τις Τετάρτες και Παρασκευές, όπου έχουμε κανονική νηστεία.


* Η νηστεία του  Δεκαπενταύγουστου (της Παναγίας)

Η νηστεία της περιόδου αυτής, από 1 έως 14 Αυγούστου  γίνεται προς τιμήν  της εορτής της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, της μεγαλύτερης Θεομητορικής εορτής του ορθόδοξου εορτολογίου. 
Την περίοδο αυτή έχουμε αυστηρή κανονική νηστεία (χωρίς λάδι και οίνο) όλες τις ημέρες, εκτός τα Σάββατα και τις Κυριακές όπου έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου.

Εξαίρεση σε αυτή την περίοδο είναι η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου), στην οποία έχουμε κατάλυση ιχθύος.

Στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έχουμε κατάλυση εις πάντα, εκτός εάν συμπέσει σε Τετάρτη, ή Παρα-σκευή, οπότε έχουμε κατάλυση ιχθύος.
* Η νηστεία της περιόδου των Χριστουγέννων

Η περίοδος αυτή είναι από τις 15 Νοεμ-βρίου έως και τις 24 Δεκεμβρίου. Είναι μια Τεσσαρακοστή, λιγότερο αυστηρής νηστείας από αυτήν της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.  Είναι ημέρες κατάλυσης οίνου και ελαίου (επιτρέπεται δηλαδή λάδι και κρασί) εκτός από  Τετάρτες και Παρασκευές όπου είναι ημέρες κανονικής νηστείας (χωρίς λάδι και οίνο).
Επίσης από 21 Νοεμβρίου (Εισόδια της Θεοτόκου) έως και 17 Δεκεμβρίου έχουμε και κατάλυση ιχθύος. Αυτό είναι το σύνηθες στην Ελλάδα, αλλά υπάρχουν και άλλες παραδόσεις, όπου η ψαροφαγία μεταβάλλεται (π.χ. στην Κύπρο σταματάει στις 12 Δεκεμβρίου, ημέρα εορτής του Αγ. Σπυρίδωνα). Επίσης την πρώτη ημέρα της περιόδου, στις 15 Νοεμβρίου, καθώς και την παραμονή των Χριστουγέννων, έχουμε αυστηρή νηστεία ξηροφαγία, εκτός εάν πέσει Σάββατο ή Κυριακή.

Μετά την περίοδο της νηστείας των Χριστουγέννων έχουμε:
Κατάλυση εις πάντα το Δωδεκαήμερο από 25 Δεκεμβρίου μέχρι 6 Ιανουαρίου, με εξαίρεση στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή Θεοφανείων, όπου έχουμε αυστηρή νηστεία, ενώ εάν αυτή συμπίπτει με Σάββατο ή Κυριακή έχουμε κατάλυση οίνου & ελαίου. 
* Ημερήσιες νηστείες του έτους

Υπάρχουν και οι εξής άλλες «διατεταγμένες» νηστείες της Εκκλησίας μας, όπου νηστεύουμε αυστηρά με ξηροφαγία, εκτός αν πέσουν Σάββατο ή Κυριακή, οπότε καταλύουμε λάδι:

-  της Παραμονής των Θεοφανείων
(5 Ιανουαρίου) - της Αποτομής της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
(29 Αυγούστου) -  της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού
(14 Σεπτεμβρίου)

Τέλος υπάρχουν αρκετές άλλες ημέρες μέσα στο εκκλησιαστικό έτος όπου έχουμε διάφορες καταλύσεις νηστείας, μεταβαίνουμε δηλαδή από την «κατάλυση εις πάντα» στη νηστεία διαφόρων τροφών, αντί της κανονικής νηστείας.

Για τις νηστείες πάντως ο Χριστιανός καλό είναι να συμβουλεύεται εκκλησιαστικά ορθόδοξα ημερολόγια για κάθε έτος, τα οποία περιέχουν και τις ακριβείς ημερομηνίες με τις νηστείες και τις καταλύσεις νηστείας.

Επίσης, όπως πάντα λέμε, ο Χριστιανός οφείλει να λαμβάνει την ευλογία από τον Πνευματικό του Πατέρα είτε για τη νηστεία που θέλει να τηρήσει, είτε για τη νηστεία που θεωρεί ότι η κατάσταση της υγείας του του επιβάλλει να καταλύσει.
Τέλος η τήρηση της νηστείας θα πρέπει να γίνεται μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο πνευματικού αγώνα για να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη ζωή και στην ψυχή του Χριστιανού. 


Το νόημα της νηστείας - π. Μωϋσής Αγιορείτης (†2014)

Η νηστεία είναι η πρώτη εντολή του Θεού
Η τακτική μελέτη του Λόγου του Θεού, μας βοηθάει να είμαστε συνειδητοποιημένοι Χριστιανοί και μας φωτίζει πνευματικά με το Φως του Χριστού στη ζωή μας. Η μελέτη της Αγίας Γραφής, ιδιαίτερα της Καινής Διαθήκης αρχικά, θα πρέπει να είναι ο πρώτος μας στόχος, ακόμη και αν διαβάζουμε μία σελίδα καθημερινά. Επίσης οι Βίοι των Αγίων, καθώς και η μελέτη άλλων πνευματικών ορθόδοξων βιβλίων των Πατέρων της Εκκλησίας μας θα πρέπει να μπει στο πρόγραμμά μας, για να ενδυναμωνόμαστε πνευματικά.
Τέλος, το άκουσμα χριστιανικών ομιλιών από Πατέρες της Εκκλησίας μας, είτε με απευθείας συμμετοχή σε κηρύγματα που λαμβάνουν χώρα στις Ενορίες, είτε μέσω ραδιοφώνου, διαδικτύου, ή άλλων μέσων, πρέπει να γνωρίζουμε ότι μας βοηθάει πνευματικά, γι αυτό και θα το επιδιώ κουμε όταν και όπου μπορούμε.

“Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος” (Κατά Ιωάννην κεφ.1, στ.1)

“Ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.” (Κατά Ιωάννην κεφ.1, στ.1) δηλαδή: “Ο Υιός και Λόγος του Θεού ήταν πάντοτε το αληθινό Φως, το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο, που έρχεται στον κόσμο.”

Ποτέ στην ιστορία ο διάβολος δεν είχε τόσα όπλα στη διάθεσή του για να κυριαρχήσει πάνω στον άνθρωπο και να τον παρασύρει στην αμαρτία, όσο έχει σήμερα, όπου η αμαρτία εξαπλώνεται πλέον αστραπιαία από τη μια άκρη της γης στην άλλη :

Βιβλία, περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, cd/dvd, κλπ

Αλλά και ποτέ στην ιστορία και ο άνθρωπος δεν είχε τόσα όπλα στη διάθεσή του για να πολεμήσει το διάβολο: 
ΑΚΡΙΒΩΣ  ΤΑ  ΙΔΙΑ
 
Αν πάντως δεν έχουμε διαβάσει και δεν διαβάζουμε τακτικά την Καινή Διαθήκη, τότε ας μην αναζητήσουμε άλλα βιβλία για ανάγνωση. Βέβαια, πολλές φορές τυχαίνει μέσα από κάποιο έγκριτο ορθόδοξο χριστιανικό βιβλίο που θα διαβάσουμε, ή κάποια ομιλία που ακούσαμε, να γίνει το αρχικό ζέσταμα της καρδιάς μας για να προχωρήσουμε καλύτερα στη συνέχεια στη μελέτη του Λόγου του Θεού και τελικά να οδηγηθούμε στο να μελετήσουμε και την Αγία Γραφή. Πάντως είναι γεγονός οτι δεν υπάρχει Άγιος στην ιστορία του Χριστιανισμού που να μην γνώριζε πολύ καλά την Καινή Διαθήκη.
Επίσης απαραίτητο είναι να διαβάζουμε βιβλία με Βίους Αγίων (Συναξαριστές, ή Συναξάρια, όπως λέγονται) για να μπορούμε να αναγνωρίζουμε στα Πρόσωπά τους το Πρότυπο όπου θα θέλαμε και εμείς να καταφέρουμε να φθάσουμε κάποια ημέρα της ζωής μας.

Στη συνέχεια καλό είναι να μπουν στο πρόγραμμά της μελέτης μας και άλλα πνευματικά ορθόδοξα βιβλία των Πατέρων της Εκκλησίας μας, ορθόδοξα περιοδικά κλπ, για να ενδυναμωνόμαστε ακόμη περισσότερο πνευματικά. Βέβαια δεν είναι όλα τα βιβλία για όλους, για το βαθμό του πνευματικού αγώνα στον οποίο ο κάθε Χριστιανός βρίσκεται. Γι αυτό ο Πνευματικός μας - που καλό είναι κατά την αρχική επιλογή του από εμάς να λάβουμε και ως κριτήριο τις θεολογικές του γνώσεις - μπορεί να μας βοηθήσει και να μας δώσει την ευλογία για τα βιβλία που μπορούμε να διαβάζουμε, πέραν της Αγίας Γραφής και τους Βίους των Αγίων.

Η Αγία Γραφή και πώς τη μελετάμε

Τα κείμενα της Αγίας Γραφής είναι θεόπνευστα, διότι γράφτηκαν από ευσεβείς άνδρες διά του φωτισμού του Αγίου Πνεύματος, άρα το περιεχόμενό της είναι αλάθητο και αδιαμφισβήτητα αληθινό, ανταποκρινόμενο στην πραγματικότητα, διότι όπως λέει και ο Απόστολος Πέτρος “ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου φερό-μενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι” (Α΄ Πέτρου κεφ.1, στ.21).

Αρχικά, καλό είναι να ξεκινήσουμε τη μελέτη από την Καινή Διαθήκη και αργότερα προχωράμε και στην Παλαιά Διαθήκη, αν και πολλά κείμενα, ύμνους και ψαλμούς από την Παλαιά Διαθήκη τα ακούμε πολύ συχνά στις καθημερινές Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας.
Στην Καινή Διαθήκη μας μιλάει ο ενσαρκωμένος πλέον Θεός, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, είτε ο ίδιος (στα 4 Ευαγγέλια), είτε διαμέσου των Αποστόλων με τις αναλύσεις του Λόγου Του Κυρίου και τα κηρύγματα τους.

* Βέβαια να τονίσουμε εδώ ότι η Καινή Διαθήκη και η Αγία Γραφή γενικότερα, δεν είναι ένα βιβλίο που θα το διαβάσουμε απλά και θα το αφήσουμε στο πλάι. Η μελέτη της Αγίας Γραφής είναι μια μακροχρόνια διαδικασία που θα γίνεται όσο ζούμε στη ζωή αυτή, είτε απευθείας μέσα από το ίδιο το κείμενο, είτε μέσα από άλλες έγκριτες ερμηνευτικές αναλύσεις. * Είναι σημαντικό επίσης, πριν ξεκινήσουμε να διαβάζουμε, να ζητάμε στην προσευχή μας το φωτισμό του Θεού, για να μας φωτίσει να κατανοήσουμε και να δούμε το φως το αληθινό σε όσα πρόκειται να διαβάσουμε. * Αν κάτι μας παραξενεύει, καλό είναι να μην βιαζόμαστε να βγάζουμε συμπεράσματα στα όσα διαβάζουμε, ιδίως στην Παλαιά Διαθήκη (που είναι πιο δύσκολη, συγκριτικά, η κατανόησή της),  διότι το δικό μας το μυαλό είναι περιορισμένο σε σχέση με τους Φωστήρες Αγίους Πατέρες που έγραψαν εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες για να ερμηνεύσουν σε βάθος τα νοήματα της Αγίας Γραφής.

Να τονίσουμε εδώ ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να ελέγχουμε πριν διαβάσουμε ένα βιβλίο της Καινής ή Παλαιάς Διαθήκης, ιδίως όσα έχουν μετάφραση - απόδοση στη νεοελληνική,  να έχουν οπωσδήποτε την έγκριση (εκτός των άλλων) της ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πολλά βιβλία, ιδίως της Καινής Διαθήκης κυκλοφορούν από αιρέσεις και μάλιστα δίδονται δωρεάν πολλές φορές, τα οποία έχουν αλλοιωμένα κείμενα σκοπίμως σε διάφορα σημεία. Αυτά δεν τα ανοίγουμε καθόλου.

Προς διευκόλυνση των αναγνωστών και μόνο, αναφέρουμε τις ευρέως γνωστές εγκεκριμένες (όπως αναφέρθηκε πριν) μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης στην νεοελληνική υπό των καθηγητών:α) Π. Βασιλειάδη, Ι. Γαλάνη, Γ. Γαλίτη, Ι. Καραβιδόπουλου
β) Παν. Τρεμπέλα (περιλαμβάνει σύντομη ερμηνεία)
γ) Ιωάν. Θ. Κολιτσάρα (περιλαμβάνει ερμηνευτική απόδοση)

Πρέπει να τονιστεί εδώ ότι οι μεταφράσεις του Λόγου του Θεού δεν μπορούν να υποκαταστήσουν σε καμία περίπτωση  το πρωτότυπο κείμενο, αλλά απλά βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του.
Για τον ίδιο λόγο έχουν μεγάλη αξία τα πρωτότυπα κείμενα που διαβάζονται ή ψέλνονται και στις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας, διότι ακούμε και διαβάζουμε ό,τι ακριβώς φώτισε το Άγιο Πνεύμα τους συγγραφείς. Αν ακούγαμε τη μετάφραση στη νεοελληνική, δεν θα ήταν το ίδιο. Πρέπει να ανέβουμε εμείς λοιπόν στο ύψος του κειμένου και όχι να κατέβει το κείμενο σε εμάς.

Η σημασία  πάντως  του αυτούσιου κειμένου, ώστε να μην αλλάζει το παραμικρό από τις Εντολές του Θεού, φαίνεται και από τη φράση του Κυρίου: “ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται.” (Κατά Ματθαίον κεφ.5, στ.18) δηλαδή: “διότι σας διαβεβαιώνω με κάθε επισημότητα, ότι έως ότου υπάρχει ο ουρανός και η γη, ούτε ένα γιώτα η ένα κόμμα, δεν θα παραπέσει από το νόμο, μέχρι τη στιγμή που όλα θα επαληθεύσουν και θα πραγματοποιηθούν στη ζωή και το έργο μου.”
Ας φανταστούμε λοιπόν τι σημαίνει εάν παραλείψουμε αυτό το «κόμμα» (,) πόσο μπορεί να αλλοιώσει το βάθος του νοήματος του πρωτότυπου. * Γι αυτό όταν διαβάζουμε την ερμηνευτική απόδοση στη νεοελληνική (της Καινής Διαθήκης ιδιαίτερα), καλό είναι να διαβάζουμε ταυτόχρονα και το πρωτότυπο αρχαίο κείμενο.
 
Σωστή μελέτη επίσης κάνουμε με την παράλληλη χρήση βιβλίων – ερμηνευτικών αναλύσεων από τους Αγίους Πατέρες και έγκριτους Θεολόγους.
ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
Τα 4 Ευαγγέλια:
Κατά Ματθαίον
Κατά Μάρκον
Κατά Λουκάν
Κατά Ιωάννην

Πράξεις των Αποστόλων

Οι Καθολικές Επιστολές:
•    Ιακώβου
•    Πέτρου Α’
•    Πέτρου Β’
•    Ιωάννου Α’   
Επιστολές Αποστόλου Παύλου:
•    Προς Ρωμαίους
•    Προς Κορινθίους Α΄
•    Προς Κορινθίους Β’
•    Προς Γαλατάς
•    Προς Εφεσίους
•    Προς Φιλιππησίους
•    Προς Κολοσσαείς
•    Προς Θεσσαλονικείς Α’
•    Προς Θεσσαλονικείς Β’
•    Προς Τιμόθεον Α’
•    Προς Τιμόθεον Β’
•    Προς Τίτον
•    Προς Φιλήμονα
•    Προς Εβραίους

Η Αποκάλυψη του Αγ. Ιωάννη


Το Ψαλτήρι
 
Σημαντικό επίσης τμήμα της Αγίας Γραφής είναι οι Ψαλμοί ή το «Ψαλτήρι» όπως λέγεται, το οποίο είναι ένα Ιερό βιβλίο, που ανήκει στην κατηγορία των Ποιητικών - Διδακτικών βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης και το οποίο γράφτηκε από τον Προφήτη και Βασιλέα Δαυίδ. Περιέχει συνολικά 150 Ψαλμούς, μια συλλογή θρησκευτικών ύμνων του αρχαίου Ισραήλ, οι οποίοι συγκροτούν 20 ομάδες που ονομάζονται «Καθίσματα». Λόγω του πνευματικού τους πλούτου, η Εκκλησία μας δέχθηκε τους Ψαλμούς από πολύ νωρίς στη λατρεία της χωρίς καμία αλλαγή, έτσι πολ-λοί από αυτούς περιλαμβάνονται στις Ιερές Ακολουθίες, που είτε απλά αναγιγνώσκονται, είτε ψέλνονται μελωδικά.
Ως προσευχή επίσης, το Ψαλτήρι έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα φοβερό όπλο ενάντια στο διάβολο, γι αυτό και προτείνεται από πολλούς Πνευματικούς να διαβάζεται από τα πνευματικά τους παιδιά.

Βίοι Αγίων

Η μελέτη των Βίων των Αγίων της Εκκλησίας μας αποτελεί ένα από τα βασικότερα μέσα για την έμπρακτη κατανόηση της διδασκαλίας της Ορθόδοξης Πίστης μας.
Τα Συναξάρια, όπως ονομάζονται οι βιογραφίες των Αγίων, μεταδίδουν στους πιστούς Χριστιανούς έμπρακτα παραδείγματα της χριστιανικής πίστης και της αφοσίωσης στον Κύριο μας Ιησού Χριστό, την έμπρακτη αγάπη προς το Θεό Πατέρα μας και την πίστη και αναμονή της μέλλουσας Βασιλείας των Ουρανών.
Ένας καλός τρόπος είναι να διαβάζουμε καθημερινά το Βίο του Αγίου, ή των Αγίων που εορτάζουν την ημέρα αυτή.

Ομιλίες - Κηρύγματα

Μπορούμε να ακούμε ομιλίες και κηρύγματα, είτε συμμετέχοντας απευθείας (ζωντανά) στις ομιλίες αυτές (πληροφορίες για τα μέρη και τις ημερομηνίες που διεξάγονται τέτοιες ομιλίες μπορεί κάποιος ή στην ενορία του, ή  σε εκκλησιαστικά ραδιόφωνα, ή μέσω διαδικτύου σε σελίδες "Εκκλησιαστικών Ανακοινώσεων"). Επίσης ομιλίες μπορούμε να ακούμε μέσω ραδιοφώνων Ορθόδοξων Εκκλησιαστικών σταθμών (ένα από τα δημοφιλέστερα εκκλησιαστικά ραδιόφωνα είναι η «Πειραϊκή Εκκλησία» της Μητρόπολης Πειραιά, 91,2 FM - Αθήνα και στο διαδίκτυο www.peradio.com) Επίσης ομιλίες μπορούμε να βρούμε σε cd/dvd, ή τέλος μέσω διαδικτύου σε επιλεγμένες σελίδες, όπου μπορούμε να ακούσουμε ή/και να αποθηκεύσουμε τις ομιλίες αυτές σε μορφή mp3 ή σε αρχεία βίντεο. Επίσης στην ιστοσελίδα “youtube” και σε άλλες παρόμοιες ιστοσελίδες έχουν αναρτηθεί πλήθος ορθόδοξων ομιλιών.
Πρέπει όμως να είμαστε πάντα προσεκτικοί, διότι υπάρχουν πολλές αιρετικές και άλλες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο με παραπλανητικό, συκοφαντικό, ή ακόμη και υβριστικό περιεχόμενο. 


Καινή Διαθήκη (μετάφραση) Εισαγωγή & κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο
Καινή Διαθήκη (μετάφραση) κατά Μάρκον Άγιον Ευαγγέλιον
Καινή Διαθήκη (μετάφραση) κατά Λουκάν Άγιον Ευαγγέλιον
Καινή Διαθήκη (μετάφραση) κατά Ιωάννην Άγιον Ευαγγέλιον
Όλη μας η ζωή πρέπει να είναι Ομολογία Χριστού, εφαρμόζοντας το Λόγο του Κυρίου μας στην πράξη, στην οικογένειά μας, στους συγγενείς και φίλους μας, στη δουλειά μας, στον πλησίον μας γενικότερα, ακόμη και η ομιλία μας, το ντύσιμό μας, η συμπεριφορά μας κλπ. πρέπει να εναρμονίζονται με την ευσέβεια και την αγάπη προς το Θεό Πατέρα μας και το συνάνθρωπό μας.

Η αγάπη, η συγχωρητικότητα, η πραότητα, η ελεημοσύνη, η αλήθεια και ειλικρίνεια και όλες οι αρετές που σταδιακά θα αποκτάμε, θα αποδεικνύονται καθημερινά στη ζωή μας, στη σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους, διαφορετικά δεν έχουμε καταφέρει τίποτε.
Προσοχή όμως: αν είμαστε μόνο "καλοί άνθρωποι", αλλά δεν είμαστε και "καλοί Χριστιανοί", κοντά στην Εκκλησία και τα Ιερά Μυστήρια, τότε επίσης δεν καταφέραμε τίποτε, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Οι καλοί απλά άνθρωποι πάνω στη γη, που δεν έτυχε ποτέ να γνωρίσουν το Χριστό στη ζωή τους και να βαπτιστούν Χριστιανοί (π.χ. σε άλλες ανατολικές, ασιατικές χώρες), αυτοί θα κριθούν με βάση τη συνείδησή τους, όπως μόνο ο Θεός μπορεί να γνωρίζει.  Για μας όμως τους βαπτισμένους Χριστιανούς, όλη μας η ζωή είναι πλέον αφιερωμένη στον Κύριό μας Ιησού Χριστό, άσχετα αν ζούμε σε αυτή την κοσμική ζωή, ή σε μοναστήρι, διότι το "γενηθήτω το θέλημά Σου", που λέμε στην προσευχή στο Πάτερ Ημών, που είναι προσευχή που ο ίδιος ο Κύριος μας δίδαξε, ισχύει για όλους.


Πνευματική Ζωή Α' - π. Αθανάσιος Μυτιληναίος
Πνευματική Ζωή Β' - π. Αθανάσιος Μυτιληναίος
Όλοι οι άνθρωποι βρισκόμαστε καθημερινά σε έναν αόρατο πόλεμο με το διάβολο και τους δαίμονες που είναι υπαρκτά πνεύματα, στα οποία ο Θεός επιτρέπει να Τον αρνούνται βάση του αυτεξούσιου που τους έχει δώσει, όπως και σε μας (δηλαδή το αν θέλουμε να Τον ακολουθούμε ή όχι). Οι δαίμονες εναντιώνονται σε κάθε τι καλό που ο άνθρωπος δημιουργεί, περισσότερο δε στον αγωνιστή Χριστιανό, παρά στον αδιάφορο, με σκοπό να χάσει τη σωτηρία της ψυχής του. Το αποτέλεσμα της μάχης αυτής κρίνεται στο τέλος αυτής της ζωής μας, για να οδηγηθεί η ψυχή μας στη συνέχεια, είτε κοντά στο Θεό και στην αιώνια ευτυχία, είτε μακριά Του, στην αιώνια δυστυχία. Ποτέ να μην εφησυχαζόμαστε λοιπόν στον πνευματικό μας αγώνα, διότι ο εχθρός μας ο διάβολος δεν εφησυχάζεται ποτέ και επειδή δεν γνωρίζουμε ποιά είναι η τελευταία ημέρα αυτής της ζωής μας, γι αυτό θα αγωνιζόμαστε κάθε μέρα σαν να ήταν η τελευταία.
O διάβολος θέλει να μας συνηθίζει στην αμαρτία, έστω και λίγο-λίγο, σιγά-σιγά, ώστε κάποια στιγμή στο τέλος να χάσουμε την ψυχή μας. Μας ακολουθεί βήμα-βήμα, όπως ο γονιός το παιδί όταν μαθαίνει να περπατάει, "στράτα-στράτα". Αλλά όταν το παιδί πάρει θάρρος και τρέξει «τρώει τα μούτρα του».
Να μην ξεχνάμε οτι ο διάβολος έχει τεράστια υπομονή και τεράστια επιμονή. Έτσι μπορεί να περιμένει και να επιμένει πολλά χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες από τη ζωή μας, 1 χρόνο, 2 χρόνια, 5, 10, 30, 70 χρόνια, αρκεί να μην κληρονομήσουμε τη Βασιλεία του Θεού.
* προσοχή λοιπόν να μην κάνουμε το πρώτο βήμα - την πρώτη δοκιμή να προσέχουμε.
* επίσης πάντοτε να είμαστε άγρυπνοι, μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής μας.
Αυτό σημαίνει ότι ο Πνευματικός μας Αγώνας δεν σταματάει ποτέ. Επίσης, όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα, σημαντικό επίσης στον πνευματικό μας αγώνα είναι η συνεχής μνήμη του Θεού στη ζωή μας, αλλά και η μνήμη του θανάτου μας, της τελευταίας στιγμής της ζωής μας, καθώς επίσης η μνήμη του Παραδείσου που θέλουμε να κληρονομήσουμε, αλλά και της φοβερής κολάσεως που πρέπει να αποφύγουμε.
Ο Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης μας λέει σχετικά:
“μάζεψε το νου σου, έχε μπροστά στα μάτια σου πάντοτε την τελευταία ώρα του θανάτου, θυμήσου τη ματαιότητα του κόσμου πόσο απατηλή είναι, πόσο αδύνατη, πόσο τιποτένια· έχε στο νου σου τη δοκιμασία του φρικτού δικαστηρίου, όπου τα πικρά τελώνια θα παρουσιάσουν μία-μία τις πράξεις μας, τα λόγια, τις σκέψεις τις οποίες αυτοί τις υπέβαλαν στο νου μας, και εμείς τις δεχόμαστε. Να θυμάσαι και τις κολάσεις του άδη και να σκέφτεσαι πώς άραγε θα είναι οι ψυχές που κλείστηκαν εκεί. Να θυμάσαι και τη μεγάλη και φοβερή εκείνη ημέρα της κοινής αναστάσεως και παραστάσεώς μας εμπρός στο Θεό και την τελευταία απόφαση του Κριτή που δεν εξαπατάται με σοφίσματα.
Να συλλογίζεσαι την τιμωρία των αμαρτωλών, την ντροπή, τον έλεγχο της συνειδήσεως, την απομάκρυνση από το Θεό, το ρίξιμο στο αιώνιο πυρ, στο ασταμάτητο σκουλήκι, στο απόλυτο σκοτάδι, όπου υπάρχει κλάμα και τρίξιμο των δοντιών (Μαρκ. 9, 44. Ματθ. 8, 22).
Να αναλογίζεσαι και τα άλλα είδη τιμωριών και να μην παύεις να καταβρέχεις με δάκρυα το πρόσωπό σου, το ρούχο σου, τον τόπο που κάθεσαι. Γιατί έχω δει πολλούς, οι οποίοι μ’ αυτές τις σκέψεις απόκτησαν πάρα πολλά δάκρυα και καθάρισαν με θαυμαστό τρόπο τις ψυχικές τους δυνάμεις.”
“Αλλά, να σκέφτεσαι και τα αγαθά που είναι ετοιμασμένα για τους δικαίους, την παράστασή τους στα δεξιά του Χριστού, την ευλογημένη φωνή του Κυρίου, την κληρονομιά της Ουράνιας Βασιλείας, τις δωρεές που δεν μπορεί ανθρώπινος νους να εννοήσει, το γλυκύτατο εκείνο φως, την ατέλειωτη χαρά που δεν διακόπτεται από λύπη, τις ουράνιες εκείνες μονές, την συναναστροφή με τους αγγέλους, όλα τα άλλα που έχει υποσχεθεί ο Κύριος σ’ εκείνους που Τον φοβούνται.”
Όλοι αυτοί οι λογισμοί να σε συντροφεύουν, να κοιμούνται και να ξυπνούν μαζί σου. Κοίταξε να μην τους λησμονήσεις ποτέ, αλλά όπου και αν είσαι, μην τους βγάλεις από το νου σου, για να φύγουν και οι πονηροί λογισμοί και για να είσαι γεμάτος από θεία παρηγοριά.
Η ψυχή που δεν είναι περιτειχισμένη με τέτοιες σκέψεις, δεν μπορεί να κατορθώσει την ησυχία. Γιατί η πηγή που δεν έχει νερό, ματαίως λέγεται πηγή.  (Φιλοκαλία Β’)


Μνήμη θανάτου - π. Νικόλαος Μανώλης

Τέλος, ακούστε την ομιλία του θεολόγου Δημ. Λιάκου σχετικά με τις πολλές τακτικές του διαβόλου, ώστε να γίνει κατανοητή η ανάγκη της συνεχούς επαγρύπνησης

Πηγή αρχείου εδώ

Θα ΕΠΙΒΙΩΣΟΥΝ όσοι αγωνίζονται ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ
(Η συνέχεια του Βιβλίου)
Η αξία της ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ για τον Χριστιανό,
η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και η ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ της

ΟΙ ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΟΙ...!!! ΤΑ ΜΑΤ ΧΤΥΠΗΣΑΝ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙAΣ ΜΑΣ...!!!
ΕΛΛΗΝΕΣ ΞΕΣΗΚΩΘΕΙΤΕ.! - ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΥΓEI ΑΜΕΣΑ
Η ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΗ ΑΥΤΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ...!!!
ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΦΑΝΕΡΟ ΟΤΙ ΣΗΜΑΔΕΥΑΝ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ...!!!
ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΚΟ ΘΑ ΕΡΘΕΙ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΥΡΓΟ ΤΩΝ ΜΑΤ ΠΟΥ ΤΟ ΔΙΕΠΡΑΞΕ,
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΗΘΙΚΟ ΑΥΤΟΥΡΓΟ ΤΣΙΠΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΥΝ ΑΥΤΩ ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗ ΣΤΑ ΜΑΤ ΝΑ ΔΙΑΠΡΑΞΟΥΝ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΘΛΙΟΤΗΤΕΣ...!!!
"Ο ΚΑΙΡΟΣ ΓΑΡ ΕΓΓΥΣ" ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ..!! - ΕΡΙΞΑΝ ΔΑΚΡΥΓΟΝΑ ΣΕ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
ΣΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8-9-2018
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΟΤΩΝ
Γ Ε Ν Ι Κ Ο Σ Ξ Ε Σ Η Κ Ω Μ Ο Σ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 120 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ !!!

ΘΑ ΤΟΥΣ ΤΑΡΑΞΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ... ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ...
 ΤΟ ΡΥΑΚΙ ΕΓΙΝΕ ΧΕΙΜΑΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΕΙΜΑΡΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΟΤΑΜΙ ΠΟΥ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΝΙΞΕΙ… ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ… ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΗΝ ΑΓΙΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΞΕΣΗΚΩΝΕΤΑΙ…

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΘΗΝΑ
ΒΟΥΛΙΑΞΕ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ
TO ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΕΓΙΝΕ - ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΝΙΚΗ
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΒΟΗΘΗΣΕ ΚΑΙ ΕΜΨΥΧΩΣΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΔΕΝ ΞΑΝΑΓΙΝΕ ΑΥΤΟ
ΠΑΝΩ ΑΠΟ 2 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ
ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ
ΚΑΛΕΣΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ
«Η ΕΔΑΦΙΚΗ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ»
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ 4-2-2018
Δοξάζουμε κι ευχαριστούμε το Θεό, που δια πρεσβειών της Παναγίας μας και τόσων Αγίων, ελέησε ώστε να εμψυχωθούν οι Έλληνες και να ξαναβρούν το δρόμο για την ελευθερία τους.
Αγαπητοί αδελφοί Χριστιανοί, οι προσευχές εισακούστηκαν από την Παναγία μας. Οι Έλληνες, με αφορμή το μείζον θέμα για τη Μακεδονία, έκαναν την αρχή για την Πατρίδα, την Ορθοδοξία και την Ελευθερία.
Μετά από τόσα χρόνια, μπροστά στη Βουλή των Ελλήνων (εκεί όπου ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια, τόσα αβάσταχτα μέτρα), σε 2 σχεδόν εκατομμύρια κόσμο και σε όλη την Ελλάδα και τον κόσμο, ακούγεται ο ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ:
"Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε• ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοί• Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε."
Μπροστά στη Βουλή των Ελλήνων, ακούγεται επιτέλους η βούληση του Ορθόδοξου Ελληνικού Λαού: ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΣ ΕΥΧΗΘΟΥΜΕ ΝΑ ΦΩΤΙΣΤΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΠΛΕΟΝ ΒΗΜΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΟΤΙ Μ­_Ο_Ν_Ο ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ, ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ, ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΟΥΜΕ ΝΑ ΕΛΚΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΑΣ ΑΜΗΝ
ΖΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΑΛΜΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ
ΜΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ "ΔΡΟΜΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ"
ΝΕΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΚΥΡΙΑΚΗ 18-3-2018
ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
http://tostavroydaki.blogspot.gr/2018/03/blog-post_79.html

https://shmantikanea.blogspot.gr/2018/03/18.html

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗ ΝΙΚΗ
" ΕΛΛΑΔΑ-ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ "
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 21-1-2018
Ανωτέρω Φωτογραφίες: ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ / EUROKINISSI-MOTIONTEAM/ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΗΓH: iefimerida.gr
ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΑΙΓΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΥΤΓΚΑΡΔΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ 21-1-2018
Η Κρήτη πάντα δίπλα σου ήταν Μακεδονία, σε κάθε αγώνα αδέλφια σου το γράφει κι ιστορία.
Ήτανε πάντα Ελληνική του Αλεξάνδρου η χώρα και η Κρήτη πάντα δίπλα τση σε κάθε δύσκολη ώρα. ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: Αν δεν αντιδράσουμε, θα σηκωθούν οι προγονοί μας από τους τάφους
"Μην πολεμάς τον 'Ελληνα"

Ύψωσε τ' ανάστημα σου
δως της γης να σπάσει μια
οι προγόνοι σου σ' αφηκαν
μια βαριά κληρονομιά.

Σα πολεμάς τον Έλληνα
άδικο κόπο κάνεις,
τη μάχη κι αν την κέρδισες
το πόλεμο τον χάνεις.

 Τραγούδι: Μανώλης Τιτάκης - Κώστας Χειλάς
(το βίντεο μεταδίδεται απευθείας από την πηγή του)


ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΞΑΚΟΥΣΤΗ
"Έλληνα Αθάνατε μη σκύβεις το κεφάλι"

Γη και ύδωρ δίνουνε
του Έθνους οι προδότες
εκείνοι που μας ξεπουλούν
οι δήθεν πατριώτες.

Σήκω πάλι κι ήρθανε
να σε κατακτήσουν
των παιδιών τα όνειρα
θέλουνε να σβήσουν.

 Τραγούδι: Σήφης Λιγοψυχάκης  - "Στειακός"
(το βίντεο μεταδίδεται απευθείας από την πηγή του)


ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

ΠΗΓΗ - Σχόλιο πηγής κειμένου:
Στον διωγμό που κήρυξαν οι Αριστεροί κατά της Πίστης και της Πατρίδας, μας μένει μόνο μία λύση...
Τα κομποσκοίνια μας και μπρος! Υπάρχει και Θεός! Να Του ζητήσουμε να επέμβει. Να έρθει σαν φωτιά και να κατακάψει το μασονικό ψευτορωμαίικο. Το κράτος που καταδίκασε τους ήρωες του '21, που γκρέμισε ναούς, που δήμευσε την περιουσία της Εκκλησίας, που θέσπισε νόμους διαστροφής και που ξεπούλησε τα Ιερά και τα Όσια.
Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν
  
ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΘΕΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ.
ΤΑ ΓΚΡΕΜΙΖΟΥΝ ΟΛΑ
ΑΦΟΥ ΓΚΡΕΜΙΣΑΝ ΟΤΙ ΗΘΙΚΟ ΑΠΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΘΕΑΥΤΟ ΓΚΕΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟΤΕ.
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΑΣΕΙ. ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΛΟΓΟ ΤΟΝ ΕΙΧΕ, ΤΟΝ ΕΧΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΝ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ Ο ΘΕΟΣ..!!!
 (Η καταστροφή του καθεδρικού ναού του Σωτήρος Χριστού της Μόσχας το 1931 και το επαναχτίσιμό του ΣΗΜΕΡΑ)
ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΟΝΙΜΩΝ ΑΝΑΡΤΗΣΕΩΝ
ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ
Διαβάστε παρακάτω εν συντομία, όλα όσα οφείλουμε ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί
να γνωρίζουμε για τον καθημερινό Πνευματικό Αγώνα.
Όλα όσα, αν θα γνωρίζαμε, δεν θα φθάναμε εδώ που φθάσαμε...!!!
Για μια εκτενέστερη κατανόηση του Πνευματικού Αγώνα,
διαβάστε παρακάτω ΔΩΡΕΑΝ το ηλεκτρονικό μας βιβλίο
"ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ"
Το βιβλίο δεν κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, αλλά με την άδεια του συγγραφέα
δημοσιεύεται αποκλειστικά στο ιστολόγιό μας δωρεάν.
Κατ΄αποκλειστικότητα από το ιστολόγιό μας ένα μοναδικό βιβλίο
ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ,
για τον Ορθόδοξο Χριστιανό που θέλει να ξεκινήσει και να βρίσκεται στον Πνευματικό Αγώνα.
Όλα όσα οφείλουμε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί να γνωρίζουμε και να ζούμε.
Όσα θα διαβάζατε σε δεκάδες ορθόδοξα βιβλία για πνευματικά θέματα όπως:
Πάθη, Αρετές, Εκκλησιασμός, Μετάνοια-Εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, Προσευχή, Νηστεία, Μελέτη Θείου Λόγου κ.α. όλα συγκεντρωμένα σε ένα βιβλίο, με την ευλογία Πνευματικού.
Ένα βιβλίο προσβάσιμο σε όλους τους Ορθόδοξους Έλληνες Χριστιανούς παγκοσμίως για
ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Η ανάλυση των 10 ενοτήτων του πνευματικού αγώνα γίνεται με απόλυτα τεκμηριωμένο και ορθόδοξο τρόπο,
σύντομα και συγκεντρωτικά, σε γλώσσα απλή, κατανοητή και φιλική προς τον αναγνώστη.
Το βιβλίο βασίζεται και παραπέμπει διαρκώς στη βιβλιογραφία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας,
κατά προτεραιότητα στο Λόγο του Κυρίου μας από τα 4 Ευαγγέλια,
στο Λόγο των Αποστόλων της Καινής Διαθήκης
και σε συγγράμματα των Αγίων Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.
Το έργο είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης προσπάθειας κατόπιν ευλογίας Πνευματικού.
Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στον Κύριό μας Ιησού Χριστό
και για λόγους διαφύλαξης της δημόσιας προβολής του βιβλίου, έχουν κατοχυρωθεί και νομικά για το συγγραφέα.
Αποκλειστικό Copyright Ⓒ για όλο το διαδίκτυο: Ιστολόγιο "Δρόμος Ορθοδοξίας"
Κάντε κλικ στο εικονίδιο της πλήρους οθόνης για να διαβάσετε καλύτερα.
Στον Πίνακα Περιεχομένων (σελ.10) μπορείτε να μεταβείτε απευθείας σε ενδιάμεσες ενότητες του βιβλίου με ένα κλικ
και να επιστρέψετε πάλι στα περιεχόμενα με το σχετικό μπλε εικονίδιο άνω δεξιά στην αρχή κάθε κεφαλαίου.
Αγαπητοί μας επισκέπτες, το ιστολόγιό μας δεν ευθύνεται για τυχόν αναδυόμενα διαφημιστικά παράθυρα
και γενικά δεν έχουμε σχέση με παντελώς καμία διαφήμιση.
Για αποφυγή των αναδυόμενων παραθύρων, μπορείτε να εγκαταστήσετε το Adblock Plus, κάνοντας κλικ εδώ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ  17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Α   19
Προσέγγιση στο σκοπό της παρούσας ζωής  19
(Εισαγωγικό σημείωμα συγγραφέα)  19
Ξεκινώντας με την απλή λογική   19
Πιστεύουμε στον αόρατο κόσμο από το αποτέλεσμα αυτού   19
Υπαρκτά δεν είναι μόνο τα ορατά   20
Η λογική δεν είναι πάντα το κατάλληλο εργαλείο  20
Δεν κατανοούμε μόνο με τα όργανα του σώματος και τη λογική   21
Μας χρειάζεται Φως λοιπόν για να βλέπουμε καθαρά   21
Όποιος είναι έξω είναι αδύνατο να γνωρίζει τα έσω    22
Όσο πιο κοντά στο Θεό, τόσο περισσότερο Φως  23
Τί επιλέγουμε λοιπόν; σκοτάδι, ή Φως; 23
Ο Χριστός και μας φωτίζει και μας φροντίζει 23
Όταν όμως ξεχνάμε το Θεό; 24
Ο Θεός Πατέρας μας δε ξεχνάει ποτέ το συμφέρον της ψυχής μας  24
Μας ταρακουνάει επιτρέποντας τις θλίψεις για να συνέλθουμε  25
Κάθε θλίψη έχει το σκοπό της  27
Ευτυχώς η μακροθυμία του Θεού δέχεται τη μετάνοιά μας  27
Όσο πιο νωρίτερα τόσο πιο ανώδυνα   28
Και για τις θλίψεις Του οφείλουμε ευγνωμοσύνη   28
Μετάνοια λοιπόν τώρα, πριν την ημερομηνία λήξης της  30
Ας εναποθέσουμε το φορτίο μας στο Χριστό  30
Γυρίζοντας πάλι στη λογική   32
Το τελειότερο εργοστάσιο  33
Η "φιλοσοφία" του τυχαίου; 34
Το σώμα μας δεν ανήκει σε εμάς, αλλά στο Δημιουργό του   36
Ο Δημιουργός γνωρίζει πάντα το σκοπό της δημιουργίας  37
Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου   38
Τίς Θεός Μέγας  39
Όσο ένα κλικ στο μυαλό  41
Το συμπέρασμα για τη λογική   41
Ας ακούσουμε το Λόγο του Δημιουργού Πατέρα μας  42
Ποιός είναι τελικά ο σκοπός της παρούσας ζωής μας; 43
Πού οδηγούμε την ψυχή μας; 43
Που θα καταλήξει η ψυχή μετά τον επίγειο θάνατό μας; 45
Είμαστε τελικά τόσο έξυπνοι όσο νομίζουμε; 46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Β   52
Εισαγωγή στον Πνευματικό Αγώνα   52
Συμπέρασμα: οι προτεραιότητες στη ζωή μας  54
Πνευματικός Αγώνας και Ορθόδοξη Πνευματική ζωή - Εν συντομία   58
Ας ξεκινήσουμε σήμερα   62
Ως ενσυνείδητοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι: 62
Η χλιαρότητα και οι επιπτώσεις  63
Ζωή χωρίς Χριστό - Πνευματική κρίση   64
Μετάνοια - δώρο σωτηρίας τώρα   66
Τα γνωρίσματα του Πνευματικού Αγώνα   68
και της Ορθόδοξης Πνευματικής ζωής  68
Ο Πνευματικός Πατέρας  77
Τα γνωρίσματα του Πνευματικού   78
Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης και ο Πνευματικός μας  81
Η ανταπόκριση του πνευματικού τέκνου προς τον Πνευματικό του   82
Πρακτικοί τρόποι ανεύρεσης του Πνευματικού   83
Ο αόρατος πόλεμος με το διάβολο   84
Γιατί επιτρέπει ο Θεός στο διάβολο να μας πολεμά; 87
Πώς όμως ενεργεί ο διάβολος; 90
Οι διαφορές του κοσμικού και του αόρατου πνευματικού πολέμου   91
Πώς μας πολεμάει ο διάβολος; 93
Οι πονηροί λογισμοί, τα είδη και η αντιμετώπισή τους  94
Τα πλεονεκτήματα του διαβόλου   99
Τα μειονεκτήματα του διαβόλου   100
ΟΙ δαίμονες δεν γνωρίζουν τα απόκρυφα   101
Γιατί καμιά φορά προλέγουν μερικά οι δαίμονες και γίνονται; 105
Μερικά από τα δικά μας όπλα   109
Κι αν χάσουμε τη μάχη; 114
Οι τακτικές του διαβόλου   116
1.  δεν εφαρμόζει ποτέ την ίδια μέθοδο σε κάθε άνθρωπο  117
2.  πείθει τον άνθρωπο οτι ο διάβολος δεν υπάρχει 117
3.  με τον σωματικό και πνευματικό αιφνιδιασμό  117
4.  δημιουργώντας τις κατάλληλες συμμαχίες και περιστάσεις  118
5.  με την εύκολη αμαρτία της κατάκρισης και της καταλαλιάς  118
6.  με το λογισμό οτι "δεν πειράζει αν καμιά φορά αμαρτήσουμε"  119
7.  με τη συνεχή αναβολή των καλών έργων  119
8.  με την τακτική της σμίκρυνσης και της μεγέθυνσης  120
9.  με την τακτική της απάτης  120
10.  με την τακτική της διαβολής  121
11.  με την αμφιβολία   121
12.  με την επανάληψη   121
13.  με την κολακεία   122
14.  με την τακτική του λίγο-λίγο  123
15.  με τα συνθήματα   124
16.  με τη συσκότιση του νου   124
17.  με τις υποσχέσεις  126
18.  με την απειλή και το φόβο  126
19.  με την τακτική του μετασχηματισμού   126
20.  με την ωραιοποίηση   127

ΚΕΦΑΛΑΙΟ-Γ  128
Πνευματικός Αγώνας και Ορθόδοξη Πνευματική ζωή - Αναλυτικά   128
Τι είναι η αμαρτία   129
(1)  Ξερίζωμα Παθών.. 131
Τι είναι τα πάθη   132
Θανάσιμα, συγγνωστά και αμαρτήματα της ελλείψεως  136
Η διαβάθμιση της αμαρτίας  138
Κατάλογος Παθών όπως αναφέρονται στις Θείες Γραφές  140
Από τα πάθη στην απάθεια   143
Τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα   144
Το πάθος της Υπερηφάνειας  145
Χαρακτηριστικά του υπερήφανου ανθρώπου   148
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Υπερηφάνεια   148
Το πάθος της Φιλαργυρίας  149
Χαρακτηριστικά του φιλάργυρου ανθρώπου   151
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με τη Φιλαργυρία   152
Το πάθος της Γαστριμαργίας  153
Τα αποτελέσματα της γαστριμαργίας  156
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με τη Γαστριμαργία   156
Το πάθος της Πορνείας  157
Το μεγάλο αμάρτημα που καλύπτει όλο τον κόσμο  165
Το πάθος του Φθόνου   166
Τα γνωρίσματα του φθονερού ανθρώπου   168
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με το Φθόνο  168
Το πάθος της Οργής  170
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Οργή   173
Το πάθος της Ακηδίας  174
Πότε έχουμε ακηδία   176
Αμαρτήματα σχετιζόμενα με την Ακηδία   177
Άλλα Αμαρτήματα   178
- Η απιστία   178
- Η απόγνωση   181
- Η ασέβεια   182
- Η ασπλαχνία   182
- Η βλασφημία   183
- Ο δόλος  183
- Η έχθρα   185
- Η κατάκριση και η καταλαλιά   185
- Η κενοδοξία   187
- Η κλοπή   188
- Η λήθη   189
- Το μίσος  190
- Η μνησικακία   192
- Η οκνηρία και η ραθυμία   193
- Η πλεονεξία   194
- Η ύβρις  195
- Η υποκρισία   196
- Η φιλαυτία   197
- Ο φόνος  198
- Το ψεύδος  199
(2)  Καλλιέργεια Αρετών.. 202
Κατάλογος Αρετών όπως αναφέρονται στις θείες Γραφές  202
« Μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις »  205
Η αρετή της Ταπεινοφροσύνης  212
Τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου με ταπεινοφροσύνη   213
Η ταπεινοφροσύνη ελκύει τη Χάρη του Θεού και διαλύει το διάβολο  216
Χωρίς ταπεινοφροσύνη είναι άχρηστη κάθε άλλη αρετή   219
Η αρετή της Ελεημοσύνης  221
Πώς γίνεται η ελεημοσύνη   223
Η αρετή της Σωφροσύνης  226
Τα γνωρίσματα του σώφρονα Χριστιανού   228
Η σωφροσύνη στο γάμο  230
Η αρετή της Αγάπης  231
Τα είδη της αγάπης  234
Πότε αγαπάμε πραγματικά το Θεό; 235
Πως ενεργεί η πραγματική αγάπη   236
Η αρετή της Μακροθυμίας  239
Ο μακρόθυμος Θεός Πατέρας μας  239
«Με το μέτρο που μετράτε θα μετρηθείτε»  240
Υπομονή το θεμέλιο των αρετών   243
(3)  Εκκλησιασμός. 248
Η δύναμη της κοινής προσευχής  249
Είναι ανάγκη να εκκλησιαζόμαστε  250
Προφάσεις για αναβολή του Εκκλησιασμού   253
Η προετοιμασία μας για τον Εκκλησιασμό  260
Η συμπεριφορά μας στον Ιερό Ναό  262
Οι πειρασμοί του διαβόλου κατά τον Εκκλησιασμό  265
Οι Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας  267
Τα κυριότερα σημεία της Θείας Λειτουργίας  272
Τα 7 Ιερά Μυστήρια   284
Όταν πανηγυρίζει ένας Ιερός Ναός  285
(4)  Μετάνοια - Εξομολόγηση.. 286
Τι είναι η Μετάνοια; 287
Το Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης  295
Τί είναι η Εξομολόγηση; 295
Αυτοεξέταση – ενδεικτικό ερωτηματολόγιο  299
Οι 10 Εντολές  317
Πρακτικά θέματα για τη Μετάνοια και την Εξομολόγηση   319
Συχνότητα της Εξομολόγησης  325
(5)  Θεία Κοινωνία.. 327
Η τακτική του διαβόλου απέναντι στη Θεία Κοινωνία   332
Προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία   333
Μπροστά στο Άγιο Ποτήριο  343
Συχνότητα της Θείας Κοινωνίας  346
Ωφέλιμη και σωτήρια η συχνή Θεία Μετάληψη   346
(6)  Προσευχή.. 349
Πάτερ ημών  350
Τι μας δίδαξε ο Κύριός μας για την Προσευχή   351
Τί είναι όμως η προσευχή; 353
Προϋποθέσεις και τρόπος της προσευχής  354
Πότε δεν εισακούγεται η προσευχή μας  357
Όταν προσευχόμαστε για τους άλλους  362
Οι καθημερινές προσευχές  364
Γενικά για την προσευχή   365
Η προσευχή της μετανοίας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου   367
(7)  Νηστεία.. 369
Τι επιδιώκουμε με τη νηστεία   371
Η δύναμη της νηστείας  373
Η «οικονομία» στη νηστεία   374
Η νηστεία σε σχέση με τις τροφές που νηστεύονται 376
Οι νηστείες της Εκκλησίας μας χρονικά   378
(8)  Μελέτη Θείου Λόγου.. 384
Ο Λόγος του Θεού στην καθημερινή μας ζωή   385
Η Αγία Γραφή και πώς τη μελετάμε  386
Το Ψαλτήρι 392
Βίοι Αγίων  394
Ομιλίες – Κηρύγματα   395
Διαδίκτυο - Ραδιόφωνο  396
(9)  Όλη η ζωή κατά Χριστόν.. 399
(10)  Διαρκής επαγρύπνηση και Μνήμη.. 400

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ   402
Πώς κάνουμε το Σταυρό μας  402
Καντήλι και Εικονοστάσι 404
Λιβάνι και θυμίαμα   405
Η Ιεραρχία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας  406
Οι κατηγορίες των Εορτών της Εκκλησίας μας  408
Οι τάξεις των Αγίων της Εκκλησίας μας  411
Οι περίοδοι του Εκκλησιαστικού έτους  415
Η περίοδος του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου   415
Η Παναγία, οι εικόνες και τα προσωνύμια Της  420
Ημερολόγιο κυριότερων ακίνητων Εορτών  428
ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ  435
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ  439

ΕΙΠΕΝ Ο ΚΥΡΙΟΣ  439
ΑΓΑΠΗ    439
Ο ΑΓΑΠΩΝ ΜΕ   439
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ    439
ΓΡΗΓΟΡΕΙΤΕ   439
ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ    439
ΕΝΑΝ ΜΟΝΟΝ ΚΥΡΙΟΝ   439
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ    439
ΕΡΕΥΝΑΤΕ ΤΑΣ ΓΡΑΦΑΣ    439
Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΝΤΟΛΗ    439
ΖΗΤΕΙΤΕ ΠΡΩΤΑ ΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ   439
ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ    439
ΜΗ ΚΑΤΑΚΡΙΝΕΤΕ   439
ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ    439
ΜΕΤΑΝΟΙΑ    439
ΝΗΣΤΕΙΑ    439
ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΛΕΣ    439
ΠΙΣΤΗ    439
ΠΛΟΥΤΟΣ    439
ΠΡΟΣΕΥΧΗ    439
ΣΤΑΥΡΟΣ    439
ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ    439
ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ    439
ΤΕΘΛΙΜΕΝΗ ΟΔΟΣ  439
ΥΠΟΜΟΝΗ    439
…Τέλος και Δόξα τω Θεώ…   439
ΜΙΚΡΟ ΠΡΟΣΕΥΧΗΤΑΡΙΟ   439
ΠΡΩΙΝΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ  439
ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ  439
ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ   439

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  439

Το ιστολόγιό μας δεν ευθύνεται για τυχόν αναδυόμενα διαφημιστικά παράθυρα
και γενικά δεν έχουμε σχέση με παντελώς καμία διαφήμιση.
Για αποφυγή των αναδυόμενων παραθύρων, μπορείτε να εγκαταστήσετε το Adblock Plus, κάνοντας κλικ εδώ.

ΣΠΑΝΙΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΕΥΜΕΝΙΟ ΣΑΡΙΔΑΚΗ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΡΤΗΣΕΩΝ
ΒΑΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΙΡΙΟΥ
Κατάθεση αναφοράς στο Συνήγορο του Πολίτη
Λεπτομέρειες ΕΔΩ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: όπως αναφέρεται και στους Όρους Χρήσης του ιστολογίου μας, σχετικά με τα κείμενα τα οποία αναμεταδίδουμε στο ιστολόγιό μας από άλλες ιστοσελίδες (πηγές), καθώς και με τα βίντεο από άλλα κανάλια (youtube κλπ) τα οποία προβάλλουμε ως ενσωματωμένα στο δικό μας ιστολόγιο (embedded, δηλαδή όχι αποθηκευμένα στο δικό μας ιστολόγιο), θέλουμε να διευκρινίσουμε οτι αυτό δε σημαίνει οτι ασπαζόμαστε απαραίτητα και το υπόλοιπο υλικό που υπάρχει σε αυτές τις ιστοσελίδες και σε αυτά τα κανάλια.
Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΙΡΕΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ, ΤΗΝ ΠΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ.
Όλοι δίνουμε Ομολογία και θα δώσουμε εν ημέρα κρίσεως για το τι πράττουμε σήμερα.

ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΕ ΣΩΣΟΝ ΗΜΑΣ
ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ ΚΑΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ
ΓΙΑΤΙ ΕΚΤΡΩΣΗ; Άμα ο Θεός δίνει το παιδί, θα δώσει και για το παιδί !!!
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΤΡΩΣΗΣ, από ένα γυναικολόγο που ΜΕΤΑΝΟΗΣΕ...
ΓΙΑΤΙ ΨΑΧΝΕΙΣ ΓΙΑ ΑΛΛΑ ΔΩΡΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΕ; Τόσα έπλασε ο Θεός για σένα
Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
(Τα πάντα εν συντομία)
Tο μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, η ΦΥΣΗ

ΤΟ ΧΑΡΑΓΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΟ DNA ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ
ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ (ΚΑΡΤΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ)
Οι Πρόδρομοι του Αντιχρίστου, με τη ΝΕΑ και ΚΡΥΦΗ ακόμη στο ευρύ κοινό, τεχνολογία εγγραφής ψηφιακών δεδομένων στο ανθρώπινο DNA, δοκιμάζουν ήδη το σφράγισμα πάνω στο σώμα κατά την ιριδοσκόπηση, παλαμοσκόπηση και δακτυλοσκόπηση που απαιτείται για τη νέα ηλεκτρονική ταυτότητα, που ήδη ξεκίνησε σε μετανάστες, ενώ σχεδιάζουν σύντομα την υποχρεωτική εφαρμογή σε όλους τους Έλληνες.
Το θέμα δεν είναι αν θα γίνει εν αγνοία μας (στην αρχή), είτε εν γνώση μας (στη συνέχεια) - το θέμα είναι οτι ο σοφός Χριστιανός διαβλέπει την ΠΑΓΙΔΑ του διαβόλου και την αποφεύγει με τη Χάρη του Θεού.
O Άγιος Παΐσιος είχε γράψει στο ιδιόχειρο σημείωμά του οτι το σφράγισμα θα γίνει με ακτίνες λέιζερ, που σημαίνει δηλαδή οτι ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ το γνωστό σε όλους ηλεκτρονικό τσιπάκι (που εμφυτεύεται κάτω από το δέρμα), το οποίο είναι πλάνη του διαβόλου προς τους ανθρώπους, ώστε αναμένοντας να δουν το τσιπάκι στο χέρι, ή στο μέτωπο, ως το σφράγισμα, τελικά ο αντίχριστος και οι πρόδρομοί του θα τους σφραγίσουν στο DNA, πάνω στο ανθρώπινο σώμα, με ακτίνες λέιζερ.
(ακολουθεί παρακάτω απόσπασμα από το ιδιόχειρο σημείωμα του Αγ. Παϊσίου)
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΣΦΡΑΓΙΣΜΑ;
ΔΕΙΤΕ ΠΩΣ:
Η Ιριδοσκόπηση (η αποτύπωση της ίριδας του ματιού δηλαδή, που είναι μοναδική σε κάθε άνθρωπο), όπως και ή Παλαμοσκόπηση (μοναδική διάταξη των αιμοφόρων αγγείων της παλάμης σε κάθε άνθρωπο) καθώς και η Δακτυλοσκόπηση, θα λειτουργεί για κάθε άνθρωπο ως ένα ηλεκτρονικό αρχείο σαν
USERNAME
Κι επειδή ένα username δεν είναι ασφαλές από μόνο του, διότι αντιγράφεται, γι αυτό χρειάζεται και ένα
PASSWORD
Αυτό λοιπόν το Password θα είναι το Νούμερο που θα χαραχτεί στο DNA, δηλαδή πάνω στον κυτταρικό ιστό, σε ανθρώπινο οστό δηλαδή, ή αλλού, ώστε να γίνεται η επαλήθευση, δηλαδή
USERNAME
(θα είναι το ηλεκτρονικό αρχείο της ιριδοσκόπησης, παλαμοσκόπησης, ή δακτυλοσκόπησης) και
PASSWORD
(το χάραγμα της Αποκάλυψης,
το 1 νούμερο πάνω στο ανθρώπινο DNA)
Στη βάση αυτής της λογικής λειτουργούν και οι σημερινές κάρτες τραπεζών που μας έχουν επιβάλει να έχουμε, δηλαδή η κάρτα λειτουργεί ως το username (το όνομα του χρήστη δηλαδή) ενώ το PIN είναι το Password, ο κωδικός δηλαδή.
Αυτά τα 2 θα γίνονται αυτόματα μελλοντικά μέσω της ιριδοσκόπησης, παλαμοσκόπης ή δακτυλοσκόπησης.
Θα επαληθευτούν όμως τελικά οι Προφητείες οτι δεν θα προλάβουν να φέρουν ως υποχρεωτική τη ΝΕΑ Ηλεκτρονική Ταυτότητα, γιατί θα ξεσπάσει πόλεμος (παγκόσμιος);
Εξαρτάται από τη μετάνοιά μας.
Ξεκίνα και αύξησε τον Πνευματικό σου Αγώνα ΤΩΡΑ.
Μην αμελείς τον τακτικό Εκκλησιασμό κάθε Κυριακή, τη συχνή Εξομολόγηση και τη Θεία Κοινωνία.
ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ ΒΙΝΤΕΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΧΑΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΟ DNA,
ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ - Αποθήκευση ψηφιακών δεδομένων στο DNA και η νέα Hλεκτρονική Tαυτότητα


Γέροντας Γαβριήλ
ο Αγιορείτης
"Όσοι αρχιερείς, ή πατριάρχες και αρχιεπίσκοποι αγωνίζονται πυρετωδώς να ενώσουν την Εκκλησία μας με τον Πάπα, ομοιάζουν κατά πάντα και είναι ομοιότροποι με τον Άννα και τον Καϊάφα και εν ημέρα κρίσεως, με τα αρχιερατικά τους διαβήματα, θα κοσμούν τα φρικτότερα και τα κεντρικότερα μέρη της κολάσεως... Είναι ευκολότερο να βαπτίσεις το σατανά παρά να συνετίσεις τον Πάπα."
ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΙΟΜΑΣΤΕ:
ΙΔΟΥ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ
ΨΕΥΔΟΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΥ
ΑΚΥΡΩΝΕΙ
ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΜΑΣ
 ΠΕΡΙ ΤΗΣ
ΜΙΑΣ
ΑΓΙΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.
ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΜΑΣ
 Η ΨΕΥΔΟΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΔΗΛΑΔΗ, 
ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΗ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ
ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ ΩΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ.
Δεν υπάρχουν όμως "ετερόδοξοι",
είτε ορθόδοξοι θα είναι, είτε αιρετικοί.
Δεν ονομάζουμε Εκκλησία κανέναν άλλον πλην της Μίας Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού - αυτό λέει το Σύμβολο της Πίστεώς μας.
ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΕΥΔΟΣΥΝΟΔΟ
ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΜΑΘΕΤΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΑ
Aποκαλυπτική ενημέρωση (22-2-17) από το Δημοσιογράφο και Θεολόγο (εκδότη της Εφημερίδας "Στύλος της Ορθοδοξίας") κ. Διονύση Μακρή
. Καλεσμένος και ομιλητής ήταν ο αρχιμανδρίτης πατήρ Παύλος Δημητρακόπουλος (Υπεύθυνος του Γραφείου Αιρέσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς).
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΙΑΚΟΠΗΚΕ ΛΟΓΩ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ YOUTUBΕ

ΑΝΤΙ ΑΥΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ:
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

Προσευχητάριο (ΔΩΡΕΑΝ)

Στον Πνευματικό μας αγώνα το κυριότερο είναι η καθημερινή μας διαρκής Προσευχή.
Στο ιστολόγιό μας επιμεληθήκαμε το παρόν Προσευχητάριο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι εξής προσευχές:
Πρωϊνή Προσευχή, Προσευχή φαγητού, Βραδυνή Προσευχή (Απόδειπνο και Χαιρετισμοί Παναγίας), Προσευχή της Θείας Μετάληψης, Παράκληση προς την Παναγία
ΔΩΡΕΑΝ για κατέβασμα σε pdf.
Κάντε κλικ στην εικόνα.

Αγία Γραφή

Η Αγία Γραφή είναι το κορυφαίο βιβλίο που οφείλει να μελετάει κάθε Χριστιανός, πριν από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο και μάλιστα διαρκώς, διότι απλά είναι ο Λόγος του ίδιου του Θεού. Η μελέτη ειδικά της Καινής Διαθήκης, μέσα και από ερμηνείες των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, είναι μια διαδικασία επαναλαμβανόμενη στη ζωή του Χριστιανού, όπως επαναλαμβάνονται και τα αναγνώσματα στις Ακολουθίες της Εκκλησίας μας. Κάντε κλικ στην εικόνα.

Αγιολόγιο Έτους

Στην ενότητα αυτή αναφέρονται οι πιο δημοφιλέστεροι Άγιοι της Εκκλησίας μας, συμπεριλαμβανομένων των Αγίων Αρχαγγέλων, αλλά και άλλων Αγίων που δεν είναι τόσο ευρέως γνωστοί, ταξινομημένοι ανά χρονολογική σειρά εορτής ανά μήνα, καθώς και ανά αλφαβητική σειρά ονομασίας.
Για κάθε Άγιο υπάρχει η σχετική εκκλησιαστική εικόνα και σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρεται σύντομα και ο βίος τους. Κάντε κλικ στην εικόνα.

Άλλα βιβλία για μελέτη

Αν βρισκόμαστε στην αρχή του πνευματικού μας αγώνα, καλό είναι η επιλογή των βιβλίων που θα διαβάσουμε να γίνει πρώτα από τον Πνευματικό μας Πατέρα. Όμως ποτέ δεν γνωρίζουμε το σχέδιο του Θεού και το πώς Εκείνος θα ζεστάνει την καρδιά μας για να τον πλησιάσουμε περισσότερο. Στην ενότητα αυτή υπάρχουν διάφορες πηγές όπου μπορεί κάποιος να αναζητήσει χριστιανικά βιβλία για να διαβάσει απευθείας στο διαδίκτυο, αλλά και αλλού. Κάντε κλικ στην εικόνα.

Ομιλίες - Κηρύγματα

O Κύριός μας Ιησούς Χριστός χρησιμοποίησε τον προφορικό Του Λόγο για να διδάξει το Ευαγγέλιο στον κόσμο.
Πέραν λοιπόν της μελέτης των συγγραμάτων, είναι πολύ μεταδοτικό να ακούμε και πνευματικές ομιλίες ανθρώπων, είτε κληρικών, είτε καταξιωμένων Θεολόγων. Στην ενότητα αυτή υπάρχουν ενδεικτικές ιστοσελίδες για απευθείας ακρόαση, ή και κατέβασμα ηχητικών αρχείων ορθόδοξων ομιλιών.
Κάντε κλικ στην εικόνα.

Ωφέλιμες ταινίες

Στην ενότητα αυτή έχουμε κάνει μια πολύ περιορισμένη επιλογή ωφέλιμων ταινιών-βίντεο, ως έναν πρώτο προβληματισμό για κάποια θέματα που σχετίζονται με την ορθόδοξη πνευματική ζωή, όπως η πίστη, η προσευχή, η ταπείνωση κλπ, αλλά και αφηγηματικές ταινίες με κατανυκτικό περιεχόμενο.
Οι περισσότερες από τις ταινίες είναι μικρού μήκους, με πολύ καλή σκηνοθεσία και παρακολουθούνται ευχάριστα. Κάντε κλικ στην εικόνα.

Ιερές Μητροπόλεις

Στην ενότητα αυτή γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των Ιερών Μητροπόλεων στην Ελλάδα και την Κύπρο. Οι Μητροπόλεις είναι ταξινομημένες σε αναλυτικό κατάλογο με παραπομπές στις ιστοσελίδες αυτών (όπου υπάρχουν), σε ψηφιακά αρχεία ομιλιών και κηρυγμάτων, ηλεκτρονικά εκκλησιαστικά περιοδικά, καθώς και ραδιοφωνικούς και άλλους σταθμούς, για όσες μητροπόλεις διαθέτουν.
Κάντε κλικ στην εικόνα.

Ιερές Μονές

Στην ενότητα αυτή υπάρχουν σύνδεσμοι για πρόσβαση σε ιστοσελίδες με Ιερές Μονές (Μοναστήρια).
Κάντε κλικ στην εικόνα.

Νηστείες Έτους

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε επακριβώς τις Νηστείες που έχει ορίσει η Εκκλησία μας καθόλο το έτος, εδώ και αιώνες, για να διαισθανθούμε την οικονομία που θα κάνει ειδικά για εμάς ο Πνευματικός μας Πατέρας. Στην ενότητα αυτή μπορείτε να δείτε τις νηστείες ανά κατηγορία βάση τροφών, ημερολογιακά ανά είδος νηστείας και κατάλυσης, ανά ημέρα εβδομάδος και ανά περίοδο Νηστειών (Χριστούγεννα, Μ.Τεσσαρακοστή κλπ). Κάντε κλικ στην εικόνα.

Εκκλησιαστικό Ημερολόγιο (ΔΩΡΕΑΝ)

Η επιμέλεια και δημι- ουργία του παρόντος Εκκλησιαστικού Ημερο- λογίου του 2016 έγινε αποκλειστικά από το ιστολόγιό μας και διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ για κατέβασμα σε pdf. Περιλαμβάνονται και οι Νηστείες (με διαφορετικά χρώματα ανά είδος), καθώς και ευρετήριο Αναγνωσμάτων των Κυριακών και Μεγάλων Εορτών. Στην ίδια ενότητα υπάρχει και ημερήσιο Αγιολόγιο ακινήτων εορτών με Bίους Αγίων, διασυνδεδεμένο με εξωτερική πηγή. Κάντε κλικ στην εικόνα.

Ιερές Αγρυπνίες

Η συμμετοχή του Χριστιανού σε νυχτερι- νές αγρυπνίες αποτελεί μια ιδιαίτερη εμπειρία διότι, οι εκκλησιαστικές Ακολουθίες γίνονται περισσότερο κατανυκτικές, κάτι που βοηθάει την Προσευχή. Στην ενότητα αυτή γίνεται αναμετάδοση από το ιστολόγιο agrypnies.blogspot.gr των νυχτερινών ακολουθιών που πραγματοποιούνται σε ενορίες και μοναστήρια με πληροφορίες, χάρτες, τηλέφωνα Ιερών Ναών κλπ.
Κάντε κλικ στην εικόνα.
ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

http://dromosorthodoxias.blogspot.gr/search/label/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B5%CF%85%CF%87%CE%B7%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF
http://dromosorthodoxias.blogspot.gr/2014/04/blog-post_3.html
Ο Γέροντας Ευμένιος Σαριδάκης & οι Σχέσεις Ορθοδόξων με Παπικούς
(Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος)
Ένα θαύμα που αποδεικνύει οτι οι παπικοί δεν έχουν θέση στα Ιερά Μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας
Πιάσε κι εσύ το κομποσχοίνι και λέγε:
Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με
Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς
Αγαπητοί αδελφοί, όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Αν δεν έχει ακόμη βάλει μπρος για μετάνοια, κακό του κεφαλιού του...!!!

Αρκετά μας ανέχθηκε ο καλός Θεός. Ήρθε η ώρα να θερίσουμε αυτά που σπείραμε...!!!

Αγαπητοί μας επισκέπτες, το ιστολόγιό μας δεν ευθύνεται για τυχόν αναδυόμενα διαφημιστικά παράθυρα και γενικά δεν έχουμε σχέση με παντελώς καμία διαφήμιση.

http://dromosorthodoxias.blogspot.gr/2014/04/blog-post_223.html

Copyright © Ορθόδοξο Χριστιανικό Ιστολόγιο Δρόμος Ορθοδοξίας | Powered by Blogger | Initial template by www.deluxetemplates.net