Σχετικά με τη συχνότητα της Θείας Κοινωνίας, ακολουθεί παρακάτω απόσπασμα
από το βιβλίο "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ" που
δημοσιεύεται στο ιστολόγιό μας (με την άδεια του συγγραφέα) για ΔΩΡΕΑΝ
ανάγνωση:
Συχνότητα της Θείας Κοινωνίας
Τη συχνότητα της Θείας Κοινωνίας την κανονίζει αποκλειστικά ο Πνευματικός του κάθε Χριστιανού, όπως είπαμε και στην προηγούμενη ενότητα. Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας βέβαια μας έχουν μιλήσει για την αξία της συχνής Θείας Μετάληψης και αυτό πρέπει να είναι το κίνητρο για εμάς για να ζητήσουμε κι εμείς με θέρμη από τον Πνευματικό μας να μας καθοδηγήσει κατάλληλα στο πνευματικό μας αγώνα, ώστε μια μέρα να μπορούμε να κοινωνούμε συχνά του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να ενωνόμαστε μαζί Του. Διότι αν πρώτοι εμείς δεν το θελήσουμε, αν πρώτοι εμείς δεν δείξουμε οτι επιζητούμε με θέρμη να λαμβάνουμε συχνά το Χριστό μέσα μας, πώς είναι δυνατόν να μας το ορίσει ο Πνευματικός μας; διότι ο Χριστός είπε: "...ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν..." (Κατά Μάρκον κεφ.8, στ.34)
Συχνότητα της Θείας Κοινωνίας
Τη συχνότητα της Θείας Κοινωνίας την κανονίζει αποκλειστικά ο Πνευματικός του κάθε Χριστιανού, όπως είπαμε και στην προηγούμενη ενότητα. Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας βέβαια μας έχουν μιλήσει για την αξία της συχνής Θείας Μετάληψης και αυτό πρέπει να είναι το κίνητρο για εμάς για να ζητήσουμε κι εμείς με θέρμη από τον Πνευματικό μας να μας καθοδηγήσει κατάλληλα στο πνευματικό μας αγώνα, ώστε μια μέρα να μπορούμε να κοινωνούμε συχνά του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να ενωνόμαστε μαζί Του. Διότι αν πρώτοι εμείς δεν το θελήσουμε, αν πρώτοι εμείς δεν δείξουμε οτι επιζητούμε με θέρμη να λαμβάνουμε συχνά το Χριστό μέσα μας, πώς είναι δυνατόν να μας το ορίσει ο Πνευματικός μας; διότι ο Χριστός είπε: "...ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν..." (Κατά Μάρκον κεφ.8, στ.34)
Ο
κανόνας του Μεγάλου Βασιλείου
Ο Μέγας Βασίλειος, προέτρεπε
τους Χριστιανούς να μεταλαμβάνουν τέσσερις (4) φορές την εβδομάδα. Εξ' αιτίας
μάλιστα αυτού του κανόνα, κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής όπου δεν
τελείται κανονική Θεία Λειτουργία από Δευτέρα έως Παρασκευή, λόγω του πένθιμου
χαρακτήρα των ημερών (μιας και η Θεία Λειτουργία είναι αναστάσιμη ακολουθία),
επικράτησε η Προηγιασμένη Θεία
Λειτουργία, με το Σώμα και Αίμα του Χριστού
να φυλάσσεται από τη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου ή της Κυριακής. Οι Χριστιανοί
μπορούσαν λοιπόν να μεταλάβουν ξανά τα προ-ηγιασμένα αυτά Τίμια Δώρα άλλες
δύο φορές μέσα στην εβδομάδα (Τετάρτη και Παρασκευή, στις Προηγιασμένες
Θείες Λειτουργίες), ώστε τελικά να μπορούν να κοινωνούν 4 φορές την εβδομάδα
και στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή για να τηρηθεί ο κανόνας αυτός του Μεγάλου
Βασιλείου.
Συνεχίζοντας ο Άγιος Νικόδημος
στο έργο του "Περί
της Συνεχούς Μετάληψης των Αχράντων του Χριστού Μυστηρίων" αναφέρει οτι η συχνή Μετάληψη των Αγίων Μυστηρίων
είναι ωφέλιμη και σωτήρια, λέγοντας: "Και πριν μεταλάβει ο Χριστιανός
και τη στιγμή που μεταλαμβάνει αλλά και ύστερα ωφελείται πολύ από τα θεία
Μυστήρια και στην ψυχή και στο σώμα. Προτού κάποιος κοινωνήσει είναι αναγκαίο
να προετοιμάζεται ανάλογα, δηλαδή πρέπει να εξομολογείται στον πνευματικό του,
να συντρίβεται, να διορθώνεται, να κατανύσσεται, να αποκτά προσοχή ως προς τον
εαυτό του και να φυλάγεται όσο το δυνατόν περισσότερο από τους εμπαθείς
λογισμούς και από κάθε άλλη κακία. Όταν εγκρατεύεται, προσεύχεται,
αγρυπνεί, γίνεται περισσότερο ευλαβής και κάνει κάθε αγαθοεργία στοχαζόμενος
ποιό φοβερό Βασιλέα θα λάβει μέσα του. Αυτό συμβαίνει ακόμα περισσότερο, όταν
συλλογιστεί οτι σύμφωνα με την προετοιμασία που θα κάνει, θα λάβει και την
ανάλογη χάρη από τη Θεία Κοινωνία. Όσο συχνότερα προετοιμάζεται κάποιος,
είναι φανερό οτι λαμβάνει και περισσότερο ωφέλεια. Την ώρα που ο Χριστιανός
κοινωνεί, ποιός μπορεί να κατανοήσει τις δωρεές και τα χαρίσματα που λαμβάνει
από τη Θεία Μετάληψη..." (σελ. 99-100).
Και συνεχίζει ο Άγιος Νικόδημος στο ίδιο έργο
λέγοντας:
"Η σπάνια Θεία Μετάληψη
προξενεί στους Χριστιανούς όλα τα αντίθετα - όποιος καθυστερεί στο να κοινωνεί
δεν κάνει καμία προετοιμασία. Δε γίνεται προσεκτικός και δεν είναι σε επιφυλακή
όσον αφορά τους πονηρούς λογισμούς. Η βραδύτητά του τον κάνει να πέφτει σε
αμέλεια και να ψυχραίνεται η θέρμη της ευλάβειας και της θεϊκής αγάπης. Το
μεγάλο χρονικό διάστημα του δίνει την άδεια να περπατά στη ζωή του με άνεση και
αδιαφορία. Δεν έχει φόβο στην ψυχή του και συστολή στις αισθήσεις του, δεν
περιφρουρεί τις κινήσεις της ψυχής του. Κάνει τέλεια κατάλυση στα φαγητά και
στα λόγια και σε άπρεπες θεωρίες και ακούσματα. Έτσι γίνεται σαν άλογο που
επειδή δεν έχει χαλινάρι εξολισθαίνει σε κάθε γκρεμό αμαρτίας. Είναι αληθινό
το οτι όλα αυτά ακολουθούν όσους αργοπορούν να μεταλάβουν, καθώς και το οτι τα
παθαίνουμε και εμείς οι ίδιοι με την καθημερινή δοκιμή και πράξη." (σελ.
123)
Αναφέρει επίσης ο Άγιος: "Όλοι
οι ορθόδοξοι Χριστιανοί διατάσσονται από τις δεσποτικές προσταγές του Κυρίου
μας Ιησού Χριστού να μεταλαμβάνουν συχνά. Το ίδιο ορίζουν οι Πράξεις και οι
Κανόνες των Αγίων Αποστόλων και των ιερών Συνόδων, καθώς και οι μαρτυρίες των
θείων Πατέρων" (σελ. 73)
Για το χρόνο προσέλευσης
στη Θεία Κοινωνία μας μιλάει και ο Άγιος
Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγοντας: “χρόνος προσελεύσεως ας είναι για μας η
καθαρή συνείδηση. Δεν έχει τίποτε παραπάνω το Μυστήριο που γίνεται το Πάσχα
από αυτό που γίνεται τώρα· είναι ένα και το αυτό, η ίδια Χάρις του Αγίου
Πνεύματος· πάντοτε Πάσχα είναι.”
Η συχνή
Θεία Κοινωνία λοιπόν, που γίνεται φυσικά με την ευλογία του Πνευματικού μας,
είναι ωφέλιμη και σωτήρια, αρκεί να γίνεται με τις ανάλογες προϋποθέσεις, διαφορετικά,
όπως μας λέει πάλι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: “αν προσέλθεις με
καθαρότητα, προσέρχεσαι σε σωτηρία, αν όμως προσέρχεσαι με πονηρή συνείδηση,
για κόλαση και τιμωρία”.
Ο Άγιος
Νικόδημος ο Αγιορείτης τέλος, καταρρίπτει
με επιχειρήματα τις ενστάσεις
διαφόρων Χριστιανών που αντιτίθενται στη συχνή Θεία Κοινωνία. Επειδή το θέμα
είναι πολύ μεγάλο, αναφέρουμε μόνο εν συντομία τις ενστάσεις αυτές, από το έργο του «Περί της Συνεχούς Μετάληψης
των Αχράντων του Χριστού Μυστηρίων», όπου καταρρίπτονται όλες από
τον Άγιο Νικόδημο με πειστικότατα επιχειρήματα, τα οποία ο αναγνώστης
μπορεί να μελετήσει περισσότερο από το συγκεκριμένο έργο του Αγίου:
1.
Η συχνή Θεία
Κοινωνία είναι μόνο για τους Ιερείς
2.
Δεν πρέπει
να κοινωνούμε σε διάστημα λιγότερο των 40 ημερών
3.
Αν κάποιοι
κοινωνούν αργά και με περισσότερη ευλάβεια τότε μεταλαμβάνουν επάξια
4.
Η Οσία Μαρία
η Αιγυπτία κοινώνησε μόνο μία φορά σε όλη της τη ζωή
5.
Χρειάζεται
ζωή άγια, τέλεια και αγγελική
6.
Το ρητό των
Παροιμιών: « όταν βρεις μέλι, να φας το απαραίτητο, μήπως τρώγοντας περισσότερο
θα ξεράσεις»
7.
Η συχνή Θεία
Μετάληψη είναι αίρεση
8.
Πώς
κοινωνάνε συχνά κάποιοι, αφού κι αυτοί ενοχλούνται από πάθη, όπως η
γαστριμαργία, η κενοδοξία, το γέλιο, η αργολογία κλπ;
9.
Εφόσον οι
Πατέρες θέτουν πάντα κανόνες για τους λιγότερους για να μη σκανδαλίζονται οι
περισσότεροι (όπως κάποτε που ήταν λιγότεροι όσοι δεν κοινωνούσαν), έτσι και
τώρα πρέπει να μην κοινωνούν οι λίγοι (που είναι αυτοί που κοινωνούν) για να μη
σκανδαλίζονται οι πολλοί και για να μη γίνεται αταξία στην Εκκλησία
10.Ο Τόμος της Ένωσης είναι κανόνας
μέσα στο Ωρολόγιο που ορίζει οι Χριστιανοί να μεταλαμβάνουν τρεις φορές το
χρόνο.
11.Η Θεία Μετάληψη είναι δόγμα και πρέπει να φυλάσσεται
12.Για όσους δεν υπακούουν στην απαγόρευση της συχνής
Θείας Κοινωνίας λένε τα εξής: α)ότι οι Κανόνες και οι εντολές είναι υπό την
εξουσία των αρχιερέων β)δεν εξετάζουμε τους αρχιερείς, διδασκάλους και
πνευματικούς σε όσα μας λένε, αλλά υπακούμε με απλότητα γ) το αποστολικό
ρητό: «πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε»
13.Εφαρμόζουμε την εντολή
του Κυρίου και κοινωνούμε δύο με τρεις φορές το χρόνο – αρκετό για την απολογία
μας
Όλα τα ανωτέρω καταρρίπτονται από τον Άγιο Νικόδημο, ο
οποίος καταλήγει λέγοντας: “Αποδείχθηκε φανερά από τις μαρτυρίες και της Αγίας
Γραφής και των διαφόρων Αγίων, ότι η
συνεχής Κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων είναι αναγκαία και ψυχωφελέσταστη
και πως χωρίς αυτήν είναι αδύνατο να ανέβουμε στην αγάπη του Κυρίου μας που μας
έπλασε εκ του μη όντως και πάλι αφού είχαμε συντριβεί μας ανέπλασε.”